plik


ÿþUkBad oddechowy UkBad oddechowy Apparatus respiratorius Apparatus respiratorius Systema respiratorium Systema respiratorium Respiratory system Respiratory system Respiratory organs Respiratory organs JTB, PhD® JTB, PhD® Podstawowe funkcje ukBadu oddechowego Podstawowe funkcje ukBadu oddechowego Podstawowe funkcje ukBadu oddechowego Podstawowe funkcje ukBadu oddechowego " Utrzymywanie staBo[ci [rodowiska wewntrznego przez " Utrzymywanie staBo[ci [rodowiska wewntrznego przez dostarczanie O2 i wydalanie CO2 dostarczanie O2 i wydalanie CO2 " Regulacja równowagi kwasowo-zasadowej " Regulacja równowagi kwasowo-zasadowej " Ochrona przed wdychanymi ciaBami staBymi i bakteriami " Ochrona przed wdychanymi ciaBami staBymi i bakteriami " Zapobieganie przedostawaniu si do kr\enia du\ego " Zapobieganie przedostawaniu si do kr\enia du\ego skrzeplin powstaBych w ukBadzie \ylnym skrzeplin powstaBych w ukBadzie \ylnym " Ogrzewanie, nawil\anie i oczyszczanie wdychanego " Ogrzewanie, nawil\anie i oczyszczanie wdychanego " Ogrzewanie, nawil\anie i oczyszczanie wdychanego " Ogrzewanie, nawil\anie i oczyszczanie wdychanego powietrza powietrza " W drogach oddechowych znajduje si narzd powonienia, " W drogach oddechowych znajduje si narzd powonienia, odbierajcy wra\enia wchowe dochodzce z wdychanym odbierajcy wra\enia wchowe dochodzce z wdychanym powietrzem powietrzem " UdziaB w fonacji (komora rezonacyjna) " UdziaB w fonacji (komora rezonacyjna) " Produkcja hormonów polipeptydowych przez komórki " Produkcja hormonów polipeptydowych przez komórki nabBonka dróg oddechowych nabBonka dróg oddechowych JTB, PhD® JTB, PhD® PodziaB ukBadu oddechowego PodziaB ukBadu oddechowego PodziaB ukBadu oddechowego PodziaB ukBadu oddechowego Cz[ przewodzca, czyli Cz[ przewodzca, czyli drogi oddechowe: drogi oddechowe: Cz[ oddechowa, czyli Cz[ oddechowa, czyli " Nos, jama nosowa " Nos, jama nosowa wBa[ciwy mi\sz pBucny: wBa[ciwy mi\sz pBucny: i zatoki przynosowe i zatoki przynosowe " GardBo " Oskrzelka oddechowe " GardBo " Oskrzelka oddechowe " KrtaD " Przewodziki pcherzykowe " KrtaD " Przewodziki pcherzykowe " Oskrzela " Pcherzyki pBucne " Oskrzela " Pcherzyki pBucne (zewntrz i wewntrz pBucne) (zewntrz i wewntrz pBucne) " Oskrzelka " Oskrzelka JTB, PhD® JTB, PhD® PodziaB ukBadu oddechowego PodziaB ukBadu oddechowego PodziaB ukBadu oddechowego PodziaB ukBadu oddechowego JTB, PhD® JTB, PhD® Górne drogi oddechowe Górne drogi oddechowe Powietrze atmosferyczne przechodzi pocztkowo przez górne Powietrze atmosferyczne przechodzi pocztkowo przez górne drogi oddechowe. drogi oddechowe. Przez nozdrza przednie nosa zewntrznego, dostaje si do Przez nozdrza przednie nosa zewntrznego, dostaje si do jamy nosowej (nosa wewntrznego), a z niej przez nozdrza jamy nosowej (nosa wewntrznego), a z niej przez nozdrza tylne do jamy gardBa. tylne do jamy gardBa. " Nos speBnia cztery zasadnicze czynno[ci: oddechow, obronn, wchow " Nos speBnia cztery zasadnicze czynno[ci: oddechow, obronn, wchow i jest rezonatorem gBosu Bcznie z zatokami przynosowymi. Powietrze i jest rezonatorem gBosu Bcznie z zatokami przynosowymi. Powietrze przechodzce przez nos ulega oczyszczeniu, ogrzaniu i nawil\eniu przechodzce przez nos ulega oczyszczeniu, ogrzaniu i nawil\eniu " Rusztowanie nosa zewntrznego tworzy szkielet kostno-chrzstny utworzony " Rusztowanie nosa zewntrznego tworzy szkielet kostno-chrzstny utworzony z parzystych ko[ci nosowych, wyrostków nosowych ko[ci czoBowej i z parzystych ko[ci nosowych, wyrostków nosowych ko[ci czoBowej i wyrostków czoBowych ko[ci szczkowych, chrzstek bocznych oraz chrzstek wyrostków czoBowych ko[ci szczkowych, chrzstek bocznych oraz chrzstek skrzydBowych wikszych i mniejszych. skrzydBowych wikszych i mniejszych. " Jama nosowa podzielona jest na dwie symetryczne