54457

Stopniowo kształtowały się ochrona pracy młodocianych i kobiet. W 1839 zakazano zatrudniać dzieci poniżej 9 roku,. Zakazana była tez praca nocna młodocianych. Od 1869 kobiety nie miały być zatrudniane do pracy szkodliwej dla zdrowia i niezgodnej z moralnością i przez czas dłuższy' niż 11 godzin dziennie.

Od połowy wieku ustanowiono inspektorów pracy, mających pierwotnie nadzorować bezpieczeństwo pracy, później i inne sprawy

Zasady publicznej służby regulował już landrecht i utrzymały się one w zasadzie do końca monarchii. Stosunek pracy urzędnika powstawał nie z tytułu umowy lecz nominacji. Ciążył na nim obowiązek szczególnej wierności i posłuszeństwa. Postanowienia dotyczące zatrudnienia urzędników zawierane były w pragmatykach służbowych.

Rozwój ubezpieczeń:

1.    1883 ubezpieczenia chorobowe

2.    1884 ubezpieczenia od wypadków przy pracy

3.    1889 ubezpieczenie na wypadek inwalidztwa i na starość

Sytuacja w innych zaborach

W królestwie ograniczono minimalny wiek 12 ograniczono też maksymalny czas pracy na 11,5 h a w Austrii na 11 h, w Prusach od 8 do 12. Wszędzie wprowadzono obowiązkowy odpoczynek w niedziele i święta. W Austrii i Prusach robotnicy uzyskali prawo zrzeszania się, a także prawo do strajków(w Rosji dopiero w 1906). Pod koniec XIX w w Austrii i Rosji wprowadzono inspekcje fabryczne.