INFORMATYKA:
nauka o przetwarzaniu informacji
dziedzina zajmująca się wspieraniem procesów informacyjnych za pomocą narzędzi informatycznych
KULTURA INFORMACYJNA - oznacza umiejętność doboru źródeł informacji stosowanie do potrzeb informacyjnych
Wyznacznikiem społeczeństwa globalnej informacji jest dążenie do:
rozwoju badań teoretycznych
modyfikacji i zastosowania wiedzy w różnych obszarach
rozwoju informatyki i telekomunikacji
INFORMACJA:
treść wypowiedzi będącej komunikatem
wynik interpretacji komunikatu przyjętego przez odbiorcę
stanowią niematerialny zasób podmiotu gosp.
Zarządzanie informacją dotyczy realizacji całości procesów informacyjnych firmy.
Własności informacji:
zasób niewyczerpywalny
istnieje niezależnie od odbiorcy
ta sama informacja ma różne znaczenie dla różnych odbiorców
może być powielana i przenoszona w czasie i przestrzeni
może być przetworzona, czyli transferowana w celu uzyskania nowych informacji
Jakość informacji
przydatność ( spełnienie wymagań dotyczących przeznaczenia)
poprawność (spełnienie wymagań dotyczących sposobu przetwarzania)
skuteczność (spełnienie wymagań dotyczących użyteczność )
opłacalność (spełnienie wymagań dotyczących ekonomicznych )
Cechy informacji:
dokładność ( stopień szczegółowości)
aktualność ( dla użytkownika rozwiązującego dany problem)
terminowość ( termin umożliwiający rozwiązanie)
brak redundancji ( tylko elementy wzbogacająca treść)
jednoznaczność ( stosowanie precyzyjnych pojęć)
zrozumiałość ( z pkt. widz odbiorcy)
kompletność (z pkt. widz rozwiązywania problemu)
selektywność
istotność ( znaczenie przy rozwiązywaniu danego zadania)
Klasyfikacja informacji
Kryterium wykorzystania : techniczna, ekonomiczna
Informacja subiektywna ( interpretowana przez użytkowników) to informacja aktywna, a
Informacja potencjalna jest nieaktywna
Informacje proceduralne informacje opisujące jednoznaczny i skuteczny sposób działania nazywamy informacjami algorytmiczmymi.
METAINFORMACJA - zbiór informacji opisujących inne informacje
Dane:
mierzalne (można im przypisać określoną jednostkę miary)
numeryczne ( zapisane za pomocą cyfr, znaku przecinka i znaku unarnego)
Przetwarzanie danych - uporządkowany ciąg działań wykonywanych na danych początkowych w celu uzyskania określonych wyników przetwarzania.
Przetwarzanie danych - polega na generowaniu nowych danych wyjściowych na podstawie podanych danych wejściowych
Rozróżnia się 3 technologie przetwarzania danych:
konwencjonalną
scentralizowaną
rozproszone bazy danych
W procesie przetwarzania danych wyróżnia się przebiegi załadowcze, wydawnicze, sortujące, zabezpieczające, aktualizujące, kontrolne.
W procesie przetwarzania danych wyróżnia się fazy wykonania podstawowych obliczeń.
ALGORYTM -
opis sposobu wykonania pewnego zadania.
można go przedstawić w postaci programu, tablicy decyzyjnej, schematu blokowego
model procesu rozwiązywania zadań danej klasy (odwzorowuje pewną teorię rozwiązywania zadań)
ALGORYTMY HEURYSTYCZNE - to inna nazwa algorytmów klasycznych, które zawsze gwarantują uzyskanie zadowalającego rozwiązania i stanowią podstawę działania systemów transakcyjnych
Najpopularniejszy system kodowania znaków w komputerach to ASCI
OBIEKT GOSPODARCZY - otwarty (powiązany z otoczeniem) i dynamiczny (zmieniający się w czasie) układ społeczno - techniczny realizujący określone cele.
