Prawo wykonywania zawodu lekarza

(ustawa z dnia 5.12.1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty tekst jednolity: Dz. U. 2008 r. Nr 136 poz. 857)

Definicja

Wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń zdrowotnych, w szczególności: badaniu stanu zdrowia, rozpoznawaniu chorób i zapobieganiu im, leczeniu i rehabilitacji chorych, udzielaniu porad lekarskich, a także wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich.

Za wykonywanie zawodu lekarza uważa się także prowadzenie przez lekarza prac badawczych w dziedzinie nauk medycznych lub promocji zdrowia, nauczanie zawodu lekarza lub zatrudnienie w podmiotach zobowiązanych do finansowania świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135, z późn. zm.) lub urzędach te podmioty obsługujących, w ramach którego wykonuje się czynności związane z przygotowywaniem, organizowaniem lub nadzorem nad udzielaniem świadczeń opieki zdrowotnej.

Wykonywanie zawodu lekarza dentysty polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń o których mowa wyżej, w zakresie chorób zębów, jamy ustnej, części twarzowej czaszki oraz okolic przyległych.

Podstawowy obowiązek każdego lekarza

Lekarz ma obowiązek wykonywać zawód, zgodnie ze wskazaniami wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością.

Okręgowa rada lekarska przyznaje prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty osobie, która:

1) jest obywatelem polskim lub obywatelem innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej,

2) posiada:

a) dyplom lekarza lub lekarza dentysty wydany przez polską szkołę wyższą, lub

b) dokument potwierdzający formalne kwalifikacje lekarza lub lekarza dentysty, spełniające minimalne wymogi kształcenia określone w przepisach prawa Unii Europejskiej, wydany przez inne niż Rzeczpospolita Polska państwo członkowskie Unii Europejskiej, wymieniony w wykazie i towarzyszące mu, odpowiednie świadectwo wymienione w wykazie zamieszczanym w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”,

c) dyplom lekarza lub lekarza dentysty wydany przez inne państwo niż państwo członkowskie Unii Europejskiej, pod warunkiem że dyplom został uznany w Rzeczypospolitej Polskiej za równorzędny zgodnie z odrębnymi przepisami oraz że spełnia minimalne wymogi kształcenia określone w przepisach prawa Unii Europejskiej;

3) posiada pełną zdolność do czynności prawnych,

4) posiada stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu lekarza lub lekarza dentysty,

5) wykazuje nienaganną postawę etyczną.

6)  odbyła staż podyplomowy lub uzyskała uznanie stażu podyplomowego odbytego poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej za równoważny ze stażem podyplomowym odbytym w Rzeczypospolitej Polskiej oraz

7)  złożyła z wynikiem pozytywnym Lekarski Egzamin Państwowy lub Lekarsko- Dentystyczny Egzamin Państwowy w języku polskim lub w języku, w jakim były prowadzone w polskich uczelniach medycznych studia na kierunku lekarskim i lekarsko-dentystycznym, jeżeli ukończyła studia w tym języku.

Osobie spełniającej wszystkie w/w warunki okręgowa rada lekarska przyznaje prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty, jeżeli włada językiem polskim w mowie i piśmie w zakresie niezbędnym do wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty. Wymóg ten nie dotyczy osoby, która ukończyła studia medyczne w języku polskim.

W celu odbycia stażu podyplomowego i złożenia Lekarskiego Egzaminu Państwowego lub Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Państwowego okręgowa rada lekarska przyznaje ograniczone prawo wykonywania zawodu lekarza albo ograniczone prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty, na okres nie dłuższy niż 5 lat.

Uwaga:

Przyznanie prawa wykonywania zawodu lekarza albo ograniczonego prawa wykonywania zawodu lekarza albo odmowa przyznania tego prawa przez okręgową radę lekarską powinna być dokonana niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 3 miesięcy od złożenia wszystkich dokumentów określonych ustawą.

Cudzoziemcowi niebędącemu obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej okręgowa rada lekarska właściwa ze względu na zamierzone miejsce wykonywania zawodu przyznaje prawo wykonywania zawodu lekarza albo prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty na stałe albo na czas określony, jeżeli spełnia następujące warunki:

1) posiada dyplom lekarza lub lekarza dentysty wydany:

a) przez polską szkołę wyższą lub

b) w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej, lub

c) w innym państwie niż państwo członkowskie Unii Europejskiej, pod warunkiem że dyplom został uznany w Rzeczypospolitej Polskiej za równoważny zgodnie z odrębnymi przepisami oraz że spełnia minimalne wymogi kształcenia określone w przepisach Unii Europejskiej;

2) posiada pełną zdolność do czynności prawnych;

3) posiada stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu lekarza lub lekarza dentysty;

4) wykazuje nienaganną postawę etyczną;

5) wykazuje znajomość języka polskiego (ukończył studia medyczne w języku polskim albo jeżeli wykazał znajomość języka polskiego niezbędną do wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty potwierdzoną egzaminem z języka polskiego.)

