57498

priori speciali - norma późniejsza ogólna nie uchyla normy wcześniejszej specjalnej; 2) należy zastosować względy’ celościowe.

Sąd może odmówić zastosowania w danym przypadku jednej z norm kolizujacych ze sobą:

*    obowiązywanie w sensie faktycznym - reguła de Sue tudo - norma prawna traci moc obowiązującą (wychodzi z użycia) w skutek niestosow^fania przez dłuższy czas lub radykalnej zmiany okoliczności;

*    obowiązywanie w sensie aksjologicznym - nie obowiązują te normy prawne, nawet jeżeli nie zostały formalnie uchylone, które w rażący sposób naruszają elementarne i nie kontrowersyjne zasady moralny (formula Radbmclia),

Aspekt czasowy, terytorialny i personalny obowiązywania:

I.    aspekt czasowy - norma obowiązuje w okresie od jej wejścia w życie do uchylenia. Norma wchodzi w życie z momentem jej ogłoszenia w oficjalnym dzienniku promulgacyjnym albo w momencie późniejszym, który sama określa - vacatio legis. Stosowane po to by przygotować się do stosowania aktu i dać organom stosującym możliwość zapoznania się z jej treścią. Trwa od 2 tygodni do roku.

Ustawy czasowe (epizodyczne) - akty nonnatywne podające datę, z która przestają obowiązywać.

Moc wsteczna (retroaktywna) - akty normatywne stosuje się do wydarzeń mających miejsce przed wejściem ich w życie. Jest to wyjątek od zasady - praw^ro nie działa wstecz.

II.    aspekt terytorialny - akty prawa wewnętrznego obowiązują tylko na terytorium danego państwa,

Do terytorium państwa zalicza się:

*    obszar lądowy (razem z tym co pod)

*    pas powietrzny

*    wody przybrzeżne

*    statki morskie, powietrzne i kosmiczne

*    wyłączone są placówki dyplomatyczne obcych państw

III.    aspekt personalny - obowiązuje wszystkie podmioty znajdujące się na terytorium danego państwa (również obcokrajowców) z wyłączeniem osób z immunitetami dyplomatycznymi, obejmuje obywateli także za granicą.