Otoczenie OG stanowią jednostki:
nadrzędne
kooperujące w sferze wytwórczej
wspierające sferę obrotu
współpracujące w sferze informacyjnej
administracji państwowej i terenowej
Podsystemy OG: wytwarzanie, zarządzana i informacyjny
System informacyjny - zbieranie, gromadzenie, przetwarzanie, przechowywanie i przekazywanie decydentom informacji służących do podejmowania decyzji.
System informacyjny integruje funkcjonowanie podsystemu zarządzania i wytwarzania.
Międzynarodowy system informacyjny (MSI) - usieciowiony system. informacyjny używany przez co najmniej 2 niezależne organizacje dla realizacji wspólnych celów gosp.
Użytkowanie systemu. informacyjnego podlega na korzystaniu z systemu zgodnie z jego przeznaczeniem.
Technologie informacyjne w przedsiębiorstwie przyczyniają się do spłaszczenia struktur zarządzania przedsiębiorstwie.
Systemy automatyzacji biura
operują na danych tekstowych, obrazach i mowie,
jest zorientowany głównie na przetwarzanie tekstów
KOMPUTERY:
mikrokomputery
minikomputery ( UNIX ich system operacyjny)
mainframe
superkomputery
nowe generacje komputerów ( komputery optyczne i neurokomputery)
SERWER - komputer, który udostępnia swoje zasoby innym użytkownikom
MODEM przekształca sygnał analogowy na cyfrowy i odwrotnie
Urządzenia:
wejścia (skaner)
wyjścia (ploter, drukarka)
konwersacyjne (klawiatura, mysz)
transmisji danych
W programie pracy komputera każda instrukcja programu zawiera zwykle opis operacji do wykonania i argumenty.
WIELODOSTĘP - każdy użytkownik uruchamia swój komputer z terminala.
PROCESOR - układ stworzony z arytmometru, zespołu rejestratorów, zespołu sterowania i magistral
KOPROCESOR - specjalny procesor wyspecjalizowany w szybkim działaniu
CISC - technologia konstrukcji procesorów o kompletnej liczbie rozkazów
RISC technologia konstrukcji procesorów o zredukowanej liczbie rozkazów
REJESTRATORY PROCESOWE
to specjalne komórki pamięci o szczególnie szybkim dostępie
służą do przechowywania rozkazu aktualnie wykorzystywanego przez procesor i także zazwyczaj przetwarzanych w tym momencie danych
mogą mieć różną długość z zależności od typu procesora
Zadaniem rejestratorów jest przechowywanie aktualnie realizowanego rozkazu i przetwarzania.
Podstawowe operacje wykonywane przez procesor to rozkazy przesyłań, obliczeń i sterujące.
MIPS i FLOPS miary do pomiaru szybkości procesorów
ZEGAR - układ synchronizujący pracę poszczególnych zespołów funkcjonalnych procesora.
UKŁAD STEROWANIA - odpowiedzialny jest za kierowanie i koordynację działań wykonywanych przez procesor i cały komputer.
W jednostce centralnej istnieją magistrale: danych, adresowe, sterujące
ARYTMOMERT - wykonuje działania arytmetyczne i logiczne
PAMIĘĆ OPERACYJNA(wewnętrzna) - przechowuje dane wykorzystywane na bieżąco przez procesor
typu RAM ( p. swobodnego dostępu )
typu ROM ( p. stała )
Pamięć ROM:
znajdująca się w niej informacja zapisane są trwale (nie można ich zmienić)
przechowywanie oprogramowanie nosi nazwę firmowego (firmware)
jej zawartość ginie po wyłączeniu komputera ?
Pamięć RAM jest ulotna, bo jej zawartość ginie po wyłączeniu zasialania
Podczas wykonywania programu część pamięci operacyjnej jest zajęta przez system operacyjny.
Pamięć wirtualna - stanowi formę abstrakcyjnej pamięci, której pojemność jest symulowana w zależności od potrzeb formie pamięci operacyjnej zlokalizowanej fizycznie na dysku.
