Magazyn6 5901

955

MŁODOCIANI I DZIECI (OCHRONA PRACY)

twie; ograniczenie to rozciągnięto następnie na przemysł fabryczny, a w r. 1867 i na warsztaty rzemieślnicze. Znacznie później dopiero podniesiono granicę wieku rozpoczynania pracy do lat 14-u. Ochrona pracy dzieci postępowała również powoli i w innych państwach. Dopiero po wojnie światowej, wraz z ogromnym rozwojem całego ustawodawstwa ochronnego, wydano we wszystkich państwach szereg ustaw i przepisów, regulujących w sposób właściwy sprawę zatrudniania dzieci i młodzieży.

Podstawowym przepisem prawnym w zakresie ochrony pracy dzieci i młodocianych w Polsce jest ustawa z dn. 2. VII. 1924 w przedmiocie ochrony pracy młodocianych i kobiet (Dz. U. R. P. Nr. 65, poz. 636) ze zmianami, wprowadzonemi ustawą z dn. 7. XI. 1931 (Dz. U. R. P. Nr. 101, poz. 773).

II. Ochrona pracy dzieci i młodocianych w ustawodawstwie polskiem.

I. Wiek rozpoczynania pracy. Usunięcie z pracy drobnych dzieci było spowodowane przedewszystkiem ujemnym wpływem zbyt wczesnego rozpoczynania pracy na zdrowie i rozwój fizyczny pracowników. Ponadto ograniczenia te miały na celu umożliwienie dzieciom wypełnienia obowiązku szkolnego. Granica rozpoczynania pracy jest różna w różnych państwach, zależnie przedewszystkiem od klimatu i związanego z tern wcześniejszego lub późniejszego rozwoju fizycznego ludności. Ustawodawstwo międzynarodowe (Konwencja Waszyngtońska z r. 1919) ustaliła granicę wieku dopuszczania do pracy przemysłowej na lat 14. Ostatnio, na XXIII Międzynarodowej Konferencji Pracy w 1937 w Genewie zrewidowano tę konwencję, podnosząc najniższą granicę wieku do lat 15.

Polska, należąca do krajów o klimacie chłodniejszym, wprowadziła lat 15 jako najniższy wiek rozpoczynania pracy zarobkowej (art. 15 ustawy). Zakaz ten (jak i cała ustawa) obejmuje zakłady pracy w przemyśle, górnictwie, hutnictwie, handlu, biurowości, komunikacji i przewozie, oraz inne zakłady pracy, choćby na zysk nie obliczone, a prowadzone w sposób przemysłowy, niezależnie od tego, czy są one własnością prywatną, państwową czy samorządową.

Słuszna dla warunków polskich zasada rozpoczynania pracy dopiero po ukończeniu lat 15 koliduje jednak z wiekiem kończenia obowiązku szkolnego, który oznaczony jest na lat 14. W ten sposób powstaje w życiu dzieci rok szkodliwej przerwy, którą zapełnić może jedynie przedłużenie nauki o rok i ewentualne przeznaczenie tego okresu na przysposobienie do zawodu.

2. Opieka lekarska nad młodocianymi. Młodocianymi w rozumieniu ustawy są osoby obojga płci w wieku od lat 15 do ukończonych 18. Stosownie do art. 6 i 7 ustawy, każdy młodociany winien być zbadany przed rozpoczęciem pracy przez lekarza, wskazanego przez inspekcję pracy, celem otrzymania świadectwa, czy praca, przy której ma być zatrudniony, nie przekracza jego sil. Inspektor pracy może zarządzić również badania już zatrudnionych młodocianych dla stwierdzenia, czy praca nie przekracza ich sił i nie szkodzi ich rozwojowi.

Ten formalny przepis ustawy został rozbudowany w Polsce dość szeroko w kierunku planowej i systematycznej opieki lekarskiej nad młodzieżą pracującą, połączonej z profilaktycznem leczeniem.

Od r. 1929 Ministerstwo Opieki Społecznej powierzyło organizację badań lekarskich młodocianych Kasom Chorych, później Ubezpieczalniom Społecznym. Badania te rozwijają się z roku na rok, obejmując coraz więcej młodzieży pracującej. W r. 1929 przeprowadzono 1 4O3 badań, w r. 1930 — 22 127, w r. 1931 — 22 135, w r. 1934 — 24732, w r. 1936 — 32631, w r. 1937 — 35 891.

8. Dokształcanie młodocianych. Celem uzupełnienia wykształcenia ogólnego i zawodowego młodzieży, która po ukończeniu szkoły powszechnej zmuszona jest do pracy zarobkowej, w szeregu państw zorganizowano szkolnictwo dokształcające, wprowadzając równocześnie przymus uczęszczania młodzieży do szkoły (np. w Niemczech), lub też pozostawiając tę sprawę dobrej woli młodocianych (np. w Anglji). W Polsce, w myśl art. 9 ustawy, wszyscy młodociani obowiązani są do uczęszczania do szkoły dokształcającej. Aby uchronić młodzież od nadmiernego zmęczenia, wywołanego pracą w przedsiębiorstwie i nauką w szkole dokształcającej, ustawa nakłada na pracodawcę obowiązek zwalniania młodocianego z pracy na naukę w zakresie 6 godzin tygodniowo, wliczanych w czas pracy i płatnych przez przedsiębiorcę. W myśl jednak rozporządzenia wykonawczego z dn. 31. XII. 1931 r. o wykonaniu obowiązku szkolnego

61*