poBowy przez przegrod " Jama nosowa podzielona jest na dwie symetryczne poBowy przez przegrod nosa o budowie chrzstno-kostnej. W jamie nosa wyró\nia si przedsionek nosa o budowie chrzstno-kostnej. W jamie nosa wyró\nia si przedsionek nosa - wy[cielony skór - i wBa[ciw jam nosa - wy[cielon bBon [luzow nosa - wy[cielony skór - i wBa[ciw jam nosa - wy[cielon bBon [luzow nosa - wy[cielony skór - i wBa[ciw jam nosa - wy[cielon bBon [luzow nosa - wy[cielony skór - i wBa[ciw jam nosa - wy[cielon bBon [luzow w wikszo[ci typu oddechowego. w wikszo[ci typu oddechowego. " Na bocznych [cianach jamy nosa znajduj si trzy maB\owiny nosowe, pod " Na bocznych [cianach jamy nosa znajduj si trzy maB\owiny nosowe, pod którymi umieszczone s uj[cia zatok przynosowych i kanaBu nosowo- którymi umieszczone s uj[cia zatok przynosowych i kanaBu nosowo- Bzowego. Bzowego. " Na bocznych [cianach nosa, ponad maB\owin nosow [rodkow i na " Na bocznych [cianach nosa, ponad maB\owin nosow [rodkow i na przeciwlegBej powierzchni przegrody nosa, znajduje si bBona [luzowa typu przeciwlegBej powierzchni przegrody nosa, znajduje si bBona [luzowa typu wchowego. wchowego. Dolne drogi oddechowe Dolne drogi oddechowe Z gardBa powietrze dostaje si do dolnych dróg oddechowych, Z gardBa powietrze dostaje si do dolnych dróg oddechowych, do których zalicza si: do których zalicza si: " krtaD, tchawic, " krtaD, tchawic, " oskrzela, oskrzeliki " oskrzela, oskrzeliki " pBuca, czyli wBa[ciwe narzdy wymiany gazowej. " pBuca, czyli wBa[ciwe narzdy wymiany gazowej. JTB, PhD® JTB, PhD® Nos i jamy zatok przynosowych nawil\aj i podgrzewaj powietrze dla pBuc: Nos i jamy zatok przynosowych nawil\aj i podgrzewaj powietrze dla pBuc: " Powietrze wdychane przez nos ogrzewa si i nawil\a, stajc si par nasycon " Powietrze wdychane przez nos ogrzewa si i nawil\a, stajc si par nasycon o temperaturze ciaBa. o temperaturze ciaBa. " O ile oddychanie przez usta nie jest w stanie wysyci powietrza wod wicej ni\ do " O ile oddychanie przez usta nie jest w stanie wysyci powietrza wod wicej ni\ do 70% wilgotno[ci wzgldnej, to oddychanie nosem zbli\a ten wskaznik do po\danej 70% wilgotno[ci wzgldnej, to oddychanie nosem zbli\a ten wskaznik do po\danej dla pcherzyków pBucnych warto[ci 95%. dla pcherzyków pBucnych warto[ci 95%. " Powietrze w jamie nosowej poddawane jest ponadto procesowi oczyszczania. " Powietrze w jamie nosowej poddawane jest ponadto procesowi oczyszczania. " Wszystkie te zadania s mo\liwe do realizacji tylko w przypadku zdrowego nosa, " Wszystkie te zadania s mo\liwe do realizacji tylko w przypadku zdrowego nosa, jam nosa i zatok przynosowych. Nos w cigu doby musi nawil\y okoBo 10 tys. litrów jam nosa i zatok przynosowych. Nos w cigu doby musi nawil\y okoBo 10 tys. litrów powietrza do wilgotno[ci 95%. Umo\liwia to odpowiednia budowa anatomiczna powietrza do wilgotno[ci 95%. Umo\liwia to odpowiednia budowa anatomiczna struktur nosa oraz transport [luzówkowo-rzskowy i cykl nosowy. struktur nosa oraz transport [luzówkowo-rzskowy i cykl nosowy. JTB, PhD® JTB, PhD® Sinus paranasales Sinus paranasales Zatoki przynosowe to wypeBnione Zatoki przynosowe to wypeBnione powietrzem przestrzenie, rozmieszczone powietrzem przestrzenie, rozmieszczone symetrycznie wokóB nosa. symetrycznie wokóB nosa. Zatoki przynosowe s parzyste, czyli Zatoki przynosowe s parzyste, czyli podwójne i skBadaj si dwóch zatok podwójne i skBadaj si dwóch zatok czoBowych, dwóch szczkowych, bBdnika czoBowych, dwóch szczkowych, bBdnika sitowego (komórki sitowe) i dwóch zatok sitowego (komórki sitowe) i dwóch zatok klinowych. klinowych. Zatoki przynosowe stanowi przedBu\enie Zatoki przynosowe stanowi przedBu\enie jam nosa. jam nosa. Najwiksze objto[ciowo s zatoki Najwiksze objto[ciowo s zatoki szczkowe, znajdujce si po obu