Pamięć o dostępnie sekwencyjnym - pamięci, w których nie jest możliwy dostęp do informacji przez podanie ich fizycznego adresu
Pamięci zewnętrzne:
taśmowe - dostęp sekwencyjny
dyskowe (magnetyczne i optyczne) - dostęp bezpośredni
CD - rom - dysk optyczny
CD - RW - dysk optyczny wielokrotnego zapisu
DVD - w języku polskim oznacza cyfrowy dysk video
Dźwięki multimedialne mogą być zapisane w postaci plików WAV
Taśmy magnetyczne to urządzenie pamięci zewn. o dostępie sekwencyjnym
SEKTOR - najmniejsza porcja danych jaką można zapisać i odczytać z dysku magnetycznego
Dane na dysku magnetycznym - zapisywane są na koncentrowanych ścieżkach dzielonych na sektory
Dane na dysku optycznym - zapisywane są na spiralnych ścieżkach
STRIMERY - urządzenia służące do określonego składowania zawartości dysków
BAJT - 8 BITÓW
1 kilobajtów = 1024 bajty
Każdy bajt pamięci operacyjnej posiada swój numer, który nazywamy adresem.
ADRESOWANIE INFORMACJI - zapisanej na dysku wymaga podania:
numeru cylindra
powierzchni roboczej
sektora
OPROGRAMOWANIE - umożliwia eksploatację systemu
systemowe (programy organizujące prace komputera)
użytkowe ( programy realizujące wymogi użytkownika)
OPROGRAMOWANIE SYSTEMOWE:
podstawowe ( system operacyjny)
narzędziowe
Oprogramowanie narzędziowe - oprogramowanie działające w środowisku utworzonym przez system operacyjny, ułatwiające użytkownikowi korzystanie z komputera
OPROGRAMOWANIE UŻYTKOWE:
Kryteria klasyfikacji:
obszar użytkowania
indywidualne
standardowe
ukierunkowane na rozwiązywanie problemów (CASE)
ukierunkowane na metodę działania (Word, Excel)
2) poziom specjalizacji
specjalizowane
ogólnego przeznaczenia
SYSTEM OPERACYJNY - zespól programów przeznaczonych do zarządzania zasobami w celu ich efektywnego wykorzystania
Systemy operacyjne wielozadaniowe - systemy z podziałem czasu
Systemów operacyjnych nie zalicza się do oprogramowania aplikacyjnego.
JĄRDO - stale rezydualna w pamięci część systemu operacyjnego
Windows NT 4.0 - wielozadaniowy system operacyjny
Serwer plików - moduł programowy zarządzający strukturami w wielozadaniowym systemie operacyjnym
Is - la - komenda systemu operacyjnego UNIX, która pozwala oglądać zawartość katalogu z pełnym opisem informacyjnym
Zintegrowany pakiet oprogramowania to oprogramowanie obejmujące narzędzie obejmujące narzędzia dla spójnego ekonomicznego modelu gospodarowania przedsiębiorstwem
Oprogramowanie optycznego rozpoznawania znaków (OCR) służy do wydzielenia tekstu w obrazie wczytywanym za pomocą skanera.
System dedykowany - oprogramowanie wykonane na zamówienie klienta
Pakiet programowy - składa się z zestawu programów powiązanych funkcjonalnie i informacyjnie
Monitory programowe - program umożliwiające pomiar procesów zachodzących w trakcie przetwarzania danych
Program komputerowy to ciąg instrukcji, które określają :
kolejne działania komp. W rozwiązywaniu konkretnego zadania
jest efektem zapisanie algorytmu w języku programowania
JĘZYK - uniwersalne narzędzie myślenia, komunikowania się i przekazywania wszelkich wiadomości.
Języki programowania - służą do przedstawiania algorytmu zadania w sposób możliwy do automatycznego wykonania przez komputer.
