ANATOMIA I FIZJOLOGIA CZA
OWIEKA
ANATOMIA I FIZJOLOGIA CZA
OWIEKA
ANATOMIA I FIZJOLOGIA CZA
OWIEKA
UKA
AD RUCHU
WST
P
układ
układ mięśniowy układ ruchu
szkieletowy
FIZJOLOGIA PRACY MI
ÅšNIA
Funkcje mięśni:
a) warunkujÄ… ruch,
b) warunkują pracę narządów,
c) utrzymujÄ… postawÄ™ organizmu,
d) ułatwiają krążenie krwi.
Jednostka motoryczna  funkcjonalna jednostk
funkcjonalna jednostka utworzona prze neuron i
wszystkie połączone z nim komórki mięśniowe.
wszystkie połączone z nim komórki mięśniowe.
1. Pobudzenie komórki mięśniowej  impuls nerwowy przechodzi na komórkę mięśniową dzięki neurotransmiterowi
impuls nerwowy przechodzi na komórkę mięśniową dzięki neurotransmiterowi
impuls nerwowy przechodzi na komórkę mięśniową dzięki neurotransmiterowi
 acetylocholinie (Ach).
2. Wylanie jonów Ca2+ z siateczki śródplazmatycznej (w komórkach mięśniowych zwana retikulum
z siateczki śródplazmatycznej (w komórkach mięśniowych zwana retikulum
sarkoplazmatycznym) do cytoplazmy
sarkoplazmatycznym) do cytoplazmy.
3. Jony Ca2+ uwalniają białka kurczliwe (miozynę i aktynę) od troponiny (tropomiozyna
uwalniają białka kurczliwe (miozynę i aktynę) od troponiny (tropomiozyna
uwalniają białka kurczliwe (miozynę i aktynę) od troponiny (tropomiozyna również uczestniczy w
blokowaniu białek kurczliwych).
4. Miozyna wślizguje się między aktynę.
Miozyna wślizguje się między aktynę.
Skurcz:
a) nie następuje zmiana długości włókien kurczliwych,
nie następuje zmiana długości włókien kurczliwych,
b) dokonuje się dzięki wsunięciu miozyny między aktynę,
i wsunięciu miozyny między aktynę,
c) wymaga energii uwolnionej z ATP (energia chemiczna
wymaga energii uwolnionej z ATP (energia chemiczna energia mechaniczna).
Powrót do stanu wyjściowego jest procesem biernym  realizuje się dzięki pracy mięśnia antagonistycznego lub
Powrót do stanu wyjściowego jest procesem biernym dzięki pracy mięśnia antagonistycznego lub
grawitacyjnie.
~ 79 ~
y
ródła energii w komórce mięśniowej (energia wysokoenergetycznych wiązań ATP):
a) rezerwy ATP znajdujące się w komórce
b) fosfokreatyna kinaza kreatyna + ATP
c) glukoza kwas mlekowy + 2ATP
O
2
d) glukoza CO2 + H2O + 36 ATP
O
2
e) kwasy tłuszczowe CO2 + H2O + bardzo dużo ATP
Warunki prawidłowej pracy mięśnia:
a) odpowiednia dieta:
- substrat oddechowy,
- substrat zapasowy,
b) sprawny układ oddechowy,
c) sprawny układ krwionośny,
d) brak mutacji genetycznych,
gen na chromosomie X mutacja w tym genie
powodujÄ™ dystrofiÄ™
(zanik) mięśniową
białko dystrofina
e) aktywność ruchowa,
f) prawidłowa gospodarka hormonalna (zaburzenia mogą prowadzić np. do tężyczki),
g) prawidłowa praca układu nerwowego,
Koordynacja pracy mięśnia jest uwarunkowana:
a) AUN (mięśnie narządów wewnętrznych) / SUN (mięśnie szkieletowe)
b) móżdżek  uszkodzenie może powodować:
-atonię  zanik napięcia mięśniowego,
- ataksję  niezborność ruchową,
- astenię  ustawiczne drżenie mięśni,
c) receptory (interoreceptory, patrz: Układ nerwowy i percepcja zmysłowa),
Rodzaje skurczów
Skurcz komórki mięśniowej poprzedza zmiana potencjału błonowego.
