59926

-    uregulowana w sposób niepełny w prawie, z reguły jedynie ogólne podstawy i określenie trybu i formy zwracania się do organów państwowych z uwagami oraz obowiązków tych organów wobec owych wystąpień;

*    z reguły nie jest wprost powiedziane, że jest to prawo do kontroli; trzeba je wyprowadzić z przepisów ustrojowych oraz przyznających prawo do petycji, itp;

-    prawo osób fizycznych do kontroli wynika pośrednio z konstytucji;

*    prawo składania petycji, wniosków i skarg w interesie publicznym, własnym lub innej osoby, za jej zgoda, do organów władzy publicznej;

*    prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne, obejmujące dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku i obrazu;

- prawo do porównania tego co jest z tym co być powinno, aby móc formułować wnioski i zarzuty;

-    forma i tryb zwracania się osób fizycznych i organizacji społecznych do

organów państwowych ze skargami i zażaleniami, odwołaniami, wnioskami itp. jest dokładnie określona w prawie (tryb postępowania, warunki i sposoby rozpatrywania sprawy), co ma na celu:

*    albo uruchomienie kontroli państwowej i nadzoru dla sprawdzenia ich zasadności oraz weryfikacji zaskarżonych działań;

*    albo urzeczywistnienie zawartych we wnioskach i zarzutach propozycji;

-    czasem określone organizacje społeczne są z mocy szczególnych przepisów powołane do kontroli, zwykle w pewnym zawężonym zakresie, zwykle poza postępowaniem administracyjnym, o charakterze ogólnym lub organizacyjno-technicznych, o określonych środkach kontroli -» nie zawsze nazwane jest to wprost kontrolą, czasem ukryte jest pod innymi kompetencjami, np. Prawo ochrony środowiska (organizacje ekologiczne mogą występować na prawach strony w postępowaniu w sprawie ochrony środowiska, oraz nakaz współdziałania organizacji ekologicznych, samorządu pracowniczego, jednostek ochotniczych straży pożarnej oraz związków zawodowych w dziedzinie ochrony środowiska z organami administracji publicznej);

Kontrola państwowa

Sejm RP - ustala sposób kontroli i jej zakres, min. może powołać komisję do zbadania określonej sprawy, z prawem wzywania i przesłuchiwania świadków (tryb kpk);

-    też poszczególni posłowie - interpelacje (składana pisemnie, 21 dni na odpowiedź, w razie niezadowalającej odpowiedzi poseł może wystąpić do Marszałka Sejmu o dodatkową odpowiedź lub o udzielenie jej na posiedzeniu sejmu) i zapytania (zgłaszane ustnie, na posiedzeniu, bezpośrednia odpowiedź);

-    zakres tej kontroli nie jest prawnie ograniczony, ale powinien obejmować tematykę wykonywania ustaw, określania podstawowych kierunków działalności państwa, wykonania budżetu i planów finansowych, ale w praktyce zależy od kultury politycznej posłów;

Prezydent RP - to min. prawo wydawania rozporządzeń i zarządzeń (art. 92 i 93 K.), prawo ratyfikowania oraz wypowiadania umów międzynarodowych, prawo obsadzania określonych stanowisk;

Najwyższa izba Kontroli

-    podlega Sejmowi, co wyraża się w tym, iż Sejm obsadza stanowiska kierownicze NIK;

*    prezesa NIK powołuje Sejm na wniosek marszałka Sejmu lub 35 posłów, za zgodą Senatu oraz odwołuje;