Języki niskiego poziomu = języki wewnętrzne + języki symboliczne
Języki oprogramowania- podział ze względu na sposób budowy:
proceduralne - wymagają od programisty napisania logicznej procedury wykonania zadania
nieproceduralne ( czwartej generacji) - programista może skupić się na zagadnieniu wybierając jedynie potrzebne elementy z menu (ORACLE, PROGRESS)
słownik danych ( zawiera opis danych)
formator ekranów
generator raportów
język zapytaniowy (SQL)
generator programu ( umożliwia szybkie tworzeniu kodu programu)
generator menu
Język uniwersalny ogólnego przeznaczenia (wysokiego poziomu) to PASCAL.
Język symboliczny - język oprogramowania , który wymaga tłumaczenia przy pomocy assemblera.
ASSEMBLER
symboliczny język programowania
tłumaczy program napisany w języku symbolicznym na język wewnętrzny
TRANSLATOR - program tłumaczący na język wewnętrzny
interpreter ( program, który pobiera informacje z programu źródłowego i tłumaczy na język wewnętrzny)
kompilator (program tłumaczący programy źródłowe napisane w językach wyższego poziomu na język wewnętrzny komputera)
KOMPILACJA - tworzenie postaci kodu wynikowego programu
Metoda kompilacji - całościowe tłumaczenie programu
PUBLIC DOMAIN
programy, które można edytować bez naruszania praw autorskich
cechujące się powszechna dostępnością kodu źródłowego
FREEWARE, SHAREWARE
CASE - pakiet programowy wspomagający tworzenie systemu informatycznego
( Computer Aided Software Engeneering)
INTERFEJS użytkownika - program pozwalający na dostęp użytkownika do aplikacji
SIEĆ KOMPUTEROWA - system zdecentralizowany złożony z wielu komputerów
z serwerem
partnerskie ( każdy komputer może pełnić rolę serwera i stacji roboczej )
Sieci bezadoptowe - sieci komputerowe nie wymagające karty sieciowej
Podstawową cechą różniącą sieć komputerową od systemu wielodostępnego jest autonomiczność urządzeń końcowych.
TOPOLOGIA
sposób rozmieszczenia fizycznych środków transmisji pomiędzy komputerami w sieci
pełna charakterystyka zasad budowy i funkcjonowania sieci
Podstawowe typologie sieci komputerowych to:
punkt-punkt
magistrala ( Ethernet)
gwiazda
pierścień
hierarchiczna
KOMUTACJA - sposób realizacji połączeń pomiędzy punktami sieci
w łączności sieci telefonicznej - komutacja połączeń
w łączności sieci komputerowej - komutacja połączeń, pakietów i wiadomości
Typologia sieci komputerowy:
przeznaczenia
specjalistyczne : bankowe, sieci linii lotniczych
uniwersalne (do różnych zadań)
publiczne (do różnych użytkowników)
firmowe
długość
sieci rozległe (WAN) : regionalne i globalne
sieci lokalne (LAN): Novel Net Ware
MAN ( sieci, które operują największe przesyłania danych)
PROTOKÓŁ TRANSMISJI - zbiór reguł i zasad sterujących przesyłanie wiadomości w sieci, sposobem nawiązywania komunikacji i przygotowania teksu wiadomości do przesylania.
ISO/OSI - model opisu architektury sieci komputerowych ( jego najniższa warstwa to warstwa aplikacji)
TCP/IP - podstawowy protokół sieci internetowej
SMTP i TELENET to protokół warstw modelu ISO odpowiedzialnych za usługi sieciowe
Masowe usług sieciowe :
system wideotekstu
system teletekstu ( MINITEL - przykład usługi sieciowej pozwalającej na aktywny dostęp użytkownika do bazy danych)
system faksymilne ( TELEFAKS)
poczta elektroniczna
zintegrowane systemy sieci cyfrowych (ISDN - sieć cyfrowa z integracją usług ( Integrated Services Digital Network))
Sieciowe systemy operacyjne:
Windows NT Serwer
Windows for worgroup NETscape Navigator NIE
Nowell NetWare
INTERNET
największa sieć komputerowa
powstał z sieci ARPANET ( projekt Departamentu Obrony USA)
Program umożliwiający odebranie poczty elektronicznej to oprogramowanie użytkowe ( UNIX)
WWW - internetowa technika dostępu do informacji oparta na specjalnych językach składu dokumentów hipertekstowych (HTML)
FTP - usługa sieciowa pozwalająca na przesyłanie komunikatów i plików
INTRANET - wewnętrzna sieć instytucji wykorzystująca techniki i usługi Internetu.
