54187

2.2. Chłopi

Rozwój gospodarki folwarczni i-pańszczyżniancj doprowadzi do gwałtownego pojcor>zcnia się położenia chłopów. Pruc« ten Steel w kilku kierunkach: przyparta cbkipa do *ra prwarń uprawianej, poddania ro w pHni wkuto, donutialnci pana. pogorszenia chłop slo± praw <k> ziemi i witacie co było rajłKodzirj dotkliwe w/tintu nhda&rri na m\y ilwnni

Powjianic folwarków spowodowało, zc szlachta zaczeb dazyć do owarcczc-nu chłopskiego prawa wychodu ze wsi W 1496 r postanowiono, ze bez zgody inna tylko jeden chłop monie może opalać Mei, jak również. a tylko jrden z synów konkretnego gmprafcir/a mnZr lx-r zgrały pana odefSć z Jego dół* KorWytrajr Sejmowe r 1901 i 1543 r w ogók *aka?yw»ly wychodu l«*z /fftdy pana. Oznatrało K» całkowite przywigzan.c chłopów rlo ńerń przrz nwłi ubytkowanej. V XVH w. zakaz wychodu rozcugnięio ru ludność bezroku ikcmorrucy. czetłd/). Pnccphy Ic me [»oinifłł> jednak zajxilz.ee złwegowtwu pomimo traktowania go pkn pr«Nq\stwu

Ludność chłopska poddana znsabiezw pełni dominialnej władzy wh-soc;eh dóbc VL*lza u wj-tgccała zupełnie *i*dzę państwuwj Do pana nalezab wbdu ustawodawca iirdvnacjc-.wilkx.rzci. administracyjna (rozidad t pobór podar ków pinswuwych). pakyjna l sah.-wnkza (ta asiatmi w pełni od 1918 ł) Władza sgdiiwnicza panów dół* funkt.jiMSow.ib tez. we wsiach na prawie niemieckim, w których po skupieniu Nifala' panowie prtceft-łi dotydic^wnc c uprawnienia aoky-jów I^cłnl władzy domtruałnej mc zawsze decydował się p?r dóbr samccMcHlr wyłamywać (zwłaszcza w dobrach większych). Stad śmienie licznych wsi posada qtych nrgini/aijp gromadzką, na którą whłddeb ciólir pr/erzoroH ciężar yangdu, /aiła»YMjju dh sfchfc: kontrolę nul simorząik-m wiejskim. Organami jpumuly było nebrank: wiejskie I urząd wiejski < wójt kił) sołtys wraz. /. bw nfiuira tub przywyznyrni.

czasem pisarz wiejski) Urząd wiejski sprawował sądownictwo wie wsi w pierwszej instancji. kontrolował odrabianie pańszczyzny, Ściągał pałatki ilp.

jaku form rcnły feudalne, ilonnriować zarzyna renu odrobkowa nazywana od pracy na folwarku pańskim, pańszczyzną W ciągu XV w wzmda «na Z kdku dm w roku do 1 dnu w tygodniu z łanu. Tai wyroar pańszczyzny u/.runo w |>20 f. £i ratntaiBbiy i obiiwfctzujący w całym państwie. W praktyce partaczy-zna rosła nadal, doctk*d>ac w kibicu XVI w. do 3-5 <lni w lygodnio, a **> XVIII w., w skrajnych w \ Jiadkac li tlo 16 dni / bna rvflxl;-.*ivvi/sL|d chłop musu i wysyłać do pracy na jsu^kfcn nawet irzedi łudził, Sywem fołwarczno-paDsBCZjrfDiany domino-w.»ł w Mównicach wiejskich w ifołscc. nigdy jednak me byj jedynym. Na n*któryeh icimach (Prusy Królewskie, północno-adiorkitt Yidkópobkz, Podgórze) praw cały czas utrzymywała w gospodariu t/ynszowa &awgóV>ie kunrysinc prawa mieli chłopi osiedli na prawie holenderskim. liyh cisoliuicic wolni. midi szeroki sartK<7g<l. a ich prawa <k> ztemł opanc były na dziedzicznej dzierżawie (emfiteu-ła) Y XVIII w w związku z gwakownym spadkiem wydajności pańszczyzny w widu dobrach zaczęto przechodzić znów do gospodarki czynszowej.

Pogorszyły się Irż w tym ufcrrac chłopskie juawa do ziemi Dawna wbsnnSć Użytkowa zamieniła s ę w użytkowanie dziedziczne, i chłopi straak prawu alicnił-tji gmniów bez zgody pana.