Wszystkie domniemania są zbudowane wg schematu Jeżeli zaszedł fakt A, to domniemywa się zajście faktu B”. Fakt A nazywa się poprzednikiem lub podstawą domniemania, natomiast fakt B następnikiem lub wnioskiem.
Wśród domniemań wyróżnia się:
Domniemania prawne (praesumptiones iuris) - ustanowione przez normę prawną "V Domniemania zruszane (presumtiones iuris tantum) - mogą być obalone dowodem przeciwieństwa; zmieniają ciężar dowodu;
Domniemania niewzruszalne (presumntiones iuris ace de iure) - obalić ich niemożna; są rzadkie;
Inny podział:
•ńr Domniemania materialne - podstawa wymaga udowodnienia;
Domniemania formalne - akceptacja podstawy domniemania, a w konsekwencji jego wniosek nie wymaga podjęcia żadnych czynności dowodowych;
+- Domniemania faktyczne (presumptiones honiinis) - zostały przyjęte pizez sąd lub inny organ stosujący prawo w oparciu o zasady doświadczenia.
Wiele wspólnego z domniemaniami faktycznymi mają tak zwane reguły dowodu prima facie - są to reguły ustanowione przez sąd, które pozwalają wnioskować z faktu, iż nastąpiła szkoda o tym, że szkoda ta nastąpiła z winy tego, kto ją wyrządził dla tego, iż wniosek nasuwa się z oczywistością już na pierwszy rzut oka (prima facie), przyjąć należy, że w odróżnieniu od domniemań faktycznych przerzucają one ciężar dowodów;
Zagadnienie dowodu w postępowaniu karnym
Zasada domniemania niewinności oskarżonego - oskarżonego poczytuje się za niewinnego tak długo, jak długo nie zostanie mu udowodniona wina. Ciężar dowodu winy oskarżonego spoczywa na oskarżycielu i nie może być przerzucone na oskarżonego. Zgodnie z zasadą In dubio pro reo wszelkie wątpliwości co do winy należy rozstrzygnąć na korzyść oskarżonego. Pojęcie dowodu 1 rodzaje dowodów Dwa podstawowe rozumienia terminu dowód prawniczy:
• Dowód rozumiany jako uzasadnienie określonego twierdzerua - zespól twierdzeń dowodowych, z których przy pomocy określonych reguł dowodowych wyprowadza się twierdzenie o fakcie spr awy (tezę dowodu);
• Dowód w sensie czynnościowym - zespól czynności, który przeprowadza organ procesowy po to, by uzyskać informacje o faktach sprawy;
W toku postępowania dowodowego sędzia przeprowadza szereg dowodów w sensie czynnościowym (słucha świadków, biegłych, przesłuchuje str ony, dokonuje oględzin etc ), gdy jednak przystępuje do sporządzania uzasadnienia wyroku to musi podać stwierdzenia, z których wynika prawdziwość określonych twierdzeń o faktach sprawy (przeprowadza dowód w sensie podania uzasadnienia dla tezy dowodu).
Dowód bezpośredni - dowód, w którym sędzia lub inny organ procesowy wnioskuje o prawdziwości twierdzeń o faktach sprawy opierając się bezpośrednio na tym, że informator sądu będący obserwatorem danego zdarzenia czy rzeczy (świadek, strona, w przypadku Oględzin sędzia), okazał się wiarygodny.
Dowód pośredni - do uzasadnienia tezy dowodu konieczne są jakieś inne twierdzenia dowodowe, z których w oparciu o określone reguły dowodowe można tę tezę wywnioskować. Dowód poszlakowy - dowód, którym poszczególne fakty dowodowe wzięte z izolacji nie stanowią dostatecznej podstawy do ustalenia faktu sprawy (w tym sensie są one poszlakami).uważa się go za przepr owadzony dopiero, gdy istnieje zespół zgodnych, potwierdzających się poszlak, a zarazem, gdy wykluczono, iż przebieg zdarzenia mógł być inny niż sugerują to poszlaki.
Dowodzę słyszenia (hearsay) - brak naocznego świadka, ale istnieją świadkowie, którym świadek naoczny przekazał informacje o danym zdarzeniu; takim dowodem jest również