59419

c)    zawartość popiołu czystego

d)    zawartość popiołu rozpuszczalnego w wodzie

e)    odczynu popiołu

f)    jego składu mineralnego

Popiół całkowity ( surowy) - jest to masa popiołu oznaczonego bezpośrednio po mineralizacji (spopieleniu) próby. Popiół całkowity jest wyznacznikiem wartości żywieniowej, może zawierać też ślady zanieczyszczeń (np. piasek).

Popiół nierozpuszczalny w 10% HCI - wskazuje głównie na zawartość piasku, który nie rozpuszcza się w 10% HCI, określa czystość produktu.

Popiół czysty - nie zawiera piasku: popiół surowy - piasek = popiół czysty

Popiół rozpuszczalny w wodzie - jest to frakcja związków rozpuszczalnych, głównie soli sodu, potasu oraz chlorków i węglanów wyługowanych za pomocą gorącej wody destylowanej z popiołu całkowitego, uzyskanego po spopieleniu próby.

Odczyn popiołu - określa kwasowość (przewago Cl, P, S - produkty zbożowe, jaja, mięso, ryby) lub alkaliczność popiołu (więcej K, Na, Ca, Mg - warzywa, owoce, mleko) w zależności od tego, które z pierwiastków występują w przeważającej ilości w produkcie.

W celu oznaczenia zawartości popiołu w badanej próbie należy przeprowadzić jej mineralizacje. Szybkość mineralizacji zależy od składu badanego materiału, trudniej spopielają się:

-produkty zawierające duże ilości białka lub z przewagą pierwiastków kwasotwórczych (zawierające sole łatwo topliwe - chlorki i fosforany)

-produkty zawierające znaczne ilości wody, np. mleko, owoce, warzywa (przed spopieleniem konieczne jest odparowanie i wysuszenie próby)

-produkty charakteryzujące się wysoką zawartością cukru

Sposoby mineralizacji:

-mineralizacja "na sucho"

-mineralizacja "na mokro"

-stapianie próbki

Mineralizacja "na sucho" (spopielanie) - prowadzi się w atmosferze tlenu lub powietrza w piecach muflowych (silitowych) lub mikrofalowych, próby umieszcza się w tyglach kwarcowych, porcelanowych lub platynowych. Wstępnie próbę zwęgla się nad palnikiem gazowym. Podczas zwęglania następuje proces utleniania niektórych pierwiastków do odpowiednich tlenków, część lotna składników ulatnia się w postaci dymów, a sole kwasów organicznych zostają przeprowadzone w węglany. Po zwęgleniu próbkę praży się w temp. 550 - 600 *C, a czasami 900 *C - jak w przypadku produktów zbożowych. W przypadku utrudnionego procesu mineralizacji próby (utrudnionego dostępu tlenu do spopielonej próby) należy dodać do popiołu kilka kropli perhydrolu (30% roztworu H₂0₂) lub wody utlenionej (3% roztwór H₂0₂) lub nawet zwykłej wody destylowanej. Po podaniu tych związków następuje rozpuszczenie stopionej substancji i dostarczenie tlenu niezbędnego do utlenienia węgla i innych pierwiastków. Natomiast by zapobiec stratom fosforu, chloru, należy dodać przed mineralizacją substancje alkalizujące, np. octan magnezu.