56168

Filozofia polityczna renesansu

Chodzi głównie o określenie wartości, które realizuje państwo, o pokazanie sensu państwa. Jaki jest stosunek jednostka - państwo.

Główny przedstawiciel Nicolo Machiavelu (1469 - 1527). Działał głównie we Florencji (urzędnik). Musiał opuścić miasto po powrocie Medyceuszów - poświęcił się pisaniu, którego głównym owocem jest dziełko „Książę”. Rozwijał teorię państwa praworządnego (opartego na powszechnym prawie). Nie dopuszcza do uprzywilejowania żądnej grupy społecznej. Realizują to - jego zdaniem - republiki, ale czasem może to również władca, uciekając się do przemocy i stosując ją. Ustroje są tu względne, najważniejsza - zasada praworządności.

Przeciwstawił się jednemu modelowi państwa. Ugruntowanie potrzeby praworządności tkwi w naturze ludzkiej - człowiek z natury jest skłonny do złego, natura ludzka jest aspołeczna. Złe skłonności można ograniczyć i stworzyć warunki, by się nie ujawniały. Rolą państwa jest zapewnienie współpracy między jednostkami i nakłanianie do poświęceń dla celów ogólnych. Ludzie muszą nabrać świadomości obywatelskiej.

W wypadku zagrożenia państwa ze strony aspołecznych dążeń, można naruszyć moralność, stosować przymus, łamać zasady moralne ze strony władcy. Podporządkowuje moralność polityce. Także religię podporządkowuje państwu. Działalność polityczna jednostki jest uwarunkowana z jednej strony tzw. fortuną (wpływ niebios, układ gwiazd - daje możliwość działania, nie zmusza), z drugiej strony -dyspozycja psychiczna zwana virtus - dzielność (dążność do sukcesu). W polityce skutki osiągają jednostki dzielne. Pozwala na postępowanie niemoralne - tylko w wypadkach wyjątkowych dla utrzymania praworządności (lub budowania).

Inny przedstawiciel filozofii politycznej, Francuz, Jean Bodin (1530 - 1596), krytykował Machiavellego, za pochwałę tyrani, za przeciwstawienie moralności -państwu. Bodin zajął się suwerennością władzy. Władza suwerenna to rozkazywanie, które ma granicę w prawie Boskim i prawie naturalnym. Władza jest suwerenna sama z siebie. Władca nie jest wykonawcą prawd tradycyjnych, zwyczajowych. Może dobrowolnie zmieniać prawa, jest poza praworządnością. „Państwo rządzi się przez rozkazywanie i posłuch” - teoria władzy absolutnej. Ta teoria podbudowuje monarchię absolutną.