EDI - elektroniczna wymiana danych ( dokumentacji)
EDIFACK - to standard elektronicznej wymiany dokumentacji (danych)
DIGITALIZACJA - konwertacja sygnału analogowego na postać dyskretną
BAZA DANYCH - zbiór zintegrowanych danych, z którego mogą być one pobierane przez różnych użytkowników w różnych celach.
ARCHITEKTURA:
schemat pojęciowy (konceptualny) - opisuje strukturę logiczną całej bazy danych
schemat zewnętrzny BD - opisuje strukturę logiczną wycinka bazy danych interesujący określonego użytkownika (dostęp)
schemat wewnętrzny BD
określa sposób organizacji danych na nośnikach
opisuje fizyczne rozmieszczenie danych BD w pamięci komputera
Logiczna niezależność w bazie danych - oznacza możliwość zmiany schematu pojęciowego bez potrzeby zmiany w schemacie zewnętrznym.
ADMINSTRATOR DANYCH jest odpowiedzialny za politykę zbierania, przechowywania i rozpowszechnienia danych.
W terminologii BD atrybuty to cechy typów encji obiektów.
MODEL POJĘCIOWY
model hierarchiczny - występowanie między danymi zależności nadrzędności i podrzędności
model sieciowy - występowanie między danymi zależności „wiele do wielu”
model relacyjny - dane zgrupowane w tabelach ( najbardziej popularny) lub w dwuwymiarowych tablicach, a cechy powiązane są prezentowane w postaci diagramu encja (relacja ERD)
POLE
najbardziej elementarne kategoria opisu logicznej struktury
część rekordu będąca odpowiednikiem atrybuty obiektu
RECORD - logiczne połączony zestaw pól wspólnie definiowanych
Zbiór danych - kolekcja rekordów
NORMALIZACJA - proces przekształcenia relacji celu nadania im poprawnej struktury logicznej
Podstawowe pojęcia algebry relacji wykorzystywane w BD to:
selekcja
projekcja
łączenie
System zarządzania baza danych (SZDB) - dostarcza narzędzi opisu danych oraz metod ich selekcji i prezentacji
(SZDB) - oprogramowanie umożliwiające manipulowanie danymi w BD
Przykładowe programy to: DBASE, FOX, PARADOX, oraz 4 największe na świecie, czyli: PROGRESS, INGRESS, ORACLE, INFORMIX
Metody organizacji danych w pamięci zewnętrznej to :
sekwencyjna ( rekordy zapisane w kolejności lub w kolejności klucze głównego )
indeksowa
indeskowo-sekwencyjna ( każdy rekord to 1 wskaźnik )
adresowa ( bezpośrednia)
HURTOWNIE DANYCH - zbiór danych strategicznych przeznaczonych do wspomagania analizy procesów decyzyjnych
SQL
język oprogramowania ( język zapytaniowy) umożliwiający operacje na BD.
stanowi standard języka zapytań dla relacyjnych baz danych
Sieciowych baz danych nie zalicza się do postrelacyjnych BD
SYSTEM INFORMATYCZNY ZARZĄDZANIA (SIZ)
KULTURA INFORMATYCZNA - oznacza znajomość tendencji rozwojowych techniki informatycznej
Wśród współczesnych technologii informatycznych najważniejsza jest ta, która odpowiada potrzebom danej aplikacji
W funkcjonalnym ujęciu systemu informatycznego zwraca się uwagę na funkcje planowania, pozyskiwania zasobów, motywacji oraz kontroli
Wejścia i wyjścia systemu ekonomicznego mają charakter zasileniowy i informacyjny
Efektywność systemu informatycznego pozwala na uzyskanie dzięki systemowi określonych korzyści niewymiernych.
Spójność systemu należy rozpatrywać w ujęciu rzeczowym i atrybutowym.