szczkowe, znajdujce si po obu stronach nosa. Ich pojemno[ wynosi stronach nosa. Ich pojemno[ wynosi okoBo 15 ml. okoBo 15 ml. Zcian górn zatoki szczkowej stanowi Zcian górn zatoki szczkowej stanowi dno oczodoBu, [ciana przednio - dolna dno oczodoBu, [ciana przednio - dolna graniczy z zbami górnymi. Uchodz do graniczy z zbami górnymi. Uchodz do przewodu nosowego [rodkowego. przewodu nosowego [rodkowego. Zatoki czoBowe zlokalizowane s mniej Zatoki czoBowe zlokalizowane s mniej wicej nad oczami, za[ pozostaBe s wicej nad oczami, za[ pozostaBe s gBbiej za nasad nosa i równie\ uchodz gBbiej za nasad nosa i równie\ uchodz do przewodu nosowego [rodkowego do przewodu nosowego [rodkowego JTB, PhD® JTB, PhD® Zatoki przynosowe to puste jamiste przestrzenie, które sprawiaj, \e konstrukcja Zatoki przynosowe to puste jamiste przestrzenie, które sprawiaj, \e konstrukcja czaszki jest lekka i odporna na urazy i dobrze chroni mózg. czaszki jest lekka i odporna na urazy i dobrze chroni mózg. Zatoki przynosowe wytwarzaj rezonans dzwikowy, który moduluje i wzmacnia Zatoki przynosowe wytwarzaj rezonans dzwikowy, który moduluje i wzmacnia dzwiki gBosowe, podobnie rezonujc jak np. wntrze skrzypiec wobec strun. dzwiki gBosowe, podobnie rezonujc jak np. wntrze skrzypiec wobec strun. W drogach oddechowych zatoki przynosowe, a konkretnie ich jamy powietrzne, W drogach oddechowych zatoki przynosowe, a konkretnie ich jamy powietrzne, wspomagaj wymian ciepln pomidzy zazwyczaj chBodniejszym powietrzem a wspomagaj wymian ciepln pomidzy zazwyczaj chBodniejszym powietrzem a krwi. Dziki temu zatoki przynosowe, wraz z jam nosow chBodz mózgowie, które krwi. Dziki temu zatoki przynosowe, wraz z jam nosow chBodz mózgowie, które w ten sposób oddaje swój du\y nadmiar ciepBa. w ten sposób oddaje swój du\y nadmiar ciepBa. Mózgowie wytwarza okoBo 15% ciepBa wytwarzanego przez organizm. Mózgowie wytwarza okoBo 15% ciepBa wytwarzanego przez organizm. Wa\n rol w tej wymianie cieplnej jest podgrzanie zimnego powietrza, wdychanego Wa\n rol w tej wymianie cieplnej jest podgrzanie zimnego powietrza, wdychanego do oskrzeli i pcherzyków pBucnych, do odpowiedniej temperatury. do oskrzeli i pcherzyków pBucnych, do odpowiedniej temperatury. JTB, PhD® JTB, PhD® GardBo (pharynx) jest przestrzeni cignc si od góry od podstawy GardBo (pharynx) jest przestrzeni cignc si od góry od podstawy czaszki, na dole dochodzi do krtani i przechodzi dalej w przeByk. czaszki, na dole dochodzi do krtani i przechodzi dalej w przeByk. W gardle wyró\niamy: W gardle wyró\niamy: " Pitro górne tj. cz[ nosow gardBa, która znajduje si z tyBu jamy nosowej " Pitro górne tj. cz[ nosow gardBa, która znajduje si z tyBu jamy nosowej od trzonu ko[ci klinowej do poziomu podniebienia mikkiego; w niej znajduje od trzonu ko[ci klinowej do poziomu podniebienia mikkiego; w niej znajduje si uj[cie gardBowe trbki sBuchowej (Eustachiusza) Bczcej gardBo z uchem si uj[cie gardBowe trbki sBuchowej (Eustachiusza) Bczcej gardBo z uchem [rodkowym. [rodkowym. " Pitro [rodkowe tj. cz[ ustn gardBa, od podniebienia mikkiego do nasady " Pitro [rodkowe tj. cz[ ustn gardBa, od podniebienia mikkiego do nasady jzyka. jzyka. " Pitro dolne tj. cz[ krtaniow, która koDczy si wej[ciem do krtani, a jej " Pitro dolne tj. cz[ krtaniow, która koDczy si wej[ciem do krtani, a jej najni\szym punktem jest zachyBek gruszkowaty. najni\szym punktem jest zachyBek gruszkowaty. " Tylna [ciana gardBa przylega do krgosBupa. " Tylna [ciana gardBa przylega do krgosBupa. " Zciany gardBa skBadaj si z warstwy [luzowej, wBóknistej i mi[niowej. " Zciany gardBa skBadaj si z warstwy [luzowej, wBóknistej i mi[niowej. T ostatni tworz mi[nie zwieracze i dzwigacze gardBa. T ostatni tworz mi[nie zwieracze i dzwigacze gardBa. " W obrbie bBony [luzowej gardBa znajduj si skupienia