54401

NADALI ONI SWEJ ARCHITEKTÓRZE WYMIARY MONUMENTALNE. W MIEŚCIE URUK ZNAJDUJE SIĘ NAJBARDZIEJ KOMPLETNY ZESPÓŁ ŚWIĄTYŃ, JAKI SIĘ UDAŁO ODNALEŹĆ W MEZOPOTAMII.

PLAN JEST PODOBNY DO ŚWIĄTYNI MŁODSZEJ Z ERIDU ALE ŚWIĄTYNIA Z URUK JEST WĘKSZAI BARDZIEJ UPORZĄDKOWANA. W WYNKU TYCH PRZEOBRAŻEŃ POWSTAJĄ KLASYCZNE ŚNMĄTYNIE STAROSUMERYJSKIE. KLASYCZNE NIE TYLKO DLATEGO ŻE TYPOWE DLA DANEJ EPOKI ALE RÓWNIEŻ DLATEGO ŻE SUMEROWIE ZNALEŹLI JASNĄ I PRZEMYŚLANĄ FORMĘ, ZGODNĄ Z CHARAKTEREM MATERIAŁU I WARUNKAMI NATURALNYMI KRAJU.

NAJSTARSZA ŚWIĄTYNIA WZNIESIONA ZOSTAŁA Z BLOKÓW WAPIENIA. BYŁA TO JEDYNA KAMIENNA BUDOWLA KRAJU SUMERÓW.- ZE WZGLĘDU NATO ŹE KAMIEŃ SPROWADZANO Z DALEKA. PLAN "ŚWĄTYNI WAPIENNEJ" MA KSZTAŁT WYDŁUŻONEGO PROSTOKĄTA O WYMIARACH 30X70 M. NAROŻNIKI SKIEROWANE SĄ DOKŁADNIE KU CZTEREM STRONOM ŚWIATA. WEWNĄTRZ ZNAJDOWAŁO SIĘ DUŻE POMIESZCZENIE W KSZTAŁCIE LITERY T. ZACHOWANE SZCZĄTKI DRTEWNIANEGO DACHU POCHODZĄ Z PÓŹNIEJSZEGO OKRESU, ALE NAPEWNO NAWA BYŁA PRZYKRYTA OD POCZĄTKU. ŚWĄTYNIA ZAPRASZAŁA DO WNĘTRZA WIELOMA WEJŚCIAMI ROZMIESZCZONYMI SYMETRYCZNIE PO OBU DŁUŻSZYCH BOKACH. ŁATWY DOSTĘP I DUŻA PRZESTRZEŃ ŚWADCZY O TYM ŻE MOGŁY SIĘ TU ZBIERAĆ TŁUMY LUDZI. OCZY WERNYCH STOJĄCYCH W WYDŁUŻONEJ NAWIE KIEROWAŁY SIĘ KU CELLI-MAŁEJ IZBIE Z WIZERUNKIEM BÓSTWA MIESZCZĄCEJ SIĘ ZA NAWĄ POPRZECZNĄ. PO BOKACH CELU ZNAJDOWAŁY SIĘ DWA POKOIKI, BYĆ MOŻE SIEDZIBY BÓSTW PODRZĘDNYCH LUB "ZAKRYSTIE", A WZDŁUŻ NAWY PODŁUŻNEJ, MIĘDZY WEJŚCIAMI, RÓWNIEŻ SYMETRYCZNIE DWA SZEREGI POMIESZCZEŃ,

KTÓRYCH PRZEZNACZENIE NIE JEST ZNANE.

BUDOWLE SUMERY JSKIE UROZMAICONE BYŁY GRĄ ŚWIATŁA I CIENIA NA WYSTĘPACH I NISZACH FASADY ORAZ BOGATĄ TECHNIKĄ MOZAIKOWĄ

DRUGI PLAN W OBRĘBIE ŚWIĘTEGO OKRĘGU EANNA NIE POZWALA USTALIĆ CZY JEST TO KOLEJNA ŚWIĄTYNIA CZY PAŁAC ENSI-CZYLI WŁADZCY MIASTA. SKŁADAŁ SIĘ Z TRECH CZĘŚCI-PODWÓRZA I DWÓCH PROSTOPADŁYCH SKRZYDEŁ.JEDNO SKRZYDŁO POWTARZA PLAN DOTYCHCZASOWEJ ŚWIĄTYNI, DRUGIE TO MOŻLIWY PAŁAC KRÓLEWSKI Z PORTYKIEM I SALĄ TRONOWĄ

TAK ZWANA "BIAŁA ŚWIĄTYNIA" POŚWĘCONA BOGU NIEBA AN REPREZENTUJE CAŁKIEM INNY TYP BUDOWLI.

ŚWĄTYNIA STOI NA SZTUCZNYM WZGÓRZU O WYSOKOŚCI 12 M I NIEREGULARNYM ZARYSIE. JEJ ŚCIANY SĄ BIAŁE, OTYNKOWANE SKĄD POCHODZI NAZWA. NAŚLADUJE ONA TYP ŚWĄTYNI Z ERIDU: Z TRZECH STRON WCHODZIŁO SIĘ DO OBSZERNEGO VWĘTRZA, W KTÓRYM ZNAJDOWAŁ SIĘ OŁTARZ I PRZEDMIOT KULTU.SCHODY WEWNĄTRZ ŚWIĄTYNI PROWADZIŁY NA PŁASKI TARAS DACHU. NA SAM SZCZYT WSPINALI SIĘ JEDYNIE WŁADCA I KAPŁANI ABY W TEN SPOSÓB ZBLIŻYĆ SIĘ DO BOGA. JEDNAK NIŻSZE SANKTUARIA NOSZĄ ŚLADY TŁUMNEGO UCZESTNICTWA W OBRZĘDACH. JUŻ WTEDY POWSTAŁA IDEA "WSPINACZKI DO NIEBA" W PRZEKONANIU ŹE IM WYŻEJ, TYM BLIŻEJ BÓSTWĄ TYM ŁATWIEJ SIĘ Z NIM POROZUMIEĆ, A MOŻE NAWET ZAPROSIĆ DO ŚWĄTYNI NA SZTUCZNEJ GÓRZE, BY ZASKARBIĆ SOBIE JEGO ŁASKI.STĄD PÓŹNIEJSZY KSZTAŁ ZIGGURATÓW- W OPARCIU O TĄ IDEE.

ROZWÓJ SUMERYJSKICH SPOŁECZNOŚCI PRZEKSZTAŁCIŁ Z CZASEM STRUKTURĘ MlASTA-PAŃSTWA SKUPIONEGO WOKÓŁ ŚWIĄTYNI. NAPIERWSZY PLAN WYSUNĘŁA SIĘ WŁADZ A KRÓLEWSKĄ KRYSTALIZOWAŁY SIĘ FUNKCJE KAPŁANÓW. TŁUM PRZESTAŁ UCZESTNICZYĆ BEZPOŚREDNIO W OBRZĘDACH PRZED OBLICZEM BÓSTWA. SANKTUARIUM ZACZĘŁO BYĆ CORAZ MNIEJ DOSTĘPNE I PRZESTRONNE. ŚWĄTYNIA STAŁA SIĘ DOMEM BOŻYM, NA WZÓR ZWYKŁEGO DOMU ZAMKNIĘTEGO PRZED OCZAMI NIEPOWOŁANYCH.