57525

Podziai wykładni ze względu na jej moc wiążącą:

*    Autentyczna - dokonana przez ten sam organ, który ustanowił daną normę, przyjmuje się, że ma ona moc prawna równą mocy prawnej aktu normatywnego, który został poddany interpretacji; dwie formy wykładni autentycznej:

■    Wykładnia oficjalna zawarta w autoryzowanym i mającym formalnie moc wiążącym akcie, w której prawodawca wypowiada się co do znaczenia ustanowionych przez siebie norm;

■    Wykładnia nieoficjalna, w której intencje prawodawcy poznajemy w różny sposób (materiały przygotowawcze, deklaracje, prywatne oświadczenia prawodawcy), które formalnie nie wiążą.

*    Legalna - wykładnia dokonywana nie przez organ upoważniony przez samo prawo do interpretacji określonych przepisów prawa (stąd jej nazwa), przepisy prawne określają procedurę dokonywania wykładni oraz zakres jej mocy wiążącej; ma charakter abstrakcyjny, dokonuje się jej za pomocą uchwal lub wytycznych podejmowanych zwykle na specjalnych posiedzeniach sądu lub innego organu stosującego sprawę, a nie w toku rozstrzygania konkretnych, indywidualnych spraw;

*    Operatywna - wykładnie dokonywane przez sądy i inne organy stosujące prawo w toku rozpoznawania indywidualnych spraw karnych, cywilnych i innych. Ma więc charakter konkretny a nie abstrakcyjny. Wiąże jedynie w tej sprawie, w której jej dokonano - nie ma mocy powszechnie obowiązującej. Zaliczamy tu również wykładnię dokonaną przez sąd odwoławczy, która w danej sprawie jest wiążąca dla sądu niższego.

A Doktrynalna(naukowa) - dokonywana przez przedstawicieli doktryny prawniczej, dokonywana w glosach do orzeczeń (najwyższych) instytucji sądowych, jak również w komentarzach do tekstów prawnych i opracowaniach naukowych. Nie ma mocy wiążącej jednak jej wpływ jest znaczny i stale rosnący. Np. w przeszłości miała moc wiążącą wykładnia prawników rzymskich, którym przyznano przywilej dokonywania wiążącej interpretacji zagadnień prawnych (lus respondendi).

Podział wykładni ze względu na zakres:

Wykładnia literalna (imperalio declarativa) - zgodna z literą prawa; przyjmujemy znaczenie językowe (to co powiedział normodawca pokrywa się z tym czego chciał - idem dixil quam voluit

•- Wykładnia rozszerzająca (imperalio extensiva) - daje wynik szerszy od wykładni językowej; przyjmujemy szersze znaczenie przepisu od znaczenia językowego, gdyż normodawca powiedział mniej niż zamierzał - minus dixil quam voluit Wykładnia zwężająca (imperalio restrictim) - daje znaczenie węższe; przyjmujemy znaczenie węższe od językowego, ponieważ normodawca powiedział więcej niż zamierzał -plus dixit quam roluit

Badanie relacji między wykładnią językowa a wykładnią intencjonalną (wykładnią przepisu

zgodną z wolą i intencjami prawodawcy).

Stosowanie wspomnianych rodzajów wykładni (zasady) - strona 167, 168.

Podział wykładni ze względu na jej stosunek do obowiązującego prawa:

1.    Wykładnia secundum legem

2.    Wykładnia praerter legem

3.    Wykładnia contra legem - wykładnia prawotwórcza - to taka, która zmienia zakres czynów nakazanych, zakazanych lub dozwolonych w stosunku do tego, który wynika z dotychczas obowiązujących norm prawnych, a tymczasem sam tworzy nowe normy. Interpretator nie może tworzyć prawa