54652

—    instytucja azylu (d2ięki Kościołowi) —► naruszenie azylu łączyło się z karą za zbezczeszczenie miejsca świętego. 2 czasem instytucja ta rozszerza się na inne miejsca (dom szlachcica, miejsce odbywania sądów, młyn, droga publiczna, prom)

—    ograniczenie czasu na dokonanie zemsty - zakaz dokonywania kroków nieprzyjacielskich w święta —* instytucja rozejmu bożego —► przedawnienie dochodzenia krzywdy.

—    ograniczenia osób mogących dochodzić zemsty (np. Ruska Prawda) i na których można dokonywać zemsty (tendencja do ograniczania odpowiedzialności zbiorowej, np. Lex Gundobada, Kodeks Euryka, choć w praktyce ponosiło się ciężar okupu za przodków - wg prawa rybuarskiego do trzeciego pokolenia.)

Pojęcie przestępstwa. Charakter odpowiedzialności.

—    Przestępstwo ujmowane jako krzywda (niezależnie czy była to zbrodnia w rozumieniu dzisiejszym czy niewypełnienie zobowiązania)

—    Odpowiedzialność obiektywna (za zewnętrzne przejawy) bez uwzględnienia mnych okoliczności > odpowiedzialność bez uwzględniania stopnia winy i bezkarność usiłowania.

—    tendencje do subiektywizacji pod wpływem prawa rzymska eg o i doktryny Kościoła (ujęcie przestępstwa jako grzechu - zawinionego złamania prawa boskiego)

*    np. czasem odmienna kara za przypadkowe czy nieświadome działanie jak w Edykcie Rotara obowiązek przyjęcia okupu w określonej wysokości bez możliwości wróżdy.

*    zaczątki uwzględniania okoliczności popełnienia przestępstwa jak umyślność w przypadku próby ukrycia przestępstwa zagrożona wyższą karą lub instytucja początku zwalniająca z odpowiedzialności (np. Ruska Prawda - oczyszczenie się przysięga po dokonaniu przestępstwa w odpowiedzi na początek), bezkarność zabójstwa w czasie legalnej wróżdy, wywołańca, czy nocnego złodzieja o ile został ten czyn ujawniony przez sprawcę (ciało wystawione na drodze publicznej, obwieszczenie sąsiadom).

*    pozostałości odpowiedzialności zbiorowej - np. opole, nakaz zapłacenia okupu za przestępstwo przodka, odpowiedzialność rodziny przy niektórych przestępstwach jak zdrada.

—    stopniowa indywidualizacja kary dzięki wpływom prawa rzymskiego i doktryny Kościoła.

—    Przejawem obiektywnego charakteru odpowiedzialności —* ta sama kara za współsprawstwo i popleczmctwo.

—    Brak odpowiedzialności za usiłowanie lub możliwość odpowiadania za bardzo wczesne stadia czynu o ile były dostrzegalne.

—    Nie znano konstrukcji usiłowania, choć pewne przestępstwa były uznawane za przestępstwa sui genens, jak “zadanie trucizny” w prawie salickim, Edykcie Rotara, czy za wyciągnięcie miecza z zamiarem ugodzenia kogoś, nawet bez dokonania czynu w prawie burgundzkim, czy “naradzanie się na czyjeś życie” w prawie longobardzkim.

Kary państwowy (publiczno).

—    powstanie kar publicznych wiązało się ze stosowaniem w czasach pierwotnych kary wyjęcia spod ochrony rodu —> jedną z jej form było zabicie, konfiskata mienia, wygnanie.

—    kara publiczna jako odpłata za wyrządzone zło, ale wciąż nie współmierna do wagi czynu, choć nie tak nieograniczona jak zemsta rodowa.

—    kary talionu i wynikających z nich kary odzwierciedlające np. Edyka Rotara - śmierć dla kobiety zabijającej męża