wykład XIII- DAWNOŚCI- 22.05.03
przedawnienie- upływ czasu;
nabycie: 1) zasiedzenie; 2) przemilczenie;
utrata: 3)przedawnienie; 4) terminy zawarte ( prekluzja?); 5) uzasadnienie; likwidacja stanu niepewności; trudności dowodowe; lenistwo wierzyciela;
1 i 2- nabycie praw;
1- nabycie prawa własności przez faktyczne wykorzystanie prawa własności;
2- przemilczenie, niewykonywanie prawa ( w stosunku do rzeczy znalezionej np. przez innego);
3 i 4- utrata, ograniczenie możliwości dochodzenia do praw przez niezrealizowanie naszych uprawnień- nie dochodziłeś uprawnień to tracisz to tracisz prawa lub prawo zostaje ograniczone;
5:
- ktoś nie wie o co chodzi, czeka na relacje drugiej strony, oczekiwanie na spadkobierców;
- utrata „papierowych” dowodów przez np. zniszczenie, zatarcie w pamięci faktów, często po jakimś czasie dowody staja się niepewne, nikt już nic nie pamięta;
- prawo cywilne to prawo samoobsługowe - sami musimy zabiegać o nasze interesy;
3- przedawnienie art. 117-125; ostatnio- brak zmian; dotyka uprawnień w związku z ich niewykonywaniem przez określony czas;
Przedawnieniu ulega:
roszczenia- (cyw.-praw.) - roszczenia majątkowe- postaci uprawnień wynikające ze stos. Cyw-praw., możność domagania się od kogoś innego odpowiedniego zachowania się (np. żądanie czynszu - w terminie); roszczenie powstaje gdy do tego dnia gdy najemca ma obowiązek zapłacić a nie zapłacił; do upływu granicy uprawnienia żądanie jest potencjalne, roszczenie powstaje potem ( ale nie roszczenie administracyjno- prawne);
wyjątki: zniesienie współwłasnosci art. 220- kilka osób właścicielami; lub ochrona własności nieruchomości art. 231;
roszczenie windykacyjne- faktyczne niewładanie rzeczą, posiadanie tytułu prawa własności (r. wydobywcze);
roszczenie negatoryjne- służy przeciw temu, kto narusza uprawnienia właściciela (np. wchodzenie na czyjś teren, korzystanie z czyjejś studni); można wtedy wytoczyć przywództwo negatoryjne;
nie ulega przedawnieniu: uprawnienie inne niż roszczenie (prawo własności!), prawo podmiotowe, uprawnienie kształtujące ( do złożenia oświadczenia woli przez kogoś) oraz roszczenia niemajątkowe art.24kc;
Przepisy (charakter przepisów):
ins cogens- art. 119- bezwzględnie obowiązujące, nie mogą być skrócone ani przedłużone przez czynność prawna (wyjątek- kodeks morski, handel na morzu, czy gdy statek tonie i ktoś umiera to wypłacane jest odszkodowanie?);
skutki: 117kc$2 wpływ terminu przedawnienia: zarzut przedawnienia, nie wygasa, zobowiązania materialne (411 pkt.3), zarzut art.5 kc;
Przykład: Kowalski jest winien 100 zł. Nowak nie realizuje uprawnienia. Upływa termin przedawnienia np. 5 lat. Roszczenie istnieje ale obowiązku spłaty już nie ma. Można jednak uchylić się od przedawnienia. Roszczenie nadal istnieje, ale jest bezskuteczne. Świadczenie spełnione przy chęciach. Jeśli tak to nie ma już prawa zwrotu tego świadczenia.
