54200

2.1. Szlachta

Ottraiaeryaycana cech* pobbdi stosunków spnfeomych było itfmentc u nas hańbo IłaiK-go stanu szbchccldcjio V połowa: XVI w szlachta stanowią około W. a w połowic XVE1 w. nawet ukuło 10H ogółu ludności V nicktóryd) dzidru cach. fik np ru Mazowszu. procent ten dochodził nawrl do 3)

Sun sztachetki ł>ył jit^ od XIV w zamknięty, a nłwMtnil był tylko ten kto urodził się z radarów pochodzenia szlacheckiego Nowi człtatlccwie mogli wejść do lego stanu tyłku tu drodze nobilitacji. którą rudawa! początkowo któł, a od I578r..sejm Kontrolisejmowejpoddanotakże(od 1641 r Jirttiyrucjęindygrinatu (nadawanie szlachectwa polskiego, shchdrowt ohermu). W 1669r. wprowadzono fetayiucję niepełnego szlachectwa - scartabellat - postanawiając ze nowo nobilitowani pdnię praw szlacheckich uzyskują dopiero w trzecim pokoleniu Lkna praw szlacheckich ninepowatt w przypadku orzcomu udaniu, w wypadku zajmowania rię pracz szhchcka zajęciami typu młc^kkjjo (rzemiosło, handel), zawarcia małżeństwa z pfebejka, adopcji nlo/Jichoci. Praw szlacheckich nk miały tak/e nłeflutw drieci sdachty. nawet w wypadku gdy rodzice zawarli następnie /wiązek małżeński. Potnimu tych barter występowały wale capte przypadki pr/rchodn-nu plcbcjuwy do stanu szlacheckiego

Przez cały len okres utrzymywała s«e, przynajmniej w teorii, zasada równuśri srar.u szlacheckiego Zasada u podkreślana liyła przez ustawy olu/ujątc używana tytułów: noszenia orderów (163H r. - wyjął dc czyniono jedynie dla tych rodów książęcych, których na/wtda fyutowiły pud akktn unii łutibkJą). zakazujące uż> wari u tytułów nadanych przez władców obcych (1673 r.) I raka/ujące kn'ilnwi nadawania tytułów (1736 r.) Przepisy ir nk* hyrty /rrszlą sperjalnk* respektowane Tn«riy<vna równość «ziunków sianu szfcu hn kiego, fakty ranie nx* isTniuła J4an ten dzichl se na szereg grup zróżnicowanych pod względem majątkowym. .i co za tym idzie różniących się po/yqą puktyc/ną W ramach stanu szlacheckiego wyróżnić możemy 5 grup. magnakiry, szlachtę Średnią, sabdilę slrołmą, szlachty zagro-<iową i szlachtę gołotę Magnaci (posiadacze więcej niz 10 wsi) byli gmpą szczególnie silną w Małopolscr. na Lirwic i Ukramie Powstały tam olbrzymie latyfundia nazywane eaeso „państwami’. .Magnaci piastowali z reguły najwyższe stanowiska w państwie, z kh rodzin rekrutowała się górna warstwa hierarchii keddob katolickiego W XVM w magnaci jxnl[Kir/ądk<iwali ttabłe ekormidcznir i politycznie- łm-ihii-yur grupy stanu tófachedtirgo, a nuwrt    s/l.ahty .śre

dniej (dzierżawy. pcnsjLvJuzba w Ltyfurakuh). /ikirywając dzaęki temu przewagę na sejmikach, a w- kocsckwcnc). takie w wybieralnych organach centralnych państwa Szlachta średnia to posiadacze Jednej do klku wsi Była to grupa licznj i aktywna palltyraiłc Spośród niej (ekiutuwuli się ntcscnatoncy urzędnxy ziemscy, posłowie na sejm I deputaci do trybunałów Samodzielność polityczna o grupa aut;H» tracić w połowic XVTI w., zwh>/.cza zaś po 2Aśac9st9)radl tiuwło-mkrnycłi jikir Pober prrynicwły wepty z lego ósmi Drobna szlachta to posiadacze cżęSci w$_; z poddanym chłopami Grupa ta oągłe ułcgsda rozszerzaniu w wyniku pauperyzacji szłachly średniej Szlachta zagrodowa (uuczei zaścunknwa) tu wantwa .płachty .vaniiKLridn>r uptawująarj    nie piwiaiLt-

jąoi diłopów piddanydi. Grupa u nic nalcżab |uż do klx\y fcwblncj^lc nalcżih <lo *Jnnu syJachcckłego koczy^ając w pdnj ze w-szystkich praw temu stanowi pr/.ysługupjuytłi. MProzcic szlachta gołota - gmpa nic puuadhiąca zkbu. Pawi tej gnipy były formalnie ograniczone Szlachcic golnta nie mógł piastować urzędów, nic trual obowiązku uczestnacumia w jx»pułity:n two^rtiu. mc uoccył nę przywilejem ntriylulnuM.1 osobhk-j. leorttynńie nie miał pr^wa uczcttnicTwa w scjmścu (cyjcjpi nrsAĄ pk Curiotkzy praktyka, nic respektowano). Gołota nabywał pełnie praw cdadieckidi w mumciKic gity suwał się poscijuaitcm. Grupa ta najczęściej .szukah protcM magna łów i aanowła narzędzie polityczne w idi tyku.

Podstawą znaczenia szlachty była własność ziemi skupiona w jej rękach i pochodzące slą<l dochody. <Xl początków XV w. w Polsce nastąpiły błotne zmuny w strukturze rolnej, polegające na tumznuu t romru gospodarki folwarcznej. W ślad za cym następie cera/ Mln.cpze jKKljMw/ąilkuwanic chłopów wHaśoocłoot dóbr i zmiany Co do formy renty feudalnej (pańszczyzna).