ANATOMIA I FIZJOLOGIA CZA
OWIEKA
UKA
AD ODDECHOWY I WYMIANA GAZOWA
BUDOWA UKA
ADU ODDECHOWEGO
Funkcja:
a) wymiana gazowa  pobranie tlenu, oddanie dwutlenku węgla
Przystosowania:
a) odpowiednio duża powierzchnia wymiany gazowej
b) dobre unaczynienie powierzchni wymiany gazowej
c) sprawny przepływ gazów nad powierzchnią oddechową
~ 29 ~
JAMA NOSOWA
Funkcje:
a) oczyszczanie powietrza
b) ogrzewanie powietrza
c) nawilżenie powietrza
d) identyfikacja zapachowa
Przystosowania:
a) obecność gruczołów śluzowych
b) gęste unaczynienie
c) obecność włosków w skórze kanałów
nosowych
d) urzęsiony nabłonek w jamie nosowej
e) komórki zapachowe pola węchowego
substancja
chemoreceptory węchomózgowie
chemiczna
GARDA
O
Wspólny odcinek układu pokarmowego i oddechowego.
KRTAC

Narząd ten jest złożonym zespołem chrząstek (jedną z nich jest tzw. chrząstka tarczowata, której wyniosłość
nazywana jest u mężczyzn jabłkiem Adama), więzadeł i mięśni umożliwiających wydawanie dz
więków.
Wejście do krtani ograniczone jest nagłośnią.
Poniżej, w najwęższej części krtani, znajdują się fałdy głosowe, nazywane strunami głosowymi.
TCHAWICA
Sprężysty odcinek dróg oddechowych, wzmocniony licznymi
chrzÄ…stkami.
OSKRZELA
Drogi oddechowe pokrywa urzęsiony nabłonek, wydzielający śluz.
Występujący odruch kaszlu i kichania ułatwia wyprowadzenie ciał
obcych z układu oddechowego.
~ 30 ~
PA
UCA
Funkcja:
a) tworzą powierzchnię wymiany gazowej, która umożliwia pobranie O2 i oddanie CO2
Przystosowania:
a) obecność pęcherzyków płucnych  zwiększenie powierzchni wymiany gazowej
b) cienki nabłonek pęcherzyka płucnego i naczyń włosowatych
c) gęste unaczynienie powierzchni wymiany gazowej
d) surfaktant  białkowo-lipidowy czynnik powierzchniowy zapobiegający sklejaniu się pęcherzyków płucnych
e) odpowiednia różnica ciśnień parcjalnych O2 i CO2 co umożliwia dyfuzję tych gazów w pożądanym kierunku
erytrocyty
kapi'ary
komórka
nabłonkowa
komórka
nabłonkowa
~ 31 ~
kierunek ruchu gazów
tlen dwutlenek węgla
krew krew
płuca tkanki tkanki płuca
Różnica w ilości CO2 pomiędzy tętnicą a żyłą płucną jest
niewielka (ok. 15%).
Ilość CO2 w pęcherzyku płucnym i żyle płucnej jest taka sama.
Wynika to z efektu dyfuzji zachodzącej pomiędzy krwią a
pęcherzykiem.
Ilość CO2 w krwi jest duża, ponieważ wiąże się z utrzymaniem
równowagi kwasowo-zasadowej.
anhydraza
CO2 + H2O H2CO3 H+ + HCO3-
węglanowa



bufor wodorowęglanowy:


~ 32 ~
AKCJA ODDECHOWA
wdech wydech
(aktywna część procesu) (bierna część procesu)
1. skurcz mięśni międzyżebrowych i przepony 1. rozkurcz mięśni międzyżebrowych
2. wzrost objętości klatki piersiowej 2. zmniejszenie objętości klatki piersiowej
3. wzrost objętości płuc 3. zmniejszenie objętości płuc
4. zmniejszenie ciśnienia gazów w płucach 4. wzrost ciśnienia gazów w płucach
5. zassanie powietrza do płuc 5. wyprowadzenie powietrza z płuc
Organizm rejestruje:
a) ilość CO2 we krwi
b) pH krwi
c) ilość O2 we krwi
Pęcherzyk płucny wypełnia tzw. powietrze pęcherzykowe, które ma inne właściwości niż powietrze atmosferyczne,
ponieważ powietrze wdychane miesza się z powietrzem zalegającym.
~ 33 ~
TRANSPORT TLENU I DWUTLENKU W
GLA WE KRWI
tlen dwutlenek węgla
(słabo rozpuszczalny) (dobrze rozpuszczalny)
- przechodzi do krwi z pęcherzyka  niewielka różnica ciśnień parcjalnych
pęcherzyka płucnego dzięki znacznej we krwi i pęcherzyku płucnym pozwala na
różnicy ciśnień parcjalnych dyfuzję
- transportowany jest w połączeniu  transportowany jest w postaci:
z hemoglobinÄ… - HCO3- w osoczu
- związanej z białkami osocza
- rozpuszczonej we krwi
Krzywa dysocjacji oksyhemoglobiny dorosłego Wpływ ciśnienia i temperatury na stopień wysycenia
człowieka (HbA) i płodu (HbF) tlenem hemoglobiny
stopień wysycenia stopień wysycenia
Hb tlenem [%] Hb tlenem [%]
100 HbF 100 23°C 30°C 37°C
HbA
PO2 [kPa] PO2 [kPa]
Wyższe powinowactwo do tlenu ma HbF, ponieważ Przy tym samym ciśnieniu parcjalnym, wraz ze wzrostem
przy tym samym ciśnieniu parcjalnym, HbF jest temperatury, maleje powinowactwo Hb do tlenu
bardziej wysycone tlenem niż HbA.
TKANKI PA
UCA
wyższa temperatura niższa
więcej ilość CO2 mniej
niższe pH wyższe
mniej ilość O2 więcej
są to warunki ułatwiające są to warunki ułatwiające
dysocjacjÄ™ oksyhemoglobiny powstawanie oksyhemoglobiny
(uwalnianie tlenu) (wiÄ…zanie tlenu)
~ 34 ~
RÓWNOWAGA KWASOWO-ZASADOWA KRWI
pH krwi waha siÄ™ w zakresie 7,35 - 7,45
Czynniki wpływające na pH krwi:
a) w tkankach powstaje kwas mlekowy, kwas moczowy oraz kwas węglowy  przenikają one do krwi, obniżając jej pH
b) trawienie wymaga produkcji soków trawiennych  silnie kwaśnych lub zasadowych  których synteza wiąże się z
pobieraniem z krwi określonych kationów i anionów
c) pokarm zawiera składniki kwaśne oraz zasadowe, które przenikają do krwi
Stałe pH krwi jest wynikiem:
a) obecności buforów wodorowęglanowych i fosforanowych we krwi
b) obecności w osoczu białek wiążących substancje o odczynie kwaśnym bądz
zasadowym
c) obecności erytrocytów, które:
Cl- Cl-
płuca tkanki
CZYNNIKI WPA
YWAJ
CE NA PRAC
UKA
ADU ODDECHOWEGO I WYMIAN
GAZOW

a) ilość dwutlenku węgla i tlenu we krwi
b) ilość tlenu w środowisku
c) wysokość n.p.m.
d) wysiłek fizyczny
e) przeżycia emocjonalne
f) stan układu oddechowego (drożność, uszkodzenia mechaniczne)
g) choroby (np. gruz
lica, grypa)
h) obecność tlenku węgla (II) w środowisku
i) palenie papierosów
TM, ® & Copyright © 2011 by Adrian Drożdż. All rights reserved
~ 35 ~