6) odbył staż podyplomowy;

7) złożył z wynikiem pozytywnym Lekarski Egzamin Państwowy lub Lekarsko-Dentystyczny Egzamin Państwowy;

8) uzyskał prawo pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

Lekarz, który uzyskał prawo wykonywania zawodu albo ograniczone prawo wykonywania zawodu, podlega wpisowi do rejestru prowadzonego przez właściwą okręgową radę lekarską

Lekarz o odpowiednio wysokich kwalifikacjach, nieposiadający prawa wykonywania zawodu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ale posiadający to prawo w innym państwie, może prowadzić teoretyczne i praktyczne nauczanie zawodu lekarza lub brać udział w konsylium lekarskim i wykonywać zabiegi, których potrzeba wynika z tego konsylium lub programu nauczania, jeżeli:

został zaproszony przez został zaproszony przez został zaproszony przez

lekarza posiadającego prawo lekarza wykonującego zawód szpital kliniczny lub

wykonywania zawodu na w zakładzie opieki zdrowotnej med. jedn. naukową,

terytorium RP każdorazowo każdorazowo po uzyskaniu zgody która informuje o tym

po uzyskaniu zgody właściwej kierownika tego zakładu właściwą ORL

ORL i właściwej ORL

Lekarz, lekarz dentysta będący obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, który posiada prawo do wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej, może czasowo i okazjonalnie wykonywać zawód lekarza, lekarza dentysty bez konieczności uzyskania prawa wykonywania zawodu lekarza albo prawa wykonywania zawodu lekarza dentysty albo bez konieczności uzyskania wpisu do rejestru indywidualnych praktyk lekarskich lub rejestru indywidualnych specjalistycznych praktyk lekarskich, jeżeli złoży w okręgowej izbie lekarskiej właściwej ze względu na miejsce zamierzonego wykonywania zawodu:

1) pisemne oświadczenie o zamiarze tymczasowego i okazjonalnego wykonywania zawodu lekarza, lekarza dentysty, z podaniem miejsca i, o ile to możliwe, czasu jego wykonywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, oraz

2) dokument potwierdzający obywatelstwo, oraz

3) zaświadczenie wydane przez właściwe organy państwa członkowskiego Unii Europejskiej, stwierdzające, że posiada w tym państwie prawo do wykonywania zawodu lekarza lub lekarza dentysty, które w czasie składania oświadczenia nie jest zawieszone lub ograniczone, i że wykonuje zawód lekarza, oraz

4) dokument potwierdzający kwalifikacje formalne lekarza lub lekarza dentysty.

Obowiązek odbycia przeszkolenia dotyczy lekarza

Który zamierza podjąć Posiadającego ograniczone Posiadającego prawo

wykonywanie zawodu po prawo wykonywania zawodu wykonywania zawodu

upływie 5 lat od uzyskania lekarza, który zamierza podjąć który nie wykonuje

dyplomu lekarza przed przyznaniem wykonywanie zawodu go przez okres dłuższy

ograniczonego prawa wykonywania po upływie 5 lat niż 5 lat

zawodu lekarza od ukończenia stażu pod. a zamierza podając wykonywanie

uchylenie się od uczestnictwa w szkoleniu skutkuje podjęciem przez ORL uchwały o zawieszeniu lekarza w prawie wykonywania zawodu lub o ograniczeniu w wykonywaniu określonych czynności medycznych do czasu zakończenia przeszkolenia

Uwaga: Jeżeli okręgowa rada lekarska stwierdzi, że istnieje uzasadnione podejrzenie niedostatecznego przygotowania zawodowego lekarza, powołuje komisję złożoną z lekarzy o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych, która wydaje opinię o przygotowaniu zawodowym tego lekarza.

Okręgowa rada lekarska na podstawie opinii komisji, o której mowa wyżej, może zobowiązać lekarza do odbycia uzupełniającego przeszkolenia. Zainteresowany lekarz jest uprawniony do uczestnictwa w posiedzeniu okręgowej rady lekarskiej w czasie rozpatrywania jego sprawy.