tkanki limfatycznej: " W obrbie bBony [luzowej gardBa znajduj si skupienia tkanki limfatycznej: - na stropie cz[ci nosowej u dzieci migdaBek gardBowy, - na stropie cz[ci nosowej u dzieci migdaBek gardBowy, - w cz[ci ustnej na [cianach bocznych migdaBki podniebienne i migdaBek - w cz[ci ustnej na [cianach bocznych migdaBki podniebienne i migdaBek jzykowy w cz[ci krtaniowej. Te skupiska tkanki limfatycznej tworz jzykowy w cz[ci krtaniowej. Te skupiska tkanki limfatycznej tworz pierwsz lini obrony immunologicznej ustroju, drug lini s wzBy pierwsz lini obrony immunologicznej ustroju, drug lini s wzBy chBonne szyi. chBonne szyi. Czynno[ci gardBa Czynno[ci gardBa " GardBo jest cz[ci drogi oddechowej (nos, gardBo, tchawica) i pokarmowej " GardBo jest cz[ci drogi oddechowej (nos, gardBo, tchawica) i pokarmowej (jama ustna, gardBo, i przeByk), speBnia rol obronn i jest obok krtani (jama ustna, gardBo, i przeByk), speBnia rol obronn i jest obok krtani JTB, PhD® JTB, PhD® narzdem mowy. narzdem mowy. Pharynx Pharynx JTB, PhD® JTB, PhD® " KrtaD (larynx) bdca górnym odcinkiem drogi oddechowej, od góry Bczy si KrtaD (larynx) bdca górnym odcinkiem drogi oddechowej, od góry Bczy si z gardBem, a ku doBowi przechodzi w tchawic. z gardBem, a ku doBowi przechodzi w tchawic. " KrtaD poza tym, \e jest odcinkiem drogi oddechowej, jest narzdem gBosu. KrtaD poza tym, \e jest odcinkiem drogi oddechowej, jest narzdem gBosu. Czynno[ gBosowa jest wynikiem drgania wizadeB gBosowych zwanych faBdami Czynno[ gBosowa jest wynikiem drgania wizadeB gBosowych zwanych faBdami gBosowymi. Wysoko[ gBosu zale\y od dBugo[ci faBdów gBosowych, ich napicia, gBosowymi. Wysoko[ gBosu zale\y od dBugo[ci faBdów gBosowych, ich napicia, czsto[ci drgaD i ci[nienia wydechowego powietrza. Barwa gBosu uzale\niona jest czsto[ci drgaD i ci[nienia wydechowego powietrza. Barwa gBosu uzale\niona jest od budowy gardBa, jamy nosowej i cz[ciowo zatok przynosowych. od budowy gardBa, jamy nosowej i cz[ciowo zatok przynosowych. " Trzy chrzstki nieparzyste (tarczowata, pier[cieniowata i nagBo[niowa) i trzy Trzy chrzstki nieparzyste (tarczowata, pier[cieniowata i nagBo[niowa) i trzy parzyste (nalewkowate, ró\kowate i klinowate) tworz rusztowanie krtani. parzyste (nalewkowate, ró\kowate i klinowate) tworz rusztowanie krtani. Nieparzysta chrzstka tarczowata tworzy na szyi charakterystyczn wyniosBo[ Nieparzysta chrzstka tarczowata tworzy na szyi charakterystyczn wyniosBo[ zwan "jabBkiem Adama". Chrzstki krtani poBczone s z ko[ci gnykow, zwan "jabBkiem Adama". Chrzstki krtani poBczone s z ko[ci gnykow, tchawic i midzy sob wizadBami. tchawic i midzy sob wizadBami. " Cz[ jednego z wizadeB Bczca chrzstk tarczowat z pier[cieniow tworzy Cz[ jednego z wizadeB Bczca chrzstk tarczowat z pier[cieniow tworzy wizadBa gBosowe, które ograniczaj szpar gBo[ni. Mi[nie wewntrzne krtani wizadBa gBosowe, które ograniczaj szpar gBo[ni. Mi[nie wewntrzne krtani rozszerzaj i zw\aj szpar. rozszerzaj i zw\aj szpar. KrtaD jako caBo[ pokryta jest bBon [luzow typu oddechowego. KrtaD jako caBo[ pokryta jest bBon [luzow typu oddechowego. Do celów klinicznych krtaD dzieli si na trzy pitra: Do celów klinicznych krtaD dzieli si na trzy pitra: " pitro górne tzw. przedsionek krtani ograniczony od przodu wolnym brzegiem pitro górne tzw. przedsionek krtani ograniczony od przodu wolnym brzegiem nagBo[ni, bocznie przez faBdy nalewkowo-nagBo[niowe i od tyBu przez nalewki nagBo[ni, bocznie przez faBdy nalewkowo-nagBo[niowe i od tyBu przez nalewki (chrzstki nalewkowate), ku doBowi dochodzi do poziomu faBdów przedsionkowych, (chrzstki nalewkowate), ku doBowi dochodzi do poziomu faBdów przedsionkowych, " pitro [rodkowe to szpara gBo[ni ograniczona przez faBdy przedsionkowe od góry pitro [rodkowe to szpara gBo[ni ograniczona przez