autakoidy

Działanie

niepożąda

ne

Przeciw

wskazania

Preparat i dawkowanie

Zapamiętaj

▲ Może wywoływać senność, nadmierne uspokojenie, objawy atropino-podobne (suchość błony śluzowej jamy ustnej i nosa, zaburzenia oddawania moczu, zaburzenia widzenia, wzrost ciśnienia śródgałkowego), nudności, żółtaczkę oraz zawroty głowy i drgawki.

Cyproheptadyna jest przeciwwskazana w ciąży i okresie laktacji, w zaburzeniach opróżniania pęcherza moczowego, w jaskrze z wąskim kątem przesączania, w ataku astmy oskrzelowej oraz w wieku poniżej 2 lat.

Protadina (Peritol) - tabletki 0,004 g i syrop 0,004 g/10 ml; stosuje się doustnie 3-4 razy dziennie 1 tabl. (dorośli) lub 0,006-0,008 g/dobę w dawkach podzielonych (dzieci).

11.6.4. Inne leki przeciwalergiczne

Spośród innych leków przeciwalergicznych stosuje się m.in. preparaty wapnia, zwłaszcza chlorek wapniowy, glukonian wapnia oraz glikokortykosteroidy (naturalne i syntetyczne) i leki sympatykotoni-czne, a zwłaszcza adrenalinę (szczególnie we wstrząsie uczuleniowym). Odrębną grupą leków przeciwalergicznych są leki hamujące wyzwalanie mediatorów odczynu alergicznego, jak np. kromoglikan disodowy, nedokromil czy ketotifen. Nazywane są one lekami stabilizującymi błony komórkowe lub przeciwanafilaktycznymi. Szeroki zakres ich działania, przy braku poważniejszych objawów niepożądanych, wyznacza ww. lekom trwałe i ważne miejsce w zapobieganiu i leczeniu wielu chorób alergicznych (przede wszystkim dychawicy oskrzelowej). Leki te omówiono w rozdziale 32.

>    Leki przeciwhistaminowe działają na drodze antagonizmu konkurencyjnego z histaminą. W leczeniu stanów alergicznych można również częściowo zahamować wytwarzanie histaminy w organizmie przez właściwą dietę.

>• Większość leków przcciwhistaminowych (1 generacja) działa psycho-depresyjnie - nie należy ich zatem podawać np. kierowcom pojazdów mechanicznych w czasie ich pracy.

>    Leki przeciwhistaminowe II generacji w zasadzie nic działają na oun (słabe przenikanie przez barierę krew-mózg) i z tego powodu zażycie ich nie jest na ogół przeciwwskazaniem do kierowania pojazdami mechanicznymi.

12.

Leki działające na autonomiczny układ nerwowy

12.1. Wiadomości ogólne

Układ autonomiczny reguluje czynność wszystkich narządów wewnętrznych i kieruje wieloma procesami życiowymi niezależnymi od naszej woli. Jego budowa anatomiczna różni się od budowy układu nerwowego somatycznego obecnością zwojów, które stanowią rodzaj „transformatorów” przekazujących impuls nerwowy z części przedzwojowej (presynap-lycznej) na pozazwojową (postsynaptyczną). Obie części układu autonomicznego - układ współczulny (sympatyczny, adrenergiczny) i przy-współczulny (parasympatyczny, cholinergiczny), znajdują się w stanie stałego napięcia. Przewaga napięcia jednej z części układu autonomicznego wywołuje charakterystyczne zmiany czynności narządów wewnętrznych, określonych jako sympatykotonia lub parasympatykotonia (wago-lonia). Objawy sympatykotonii i parasympatykolonii przedstawiono w tab. 12.1, przy czym pobudzenie układu adrenergicznego wywołuje różne efekty, w zależności od tego, czy impuls przedostaje się do efektorów przez receptory cc czy p, podobnie jak w układzie przywspółczulnym (receptory N lub Mj i M₂).

Stan pobudzenia powstający w ośrodkach układu autonomicznego wyzwala impuls nerwowy, który przedostaje się nerwami autonomicznymi do zakończeń znajdujących się w narządach wewnętrznych. W zakończeniach tych są wyzwalane określone substancje chemiczne, zwane neuro-przekaźnikami (neuromediatorami), które działając na swoiste farmako-

283