~ 80 ~
Skurcze można podzielić na izotoniczne i izometryczne.
skurcz izotoniczny skurcz izometryczny
następuje zmiana długości mięśnia, następuje zmiana napięcia mięśniowego,
bez zmiany napięcia mięśniowego bez zmiany długości mięśnia
W żywym organizmie rzadko dochodzi do typowego skurczu izotonicznego lub izometrycznego. Najczęściej
odbywają się skurcze auksotoniczne, czyli mieszane: następuje zmiana długości mięśnia i napięcia mięśniowego.
W komórce mięśniowej wyróżnia się także skurcze pojedyncze oraz skurcze tężcowe.
Skurcz pojedynczy jest podobny do skurczu tężcowego sposobem pobudzenia, ponieważ oba skurcze są
wywoływane przez impuls nerwowy.
Skurcz pojedynczy różni się od skurczu tężcowego częstotliwością pobudzającego impulsu, ponieważ skurcz
pojedynczy jest pobudzany impulsem o niższej częstotliwości niż skurcz tężcowy.
~ 81 ~
PORÓWNANIE MI
ÅšNIA SZKIELETOWEGO, SERCOWEGO I GA
ADKIEGO
CECHY BUDOWY I
MI
SIEC
SZKIELETOWY MI
SIEC
SERCOWY MI
SIEC
GA
ADKI
DZIAA
ANIE
prążkowanie - prążkowany - prążkowany - brak prążkowania
- sarkomery  nici aktyny - sarkomery  nici aktyny
- brak sarkomerów;
budowa jednostek połączone z linią Z; połączone z linią Z;
- nici aktyny Å‚Ä…czÄ… siÄ™ z
funkcjonalnych - regularny układ nici - regularny układ nici
ciałkami gęstymi i miozyną
aktyny i miozyny aktyny i miozyny
- siateczka - siateczka
- siateczka śródplazmatyczna
budowa włókna śródplazmatyczna i śródplazmatyczna i
słabo rozwinięta;
mięśniowego kanaliki T dobrze kanaliki T średnio
- brak kanalików T
rozwinięte rozwinięte
białko uczestniczące - kaldesmon-Ca2+;
w sprzężeniu - troponina-Ca2+ - troponina-Ca2+ - kalmodulina-Ca2+ aktywuję
elektromechanicznym fosforylacjÄ™ miozyny
- z siateczki
- z siateczki
pochodzenie Ca2+ śródplazmatycznej i płynu - z płynu pozakomórkowego
śródplazmatycznej
pozakomórkowego
- Mięśnie trzewne są
pobudzane przez:
* rozciągnięcie,
* rozruszniki,
* układ przywspółczulny,
- pobudzenia do skurczu * hormony układu
- kurczy się wyłącznie pod
sposób pobudzenia powstają w nim samym  pokarmowego,
wpływem impulsu z
skurczu układ bodz
cotwórczy i - A hamowane przez:
motoneuronu
bodz
coprzewodzący * układ współczulny,
- Mięśnie wielojednostkowe
sÄ… regulowane przez:
* układ współczulny i
przywspółczulny AUN
- włókna mięśniowe kurczą - obecne złącza szczelinowe
- obecne złącza
sposób się niezależnie  w mięśniach trzewnych
szczelinowe (koneksony) 
rozprzestrzeniania depolaryzacja nie (mniej niż w sercu) 
depolaryzacja przenosi siÄ™
depolaryzacji przenosi się z komórki na depolaryzacja przenosi się
z komórki na komórkę
komórkę powoli
Wśród mięśni gładkich wyróżnia się ponadto dwie podstawowe kategorie czynnościowe: mięśnie gładkie typu
jednostkowego, czyli trzewne oraz mięśnie gładkie wielojednostkowe. Mięśnie trzewne tworzą warstwy, np. tzw.
mięśnie okrężne i podłużne w przewodzie pokarmowym. Wykazują one automatyzm działania, gdyż wśród włókien
mięśniowych znajdują się komórki rozrusznikowe. Mięśnie gładkie wielojednostkowe nie wykazują automatyzmu, ale
podlegają regulacji przez układ autonomiczny. Zalicza się do nich np. mięśnie w ścianach zespoleń tętniczo-żylnych
w skórze, zwieracz i rozwieracz czy mięśnie rzęskowe regulujące akomodację soczewki oka.