faBdy przedsionkowe od góry i faBdy gBosowe od doBu, i faBdy gBosowe od doBu, " pitro dolne to okolica poni\ej faBdów gBosowych zwana okolic podgBo[niow. pitro dolne to okolica poni\ej faBdów gBosowych zwana okolic podgBo[niow. JTB, PhD® JTB, PhD® JTB, PhD® JTB, PhD® JTB, PhD® JTB, PhD® " KrtaD ku doBowi przechodzi w tchawic, która jest narzdem stanowicym KrtaD ku doBowi przechodzi w tchawic, która jest narzdem stanowicym cz[ ukBadu oddechowego. cz[ ukBadu oddechowego. " Tchawica (trachea) ma ksztaBt rury o znacznym stopniu elastyczno[ci, która " Tchawica (trachea) ma ksztaBt rury o znacznym stopniu elastyczno[ci, która zaczyna si jako przedBu\enie krtani i przebiega w dóB, nieco ku tyBowi w zaczyna si jako przedBu\enie krtani i przebiega w dóB, nieco ku tyBowi w obrbie szyi i na wysoko[ci czwartego lub pitego krgu piersiowego rozdziela obrbie szyi i na wysoko[ci czwartego lub pitego krgu piersiowego rozdziela si na dwa oskrzela gBówne. si na dwa oskrzela gBówne. " DBugo[ tchawicy wynosi 10 - 12 cm, o [rednicy [wiatBa od 1,5 do 2,5 cm. " DBugo[ tchawicy wynosi 10 - 12 cm, o [rednicy [wiatBa od 1,5 do 2,5 cm. " Cz[ górna tchawicy le\y w obrbie szyi, cz[ dolna w [ródpiersiu tylnym " Cz[ górna tchawicy le\y w obrbie szyi, cz[ dolna w [ródpiersiu tylnym (z tyBu tu\ za tchawic na caBej jej dBugo[ci znajduje si przeByk). (z tyBu tu\ za tchawic na caBej jej dBugo[ci znajduje si przeByk). " Przednia powierzchnia tchawicy jest zaokrglona. CaBa [ciana tchawicy skBada " Przednia powierzchnia tchawicy jest zaokrglona. CaBa [ciana tchawicy skBada si z 16 - 20 pier[cieni chrzstkowych, poBczonych tkank elastyczn. si z 16 - 20 pier[cieni chrzstkowych, poBczonych tkank elastyczn. si z 16 - 20 pier[cieni chrzstkowych, poBczonych tkank elastyczn. si z 16 - 20 pier[cieni chrzstkowych, poBczonych tkank elastyczn. Chrzstki maj ksztaBt podkowy i nadaj tchawicy charakterystyczny póBkolisty Chrzstki maj ksztaBt podkowy i nadaj tchawicy charakterystyczny póBkolisty ksztaBt. ksztaBt. " Tylna [ciana tchawicy utworzona jest przez bBon Bcznotkankow, która " Tylna [ciana tchawicy utworzona jest przez bBon Bcznotkankow, która nadaje jej pewn elastyczno[, a ponadto zawiera mi[nie gBadkie, których nadaje jej pewn elastyczno[, a ponadto zawiera mi[nie gBadkie, których skurcz mo\e zmieni przekrój tchawicy. skurcz mo\e zmieni przekrój tchawicy. " Wewntrzn powierzchni dróg oddechowych tworzy bBona [luzowa zawierajca " Wewntrzn powierzchni dróg oddechowych tworzy bBona [luzowa zawierajca liczne gruczoBy (surowicze i [luzowe). Jest ona pokryta nabBonkiem oddechowym liczne gruczoBy (surowicze i [luzowe). Jest ona pokryta nabBonkiem oddechowym migawkowym. migawkowym. " Zewntrzn powBok tchawicy tworzy bBona wBóknista, zawierajca 16-20 " Zewntrzn powBok tchawicy tworzy bBona wBóknista, zawierajca 16-20 podkowiastych chrzstek. Chrzstki te otwarte s ku tyBowi ciaBa, co powoduje, podkowiastych chrzstek. Chrzstki te otwarte s ku tyBowi ciaBa, co powoduje, \e w tej cz[ci tchawicy ([cianie bBoniastej) znajduje si tylko mi[niówka gBadka. \e w tej cz[ci tchawicy ([cianie bBoniastej) znajduje si tylko mi[niówka gBadka. JTB, PhD® JTB, PhD® Oskrzela (bronchi) Oskrzela (bronchi) " U doBu tchawica rozdwaja si na dwa " U doBu tchawica rozdwaja si na dwa oskrzela gBówne, prawe i lewe, oskrzela gBówne, prawe i lewe, doprowadzajce powietrze do pBuca doprowadzajce powietrze do pBuca prawego i lewego. Oskrzela gBówne prawego i lewego. Oskrzela gBówne zbudowane s jak tchawica. zbudowane s jak tchawica. " Oskrzela gBówne rozgaBziaj si " Oskrzela gBówne rozgaBziaj si wewntrz pBuca na coraz mniejsze wewntrz pBuca na coraz mniejsze gaBzie, tworzc tzw. drzewo gaBzie, tworzc tzw. drzewo oskrzelowe. oskrzelowe. " Oskrzela gBówne dziel si na oskrzela " Oskrzela gBówne dziel si na oskrzela