Magazyn6 6101

957

MŁODOCIANI I DZIECI (OCHRONA PRACY)

młodocianych. Analogiczny jednak przepis, obejmujący wszystkich uczniów i terminatorów w przemyśle, rzemiośle i handlu, bez różnicy wieku, został wprowadzany następnie w r. 1934 do znowelizowanej ustawy przemysłowej. (Rozporządzenie o prawie przemysłowem z 7. VI. 1927 (Dz. U. R. P. Nr. 53, poz. 468), znowelizowane 28. XII. 1934 (Dz. U. R. P. Nr. no, poz. 976). W ten sposób został zakazany przez prawo dawny zwyczaj, na skutek którego chłopiec nietylko nie otrzymywał wynagrodzenia za pracę w trakcie terminu, ale i płacił jeszcze majstrowi duże nieraz sumy za naukę. Zwyczaj ten miał rację bytu w rzemiośle średniowiecznem, gdzie praca całkowicie ręczna i wykonywana od początku do końca przez tego samego pracownika, wymagała wysokich kwalifikacyj zawodowych i długich lat szkolenia, w trakcie których majster nie miał żadnej lub minimalną korzyść z pracy ucznia. Dziś, przy znacznej mechanizacji i podziale pracy, jaka przeniknęła nietylko do przemysłu, ale i do rzemiosła, praca ucznia jest od początku produkcyjną i przynosi korzyść pracodawcy, a ewentualną mniejszą jej wartość początkową w niektórych gałęziach produkcji, pracodawca rekompensuje sobie znacznie niższemi zazwyczaj stawkami płac uczniów niż zwykłych robotników.

7. Ograniczenie liczby młodocianych w prze* myślę. Znowelizowana w r 1931 ustawa o ochronie młodocianych dała (art. 5 a) uprawnienie Min. Opieki Społecznej do wydawania rozporządzeń ustalających procentową ilość młodocianych w stosunku do ogółu dorosłych robotmkow w poszczególnych gałęziach pracy. Przepis ten miał na celu uzdrowienie stosunków w niektórych gałęziach przemysłu, w których, wbrew zdrowym zasadom struktury zatrudnienia, nastąpił znaczny przerost liczby młodzieży, wynikający wyłącznie z chęci wyzysku tańszej siły roboczej młodocianych. Był on szczególnie potrzebny w związku z rozpoczynającym się ciężkim kryzysem i bezrobociem i koniecznością zastąpienia młodocianych pracowników dorosłymi żywicielami rodzin. Przepis ten wykorzystano przedewszystkiem celem poprawy stosunków w przemysłach specjalnie dla młodzieży niezdrowych, a charakteryzujących się ogromnym przerostem liczby młodocianych. Wydane 2 rozporządzenia tyczą się hut szklanych i przemysłu poligraficznego (Dz. U. R. P. Nr. 13, poz. 87 z r. 1933 i Nr. 113, poz. 935 z r. 1932).

8.    Prawo młodocianych do corocznych płatnych urlopów. Ustawa o urlopach z 16. V. 1922 (Dz. U. R. P. Nr. 40, poz. 334) przyznaje młodocianym po roku pracy prawo do 14-u dni urlopu; takiej samej długości urlopy otrzymują wszyscy terminatorzy i uczniowie. Urlop ten jest płatny, przytem terminatorzy muszą otrzymywać co najmniej 6 zł za każdy tydzień urlopu, choćby zarobek ich był mniejszy lub też, wbrew ustawie, byli oni zatrudnieni bezpłatnie (te 6 zł stanowi minimalną kwotę, od której oblicza się składkę do ubezpieczalni społecznej za terminatora). W zakresie długości otrzymywanego urlopu młodociani i terminatorzy są uprzywilejowani w stosunku do robotników dorosłych, ponieważ ci ostatni otrzymują po roku pracy tylko 8 dni urlopu, a dopiero po 3-ch latach 15 dni. Przywilej ten jest zupełnie zrozumiały, młody bowiem, rozw’tający się do piero fizycznie organizm potrzebuje więcej odpoczynku.

Celem racjonalnego wykorzystania urlopów przez młodocianych od kilku lat już Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Państwowy Urząd W. F. i P. W. organizują w lecie i w zimie obozy w2⁷poczynkowe dla chłopców i dziewcząt.

9.    Kontrola wykonania nstaw. Dopilnowanie wykonania wszystkich przepisów prawnych o ochronie pracy młodocianych nie jest łatwe, to też nadużycia zdarzają się dość często. Kontrolę warunków pracy młodocianych sprawuje inspekcja pracy oraz specjalne inspektorki do spraw ochrony pracy młodocianych i kobiet przedewszystkiem w formie wizytacji zakładów pracy. Dla ułatwienia tej kontroli wprowadzone są specjalne przepisy o ewidencji młodocianych i różnych świadectwach. W każdym zakładzie pracy muszą być pro wadzone odrębne wykazy młodocianych w formie książki sznurowanej, w której podana jest data przyjęcia, wiek młodocis nych, rodzaj pracy, zarobki i t. d. według wzorów, ustalonych przez Min. Opieki Społecznej. Ponadto muszą być wywieszone spisy młodocianych z wykazem czasu i rodzaju pracy młodocianych. Dla każd :go młodocianego pracodawca powinien posiadać i przechowywać następujące świadectwa: metrykę, jako dowód ukończenia lat 15, zezwole-