Kategoria opisu SIZ, które wykorzystują w modelu jego struktury informacyjnej to:
obiekt informacyjny
związek międzyobiektowy
atrybut obiektu/ związku
METABAZA systemu - instrument wdrożenia i utrzymania spójności językowo-informacyjnej
SYSTEMY TRANSAKCYJNE :
obsługują transakcje masowe
są zorientowane dziedzinowo
SYSTEMY EWIDENCYJNE system informatyczny zorientowany na ewidencję procesów gosp.
SYSTEMY INFORMOWANIA KIEROWNICTWA - klasa systemów inform. obsługujących zwykle średni szczebel zarządzania.
Główna cechą SIK jest dostarczanie danych syntetycznych z jednego obszaru tematycznego.
(nie zajmują się projektowaniem nowych wyrobów)
SIK :
system wspomagania decyzji SWD
systemy eksperckie SE
system SI - sztuczna inteligencja
Cechy systemu wspomagania decyzji
wariantowanie i projektowanie decyzji wraz z oceną ich skutków
dokonywanie ostatecznego wyboru wariantu decyzji na podstawie zadanych kryteriów
(nie utrzymują kartoteki kadrowej)
Struktur SWD
zarządzanie modelami
zarządzanie danymi
zarządzanie dialogiem
SYSTEMY EKSPERTOWE charakteryzuje baza wiedzy.
BAZA WIEDZY = baza faktów + baza reguł
ALGORYTMY HEURYSTYCZNE - podstawa działania systemów ekspertowych .
System ekspertowy :
może rozwiązywać zadania sprawniej od eksperta z danej dziedziny
może być zawodny
próbuje rozwiązywać zadania przy niepełnej i sprzecznej wiedzy
Do cech sztucznej inteligencji nie należy bazowanie wyłącznie na obiektywnej wiedzy teoretycznej
Zaleta stosowania narzędzi typu CASE do budowy systemu informatycznego jest m.in. przyspieszenie procesu budowy systemu.
ETAPY TWORZENIA SYSTEMU INFORMATYCZNEGO:
Wyróżnia się etapy:
definiowania problemu
modelowania systemu
projektowania systemu
realizacja
wdrożenie
eksploatacja
Definiowania celów i zadań systemu wymaga m.in. określenia funkcji systemu
STADUIM ZASTOSOWALNOŚCI - to etap projektowania, w którym rozważane są wstępne koszty i korzyści realizacji systemu.
W procesie modelowania
najważniejsze jest opracowanie specyfikacji odpowiednich struktur
prace należy rozpocząć od opracowania struktury funkcjonowania systemu
Techniki stosowane na etapie modelowanie systemu to analiza dokumentacji, ankiety i wywiady.
Przejście od opracowania specyfikacji (zadań i funkcji) systemu do opracowania projektu wymaga opracowania MODELU SYSETEMU
MODEL POJĘCIOWY tworzony jest podczas etapu analizy.
Projektowanie
Obiektowe podejście do projektowania oznacza połączenie funkcji i danych w elementy stanowiące podstawę budowy systemów.
Systemowe podejście stanowi uniwersalną metodę opisu i badań obiektów rzeczywistych i abstrakcyjnych
Cel projektu technicznego - jest określenie struktury danych w BD systemu
Realizacja dzieli się na dwa etapy:
programowanie
weryfikacja (porównanie realizowanego SI z założeniami modelowymi)
Prace wdrożeniowe - praca mająca na celu pozyskanie właściwego systemu informacyjnego, składające się z prac przygotowawczych i weryfikacji systemu.
Społeczna bariera wdrożeniowa - negatywne nastawienie pracowników do systemu informatycznego
Wdrażanie systemy informacyjnego:
metodą pilotową - możliwe dokładne przetestowanie poszczególnych części systemu
metoda równoległa - umożliwia uniknięcia ewentualnych perturbacji występujących z powodu błędów w systemie wdrożeniowym
Eksploatacja :
użytkowanie
obsługa
doskonalenie (efektywność systemu)
1
1