pBatowe, prawe na 3 (górne, [rodkowe pBatowe, prawe na 3 (górne, [rodkowe i dolne), lewe na 2 (górne i dolne). i dolne), lewe na 2 (górne i dolne). i dolne), lewe na 2 (górne i dolne). i dolne), lewe na 2 (górne i dolne). " Oskrzela pBatowe dziel si na oskrzela " Oskrzela pBatowe dziel si na oskrzela segmentowe. Nastpne wielokrotne segmentowe. Nastpne wielokrotne podziaBy na coraz mniejsze gaBzie podziaBy na coraz mniejsze gaBzie doprowadzaj do powstania doprowadzaj do powstania najmniejszych oskrzeli, z których najmniejszych oskrzeli, z których ostatecznie tworz si oskrzeliki ostatecznie tworz si oskrzeliki o [rednicy [wiatBa 0,5 - 1 mm. o [rednicy [wiatBa 0,5 - 1 mm. " PozostaBe z ostatniego podziaBu " PozostaBe z ostatniego podziaBu oskrzeliki nosz nazw oskrzelików oskrzeliki nosz nazw oskrzelików oddechowych, zwanych te\ oskrzelikami oddechowych, zwanych te\ oskrzelikami pcherzykowymi, poniewa\ w ich [cianie pcherzykowymi, poniewa\ w ich [cianie wystpuj ju\ pcherzyki pBucne. wystpuj ju\ pcherzyki pBucne. JTB, PhD® JTB, PhD® " CzBowiek ma dwa pBuca: prawe i lewe, zawieszone " CzBowiek ma dwa pBuca: prawe i lewe, zawieszone PBuca (pulmones) PBuca (pulmones) w odpowiednich jamach opBucnej klatki piersiowej. w odpowiednich jamach opBucnej klatki piersiowej. " PBuco zbudowane jest z oskrzeli, oskrzelików, " PBuco zbudowane jest z oskrzeli, oskrzelików, pcherzyków pBucnych, tkanki [ródmi\szowej pcherzyków pBucnych, tkanki [ródmi\szowej oraz pokrywajcej je opBucnej pBucnej. oraz pokrywajcej je opBucnej pBucnej. W ka\dym pBucu wyró\niamy: W ka\dym pBucu wyró\niamy: - podstaw pBuca (basis pulmonis) - podstaw pBuca (basis pulmonis) - szczyt pBuca (apex) - szczyt pBuca (apex) - wypukB powierzchni \ebrow (facies costalis) - wypukB powierzchni \ebrow (facies costalis) - wklsB [ródpiersiow (facies mediastinalis) - wklsB [ródpiersiow (facies mediastinalis) " brzegi " brzegi - przedni ostry (margo anterior seu acutus) - przedni ostry (margo anterior seu acutus) - tylny tpy (margo posterior seu obtusus) - tylny tpy (margo posterior seu obtusus) - dolny (margo inferior) - dolny (margo inferior) " szczeliny midzypBatowe (fissurae interlobares) " szczeliny midzypBatowe (fissurae interlobares) " szczeliny midzypBatowe (fissurae interlobares) " szczeliny midzypBatowe (fissurae interlobares) oddzielajce od siebie poszczególne pBaty pBuca. oddzielajce od siebie poszczególne pBaty pBuca. " pBaty " pBaty - w pBucu lewym mamy pBaty: - górny (lobus superior) - w pBucu lewym mamy pBaty: - górny (lobus superior) i - dolny (lobus inferior), oddzielone od siebie i - dolny (lobus inferior), oddzielone od siebie szczelin midzy pBatow sko[n (fissura obliqua). szczelin midzy pBatow sko[n (fissura obliqua). - w pBucu prawym mamy pBaty: - górny, - [rodkowy - w pBucu prawym mamy pBaty: - górny, - [rodkowy (lobus medius) i - dolny. Górny jest oddzielony od (lobus medius) i - dolny. Górny jest oddzielony od [rodkowego szczelin poziom (fissura horizontalis), [rodkowego szczelin poziom (fissura horizontalis), a pBat górny i [rodkowy od dolnego s oddzielone a pBat górny i [rodkowy od dolnego s oddzielone szczelin sko[n. szczelin sko[n. - odpowiednikiem pBata [rodkowego jest w pBucu - odpowiednikiem pBata [rodkowego jest w pBucu lewym jzyczek pBuca (lingua pulmonis), który lewym jzyczek pBuca (lingua pulmonis), który nale\y do pBata górnego. nale\y do pBata górnego. " W obrbie pBatów wyodrbni mo\na jeszcze mniejsze cz[ci mi\szu pBucnego: " W obrbie pBatów wyodrbni mo\na jeszcze mniejsze cz[ci mi\szu pBucnego: - segmenty oskrzelowo-pBucne dzielce si na: - podsegmenty, te na liczne maBe - segmenty oskrzelowo-pBucne dzielce si na: - podsegmenty, te na liczne maBe cz[ci zwane - zrazikami i nastpnie na najmniejsze cz[ci mi\szu pBucnego: cz[ci zwane - zrazikami i nastpnie