Teologia Grzegorza z Nazjanzu
• Niepoznawalność Boga przeciw „epistemologicznemu optymizmowi” eunomian-
• Gały kosmos mówi o Boga
• Przede wszystkim natura człowieka mówi o Bogu.
• Bóg w swej istocie i naturze jest zupełnie niepoznawalny.
• Broni homousios. Jedna ousia to jedność trzech liipostaz w Bogu (czasem mówi także o prosopa).
• Trzy wyróżniki hipostaz: Ojciec - niezrodzony, Syn - zrodzony. Duch -pochodzący.
• Nauka o Trójcy oparta na założeniu zbawczym: Cel historii zbawienia - zjednoczenie z Bogiem -osiągamy przez Syna w Duchu.
• Dlatego ostro atakuje Apolinarego (też aleksandryjczyka): Logos przyjął nie tylko ciało, ale przede wszystkim duszę i rozum ludzki, bo te, jako najciężej dotknięte grzechem, najbardziej potrzebowały zbawienia.
• To co nie zostało przyjęte nie zostanie zbawione - ta zasada jest już u Atanazego, a może i u Orygenesa.
• W Jezusie dwie natury i jedna osoba
• O Duchu - wieczny, pochodzi od Ojca, odbiera tę samą cłiwałę co Ojciec i Syn. Brak wyraźnego stwierdzenia w Piśmie o Duchu jako Osobie Bożej wynika z pedagogii Bożej. Bazyli zaś odróżnia kerygma i dogma.
• Grzegorz przygotowuje treści dotyczące Ducha Świętego zawarte w Symbolu Konstantynopolitańskim.
• W odróżnieniu od Augustyna, Grzegorz mówi o tym, że człowiek jest godzien zbawienia jako obraz Boga, a nie tylko zdolny do otrzymania zbawienia.
• Upadek był błędem, słabością, ulegnięciem szatanowi, a nie przestępstwem.
• Jest przekonany o realnej obecności Clirystusa w Eucharystii
• Przyznaje Maryi tytuł Bogarodzica (Theotokos)
• Celem życia clirześcijańskiego jest upodobnienie się do Clirystusa