Lekarz ma obowiązek stawienia się przed wymienioną komisją,

W razie nie usprawiedliwionego niestawiania się lekarza przed komisją, lub uchylania się od uczestnictwa w uzupełniającym przeszkoleniu okręgowa rada lekarska podejmuje uchwałę o zawieszeniu lekarza w prawie wykonywania zawodu lub o ograniczeniu w wykonywaniu określonych czynności medycznych do czasu zakończenia przeszkolenia.

Jeżeli okręgowa rada lekarska stwierdzi, że istnieje uzasadnione podejrzenie niezdolności lekarza do wykonywania zawodu lub ograniczenia w wykonywaniu ściśle określonych czynności medycznych ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający wykonywanie zawodu lekarza, powołuje komisję złożoną z lekarzy specjalistów z odpowiednich dziedzin medycyny. Komisja ta wydaje orzeczenie w przedmiocie niezdolności lekarza do wykonywania zawodu albo ograniczenia w wykonywaniu ściśle określonych czynności medycznych.

Lekarz ma obowiązek stawienia się przed komisją, o której mowa wyżej, i poddania się niezbędnym badaniom.

Okręgowa rada lekarska na podstawie orzeczenia komisji może podjąć uchwałę o zawieszeniu prawa wykonywania zawodu na okres trwania niezdolności albo o ograniczeniu wykonywania określonych czynności medycznych na okres trwania niezdolności.

 Jeżeli lekarz odmawia poddania się badaniu przez komisję lub gdy okręgowa rada lekarska na podstawie wyników postępowania wyjaśniającego uzna, że dalsze wykonywanie zawodu lub ściśle określonych czynności medycznych przez lekarza grozi niebezpieczeństwem dla osób przez niego leczonych, okręgowa rada lekarska podejmuje uchwałę o zawieszeniu lekarza w prawie wykonywania zawodu albo o ograniczeniu w wykonywaniu określonych czynności medycznych do czasu zakończenia postępowania.

Lekarz, w stosunku do którego podjęto uchwałę o zawieszeniu prawa wykonywania zawodu lub ograniczeniu wykonywania określonych czynności medycznych, może wystąpić do okręgowej rady lekarskiej o uchylenie uchwały, jeżeli ustaną przyczyny zawieszenia lub ograniczenia, nie wcześniej jednak niż po upływie 6 miesięcy od podjęcia uchwały okręgowej rady lekarskiej.

Utrata prawa wykonywania zawodu z mocy prawa

utrata obywatelstwa polskiego lub innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, przy równoczesnym braku nabycia obywatelstwa innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej,

ubezwłasnowolnienie całkowite lub częściowe,

upływ czasu, na jaki zostało przyznane.

Zasady postępowania w praktyce lekarskiej według Kodeksu Etyki Lekarskiej

• Powinnością każdego lekarza jest stałe uzupeł­nianie i doskonalenie swej wiedzy i umiejętności zawodowych, a także przekazywanie ich swoim współpracownikom.

• Lekarze, w miarę swoich możliwości, winni brać czynny udział w pracach towarzystw lekarskich.

• Lekarzowi nie wolno posługiwać się metoda­mi uznanymi przez naukę za szkodliwe, bezwar­tościowe lub nie zweryfikowanymi naukowo. Nie wolno mu także współdziałać z osobami zajmują­cymi się leczeniem, a nie posiadającymi do tego uprawnień.

• Wybierając formę diagnostyki lub terapii lekarz ma obowiązek kierować się przede wszystkim kry­terium skuteczności i bezpieczeństwa chorego oraz nie narażać go na nieuzasadnione koszty.

• Lekarz nie powinien dokonywać wyboru i reko­mendacji ośrodka leczniczego oraz metody diagno­styki i terapii ze względu na własne korzyści.

• Lekarz powinien odnosić się z należnym szacun­kiem i w sposób kulturalny do personelu medycz­nego i pomocniczego. Powinien jednak pamiętać, że jedynie on ma prawo podejmowania decyzji związa­nych z prowadzonym przez niego leczeniem.

• Lekarze powinni solidarnie wspierać działalność swego samorządu, którego zadaniem jest zapew­nienie lekarzom należnej pozycji w społeczeństwie. Podejmując krytykę działania organów samorządu lekarskiego winni przeprowadzić ją przede wszyst­kim w środowisku lekarskim lub na łamach pism lekarskich.

• Jeśli zostanie naruszone dobre imię lekarza, a rzecznik odpowiedzialności zawodowej lub sąd lekarski nie potwierdzą stawianych mu zarzutów, lekarz powinien uzyskać od izby lekarskiej wszel­ką możliwą pomoc w naprawieniu wyrządzonej mu szkody.