~ 82 ~
UKA
AD SZKIELETOWY
Funkcje szkieletu:
a) tworzy miejsce przyczepu mięśni,
b) warunkuje ruch,
c) stanowi rusztowanie organizmu,
d) stanowi ochronę wielu narządów.
Tkanka kostna jest zbudowana z komórek (osteocytów) oraz zmineralizowanej substancji międzykomórkowej
tworzącej blaszki kostne. W tkance kostnej gąbczastej blaszki kostne układają się w beleczki kostne, natomiast w
tkance kostnej zbitej tworzÄ… osteony.
Elementy szkieletu połączone są w wieloraki sposób:
Wśród stawów wyróżnia się ponadto stawy ruchome i stawy nieruchome. Stawy ruchome dzieli się dodatkowo na:
jednoosiowe dwuosiowe wieloosiowe
(np. Å‚okciowe) (np. barkowy)
Typy kości:
a) długie (np. udowa),
b) płaskie (np. łopatka),
c) krótkie (np. paliczki),
d) różnokształtne (np. kręgi).
~ 83 ~
Układ kostny człowieka składa się ze szkieletu osiowego oraz szkieletu kończyn.
I. Szkielet osiowy:
a) czaszka,
 ogromna mózgoczaszka,
 szczęka dolna połączona z
trzewioczaszką stawem żuchwowym,
 oczodoły z przodu czaszki,
 wystajÄ…cy nos,
 czaszka osadzona w kręgosłupie
połączona z dz
wigaczem za pomocÄ…
2 kłykci potylicznych,
b) kręgosłup,
Kręgi wykazują anatomiczne przystosowania do
pełnionych funkcji  są zróżnicowane w zależności od
miejsca występowania.
lordoza
kifoza
II. Szkielet kończyn:
a) kończyna górna,
 krótsza niż dolna,
 przeciwstawny kciuk,
b) kończyna dolna,
 stopochodność,
 wysklepiona stopa,
 brak przeciwstawnego kciuka.
~ 84 ~
WADY I CHOROBY UKA
ADU KOSTNEGO
Skolioza
Skrzywienie kręgosłupa. Najczęstszymi przyczynami skoliozy jest zła postawa, niewłaściwe nawyki jedzenia lub
siedzenia, noszenie plecaka na jednym z ramion.
Sposoby leczenia skoliozy to (w zależności od stopnia zaawansowania) m.in. gimnastyka korekcyjna, rehabilitacja,
gorset, leczenie operacyjne.
Osteoporoza
Stan chorobowy charakteryzujący się postępującym ubytkiem masy kostnej, osłabieniem struktury przestrzennej
kości oraz zwiększoną podatnością na złamania.
Najczęstsze przyczyny osteoporozy:
- zaawansowany wiek,
- uwarunkowania genetyczne,
- uboga w wapń i białko dieta,
- dłuższe unieruchomienie,
- nieprawidłowa gospodarka hormonalna (gł. kortykosteroidów, ich nadmiar może prowadzić do osteoporozy),
- niedobór witaminy D.
Leczenie osteoporozy polega na przyjmowaniu leków oraz zwiększeniu ilości wapnia, białka oraz witaminy D w
diecie.
Wady postawy
Do wad postawy zalicza siÄ™ m.in.:
- skoliozÄ™,
- plecy okrągłe,
- plecy wklęsłe,
- plecy płaskie,
- płaskostopie
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS)
Choroba reumatyczna o podłożu autoimmunologicznym. Proces zapalny dotyczy błony maziowej stawów, w której
powstają nacieki limfocytów i komórek plazmatycznych.
TM, ® & Copyright © 2011 by Adrian Drożdż. All rights reserved
~ 85 ~