na najmniejsze cz[ci mi\szu pBucnego: JTB, PhD® JTB, PhD® - grona. - grona. PBuca (pulmones) PBuca (pulmones) Na powierzchni [ródpiersiowej pBuc, w poBowie odlegBo[ci midzy Na powierzchni [ródpiersiowej pBuc, w poBowie odlegBo[ci midzy podstaw (basis pulmonis) a szczytem (apex) pBuca, le\y: podstaw (basis pulmonis) a szczytem (apex) pBuca, le\y: " wnka pBuca (hilus pulmonis), w której le\ twory wchodzce " wnka pBuca (hilus pulmonis), w której le\ twory wchodzce i wychodzce z pBuc czyli tzw.: i wychodzce z pBuc czyli tzw.: - korzeD pBuca (radix pulmonis) o ksztaBcie drzewa, - korzeD pBuca (radix pulmonis) o ksztaBcie drzewa, który buduj wchodzce do pBuca: który buduj wchodzce do pBuca: - ttnice pBucne (aa. pulmonalis) - ttnice pBucne (aa. pulmonalis) - oskrzele gBówne (bronchus principalis) - oskrzele gBówne (bronchus principalis) - ttnice oskrzelowe (aa. bronchiales) - ttnice oskrzelowe (aa. bronchiales) - ttnice oskrzelowe (aa. bronchiales) - ttnice oskrzelowe (aa. bronchiales) - sploty pBucne przedni i tylny (plexus pulmonalis) - sploty pBucne przedni i tylny (plexus pulmonalis) oraz wychodzce z pBuca: oraz wychodzce z pBuca: - \yBy pBucne (venae pulmonales) - \yBy pBucne (venae pulmonales) - \yBy oskrzelowe (venae bronchiales) - \yBy oskrzelowe (venae bronchiales) - naczynia chBonne (vasa lymphatica) - naczynia chBonne (vasa lymphatica) Wnka pBuca ma ksztaBt odwróconej kropli o wymiarach: Wnka pBuca ma ksztaBt odwróconej kropli o wymiarach: - dBugo[ ~ 5 cm, - dBugo[ ~ 5 cm, - szeroko[ ~ 4 cm, - szeroko[ ~ 4 cm, - gBboko[ ~ 2 cm) - gBboko[ ~ 2 cm) JTB, PhD® JTB, PhD® Pcherzyki pBucne Alveoli pulmonis Pcherzyki pBucne Alveoli pulmonis " W pBucach mamy ich okoBo 300 mln W pBucach mamy ich okoBo 300 mln " Otoczone s sieci naczyD wBosowatych " Otoczone s sieci naczyD wBosowatych " Powierzchnia pcherzyków to ok. 80m2 " Powierzchnia pcherzyków to ok. 80m2 " Pcherzyki wy[cielone s nabBonkiem " Pcherzyki wy[cielone s nabBonkiem skBadajcym si z 3 typów pneumocytów. skBadajcym si z 3 typów pneumocytów. " Pneumocyty typu II wytwarzaj surfaktant zmniejszajcy napicie powierzchniowe " Pneumocyty typu II wytwarzaj surfaktant zmniejszajcy napicie powierzchniowe pcherzyków pBucnych. pcherzyków pBucnych. " Pcherzyki pBucne maj [cian zbudowan z pBaskich komórek nabBonkowych noszcych " Pcherzyki pBucne maj [cian zbudowan z pBaskich komórek nabBonkowych noszcych nazw nabBonka oddechowego oraz komórek ziarnistych, produkujcych i wydzielajcych nazw nabBonka oddechowego oraz komórek ziarnistych, produkujcych i wydzielajcych tzw. czynnik powierzchniowy pcherzyka pBucnego (surfaktant), który w postaci cienkiej tzw. czynnik powierzchniowy pcherzyka pBucnego (surfaktant), który w postaci cienkiej bBonki pokrywa warstw pBynu surowiczego wy[cieBajcego wntrze pcherzyków pBucnych. bBonki pokrywa warstw pBynu surowiczego wy[cieBajcego wntrze pcherzyków pBucnych. " Surfaktant jest specyficznym rodzajem detergentu, uBatwiajcym proces rozpr\ania " Surfaktant jest specyficznym rodzajem detergentu, uBatwiajcym proces rozpr\ania pcherzyków pBucnych podczas wdechu. pcherzyków pBucnych podczas wdechu. " Od zewntrz [ciana pcherzyków jest opleciona gst sieci naczyD krwiono[nych " Od zewntrz [ciana pcherzyków jest opleciona gst sieci naczyD krwiono[nych wBosowatych (wBo[niczek pBucnych). wBosowatych (wBo[niczek pBucnych). " Pomidzy powietrzem w pcherzyku a krwi wBo[niczki istnieje bBonka - bBona pcherzykowo- " Pomidzy powietrzem w pcherzyku a krwi wBo[niczki istnieje bBonka - bBona pcherzykowo- wBo[niczkowa. Przez ni odbywa si wymiana gazów, czyli dyfuzja (tlenu, dwutlenku wgla) wBo[niczkowa. Przez ni odbywa si wymiana gazów, czyli dyfuzja (tlenu, dwutlenku wgla) pomidzy powietrzem pcherzyków a krwi wBo[niczek pBucnych. pomidzy powietrzem pcherzyków a krwi