3-Nie można żądać zwrotu gdy nie było przepisów prawnych, gry i zakłady towarzyskie- ten kto przegra w karty ma obowiązek związany z przegraną- SA to tzw. Zobowiązania naturalne; można jednak odmówić; wygrany nie może w tej sytuacji żądać zapłaty przed sądem; długi karciane - długi honorowe (sad przy znalezieniu zarzutu przedawnienia może tego zarzutu nie uwzględnić, jeżeli uzna, ze byłoby to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego); ten zaś przeciwko komu przysługuje roszczenie - dłużnik- może zrzec się z korzystania z zarzutu przedawnienia);
sposób: dorozumiany( nie podnosi zarzutu) lub wyraźny (oświadczyć)
5- zarzut- 5kc; kiedy mamy do czynienia z niezgodnością z zasadami współżycia społecznego wtedy prawo takie nie jest chronione; (bo nastąpiło nadużycie);
kiedy mamy do czynienia np. z błędem w sztuce lekarskiej- związane z honorem- można wtedy nie podnieść zarzutu przedawnienia; przedawnienie służy tu po to by udowodnić że to nie wina lekarza;
terminy przedawnienia( art. 118) - 1
- ogólne: 10 lat, 3 lata (wyjątki ogólne): oświadczenie okresowe- czynsz odsetki; oraz związane z prowadzeniem działalności - profesjonalne, przedsiębiorstwa;
- szczególne- art. 554- sprzedaż; 442; art. 667- najem; 803- spedycja;
NALEŻY UDAWAĆ ABY NIE PRZEGAPIĆ- „BY NIE BYĆ NA ŁASCE DUPKA”!!!!!!!!!
10 lat jeżeli ustawa inaczej nie stanowi, inne- określone umowy o terminy;
554- roszczenia rzemieślników itd. 2 lata;
art. 442- z czynów niedozwolonych - odszkodowanie- 3 lata od dowiedzenia się o szkodzie;
art. 677- 1 rok od dnia zwrotu rzeczy (pogorszenie, uszkodzenie rzeczy);
art. 803- 1 rok;
Ad. Przedawnienia świadczeń okresowych- termin 3 lata; powstał stosunek najmu 1.01. 1998- nie płaciłby za najem a właściciel mieszkania dopiero 31.12.2002 składa pozew przeciwko wynajmującemu do sadu; wówczas to co było wcześniej mianowicie do 31.12. 1999 (zgodnie z terminem jednego roku)- ulega przedawnieniu; wygasa bowiem granica przedawnienia; to samo dotyczy np. odsetek- dlatego zawsze trzeba liczyć za każdy dzień;
Bieg terminu przedawnienia:
początek- wymagalność- gdy możemy skutecznie domagać się np. płacenia jakiegoś świadczenia; treść stosunku cyw-praw - termin określony w umowie; wezwanie- art. 445- określenie terminu wymagalności; art. 442$1
zawieszenie- art.121; stosunki rodzinne ( nie wolno zmuszać członków rodzin by występowali przeciwko sobie); siła wyższa, np. wojna, sad; (Antek żeni się z babą która od 5 lat jest mu winna 1000 zł- następuje zawieszenie- w wypadku rozwodu można powrócić do tej sprawy i interweniować);
przerwanie biegu terminu - art. 123; biegnie termin od początku, dochodzenie do roszczenia, umacnianie roszczenia przez strony zobowiązane a następnie na skutek rożnych przyczyn następuje przerwanie ( bo np. zobowiązany cały czas powtarza: „wiem ze jestem ci winien, ale i tak nie mam kasy i ci nie oddam); w takiej sytuacji następuje przerwanie i bieg zaczyna się od początku; niezgodność z kc.5- nadużycie prawa podmiotowego;
podmiotowego terminy zawite- podobne do przedawnienia; przedmiot:
- różnorodne uprawnienia do wykonania czynności (ale nie majątkowe);
- do wyk. Uprawnień: pow. Posesoryjne art. 334
- do wytoczenia przywództwa o stwierdzenie/ustalenie;
- wygaśniecie praw podmiotowych- art.255, 293; na skutek wygaśnięcia (sąd z urzędu!) terminy przestają istnieć; np. uprawnienie wygaśnie gdy nie będzie dochodzone w ciągu roku; rękojmia- 576- wygaśniecie w ciągu roku od momentu dowiedzenia się o wadzie; kiedy mamy do czynienia z wygaśnięciem z mocy prawa- sąd ma obowiązek to uwzględnić;
(((((Wykłady 1-4 są moje i za nie w miarę ręczę. Za ewentualne błędy w pozostałych nie odpowiadam Owocnej nauki!!!))))))
1