• Lekarz urzędu państwowego, samorządowego lub jakiejkolwiek instytucji publicznej lub prywatnej powinien rzetelnie wypełniać zobowiązania zacią­gnięte wobec tych instytucji; jednak lekarz nie po­winien spełniać poleceń pracodawcy sprzecznych z zasadami etyki i deontologii lekarskiej.

• Praktykę lekarską wolno wykonywać wyłącznie pod własnym nazwiskiem. Lekarzowi wolno uży­wać tylko należnych mu tytułów zawodowych i na­ukowych.

• Lekarz tworzy swoją zawodową opinię jedynie w oparciu o wyniki swojej pracy, dlatego wszelkie reklamowanie się jest zabronione.

• Lekarz nie powinien wyrażać zgody na uży­wanie swego nazwiska i wizerunku dla celów ko­mercyjnych.

• W czasie wykonywania swej pracy lekarz musi zachować trzeźwość i nie podlegać działaniu jakich­kolwiek środków uzależniających.

• Lekarzowi nie wolno narzucać swych usług cho­rym, lub pozyskiwać pacjentów w sposób niezgod­ny z zasadami etyki i deontologii lekarskiej oraz lojalności wobec kolegów.

• Lekarz ma prawo umawiać się o wysokość ho­norarium przed rozpoczęciem leczenia.

• Wyjątkiem od tej zasady jest pomoc w nagłych wypadkach. W razie braku stosownych cenników le­karz powinien brać pod uwagę wartość oddanej usługi, poniesione koszty własne, swoje kwalifikacje, a także w miarę możliwości, sytuację materialną pacjenta.

• Lekarz może leczyć bezpłatnie.

• Lekarzowi nie wolno stosować metod nieuczciwej konkurencji, szczególnie w zakresie nierzetelnego informowania o swoich możliwościach działania, jak i kosztach leczenia.

• Dobrym zwyczajem jest leczenie bezpłatne innych lekarzy i członków ich najbliższej rodziny, w tym wdów, wdowców i sierot po lekarzach.

• Jeżeli z zatrudnienia lekarza wynika, że winien on spełniać swe obowiązki wobec powierzonych jego opiece chorych bez świadczeń finansowych z ich strony, to nie może żądać od tych chorych wynagrodzenia w jakiejkolwiek formie, ani też uzależniać leczenia od uzyskania materialnych korzyści.

Stosunki wzajemne między lekarzami

• Lekarze powinni okazywać sobie wzajemny szacunek. Szczególny szacunek i względy należą się lekarzom seniorom, a zwłaszcza byłym nauczycielom.

• Lekarz powinien zachować szczególną ostroż­ność w formułowaniu opinii o działalności zawo-dowej innego lekarza, w szczególności nie powi­nien publicznie dyskredytować go w jakikolwiek sposób.

• Lekarz wszelkie uwagi o dostrzeżonych błę­dach w postępowaniu innego lekarza powinien przekazać przede wszystkim temu lekarzowi. Jeże­li interwencja okaże się nieskuteczna albo dostrze­żony błąd lub naruszenie zasad etyki powoduje poważną szkodę, konieczne jest poinformowanie organu izby lekarskiej.

• Poinformowanie organu izby lekarskiej o zauwa­żonym naruszeniu zasad etycznych i niekompetencji zawodowej innego lekarza nie stanowi naruszenia zasad etyki.

• Jeżeli dostrzeżony błąd, popełniony przez innego lekarza, ma niekorzystny wpływ na stan zdro­wia pacjenta należy podjąć działania dla odwrócenia jego skutków.

• Doświadczeni lekarze winni służyć radą i po­mocą mniej doświadczonym kolegom zwłaszcza w trudnych przypadkach klinicznych.

• Lekarze pełniący funkcje kierownicze powin­ni traktować swoich pracowników zgodnie z zasa­dami etyki.

• Lekarze pełniący funkcje kierownicze są zobo­wiązani do szczególnej dbałości o dobro chorego oraz o warunki pracy i rozwoju zawodowego pod­ległych im osób.

• W razie wątpliwości diagnostycznych i leczniczych lekarz powinien, w miarę możliwości, zapewnić cho­remu konsultację innego lekarza. Opinia konsultanta ma charakter doradczy, gdyż za całość postępowa­nia odpowiada lekarz prowadzący leczenie.

• Lekarz kontrolujący pracę innych lekarzy powi­nien, w miarę możliwości, zawiadomić ich wcześniej, aby umożliwić im obecność w czasie kontroli i bez­pośrednie przekazanie uwag o jej wynikach.

4

---