wBo[niczek pBucnych. JTB, PhD® JTB, PhD® Wymiana gazowa/oddychanie zewntrzne Wymiana gazowa/oddychanie zewntrzne " CaBkowite spalanie glukozy w organizmie nale\ycie zaopatrzonym w tlen jest znacznie CaBkowite spalanie glukozy w organizmie nale\ycie zaopatrzonym w tlen jest znacznie bardziej wydajne energetycznie ni\ rozkBad jej w warunkach beztlenowych. Dostarczenie bardziej wydajne energetycznie ni\ rozkBad jej w warunkach beztlenowych. Dostarczenie tlenu do wszystkich komórek ciaBa jest zatem niezbdne, aby potencjalna energia zwizków tlenu do wszystkich komórek ciaBa jest zatem niezbdne, aby potencjalna energia zwizków organicznych pochodzcych z pokarmu zostaBa, z mo\liwie najwiksz wydajno[ci, zu\yta organicznych pochodzcych z pokarmu zostaBa, z mo\liwie najwiksz wydajno[ci, zu\yta we wszystkich procesach \yciowych organizmu. we wszystkich procesach \yciowych organizmu. Zadanie to speBnia ukBad oddechowy, wspomagany przez ukBad kr\enia. Zadanie to speBnia ukBad oddechowy, wspomagany przez ukBad kr\enia. " Procesy zwizane z pobieraniem O2 ze [rodowiska i przekazywaniem go do komórek, " Procesy zwizane z pobieraniem O2 ze [rodowiska i przekazywaniem go do komórek, z jednoczesnym odbieraniem powstajcego w nich CO2 i usuwaniem go na zewntrz, z jednoczesnym odbieraniem powstajcego w nich CO2 i usuwaniem go na zewntrz, nosz nazw wymiany gazowej lub oddychania zewntrznego. nosz nazw wymiany gazowej lub oddychania zewntrznego. Miejscem wymiany gazowej s powierzchnie oddechowe, które charakteryzuj si: Miejscem wymiany gazowej s powierzchnie oddechowe, które charakteryzuj si: - kontaktem ze [rodowiskiem zewntrznym, - kontaktem ze [rodowiskiem zewntrznym, - przepuszczalno[ci dla gazów oddechowych (O2 i CO2), dziki cienko[ciennemu - przepuszczalno[ci dla gazów oddechowych (O i CO ), dziki cienko[ciennemu - przepuszczalno[ci dla gazów oddechowych (O i CO ), dziki cienko[ciennemu - przepuszczalno[ci dla gazów oddechowych (O2 i CO2), dziki cienko[ciennemu nabBonkowi oddechowemu, nabBonkowi oddechowemu, - wilgotno[ci, umo\liwiajc dyfuzj gazów - wilgotno[ci, umo\liwiajc dyfuzj gazów - obfitym unaczynieniem, sprawiajcym \e O2, który dziki dyfuzji przenika do krwi, - obfitym unaczynieniem, sprawiajcym \e O2, który dziki dyfuzji przenika do krwi, jest przenoszony przez erytrocyty do najbardziej odlegBych komórek ciaBa. jest przenoszony przez erytrocyty do najbardziej odlegBych komórek ciaBa. " Wymiana gazowa zewntrzna odbywa si w pBucach midzy pcherzykami pBucnymi " Wymiana gazowa zewntrzna odbywa si w pBucach midzy pcherzykami pBucnymi a naczyniami krwiono[nymi. Polega ona na przenoszeniu tlenu z pcherzyków a naczyniami krwiono[nymi. Polega ona na przenoszeniu tlenu z pcherzyków pBucnych do krwi. pBucnych do krwi. " Wymiana gazowa wewntrzna odbywa si w tkankach midzy naczyniami krwiono[nymi " Wymiana gazowa wewntrzna odbywa si w tkankach midzy naczyniami krwiono[nymi a komórkami. Polega ona na przenoszeniu tlenu z krwi do komórek. a komórkami. Polega ona na przenoszeniu tlenu z krwi do komórek. " Do skutecznej dyfuzji gazów przez powierzchnie oddechowe, niezbdne jest staBe " Do skutecznej dyfuzji gazów przez powierzchnie oddechowe, niezbdne jest staBe od[wie\anie powietrza, kontaktujcego si z nabBonkiem oddechowym. od[wie\anie powietrza, kontaktujcego si z nabBonkiem oddechowym. Od[wie\anie takie zapewnia wentylacja. Od[wie\anie takie zapewnia wentylacja. JTB, PhD® JTB, PhD® Mechanika oddychania Mechanika oddychania JTB, PhD® JTB, PhD®

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Układ oddechowy
Układ oddechowy
31 układ oddechowy cz I
farma uklad oddechowy
Uklad oddechowy
8 Układ oddechowy
Anatomia człowieka Układ oddechowy i oddychanie
uklad oddechowy zadania
Uklad krazenia Uklad oddechowy
układ oddechowy

więcej podobnych podstron