61047

czynu zabronionego. Opinia biegłego psychiatry sprowadza się do ustalenia czy wystąpił element kryterium psychiatrycznego oraz czy zaistniał stan, o którym mówi kryterium prawne- sprawca nie miał w chwili czynu zdolności do rozpoznania czynu lub pokierowania swoim postępowaniem. Biegły nie może wyciągnąć wniosków co do przypisania winy. Wniosek z opinii co do niepoczytalności może i musi wyciągnąć tylko sąd.

Przykład: sprawca prowadził pojazd w stanie nietrzeźwości i napadł na funkcjonariusza policji. Biegły psychiatra stwierdził, że działał w stanie pomroczności jasnej. Był to syn znanej osoby publicznej, dlatego biegły orzekł o stanie niepoczytalności.

b)    UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE

W kk z 1969 występował termin niedorozwój umysłowy. Pojęcie niedorozwoju umysłowego komentowane było jako stopniowalne przez wyróżnienie trzech kategorii:

-    najgłębszy niedorozwój umysłowy (idiotyzm ),

-    średni niedorozwój umysłowy ( imbecylizm ),

-    najłagodniejszy niedorozwój umysłowy ( ograniczenie umysłowy- debilitas mentalis).

Terminy medyczne weszły do języka prawniczego jako terminy znieważające. Obecnie- upośledzenie umysłowe mierzy się ilorazem inteligencji ( IQ ):

-    głębokie upośledzenie umysłowa- poniżej 20 pkt IQ- wyłącza ono czyn ( zob. wyż. ), dla uwolnienie od odpowiedzialności karnej sprawcy czynu zabronionego nie odwołujemy się do art. 31 §1, lecz do pojęcia czynu,

-    upośledzenie znaczące ( 20- 34 pkt IQ )- wyłącza ono poczytalność sprawcy,

-    upośledzenie umiarkowane ( 35- 49 IQ),

-    upośledzenie lekkie ( 50- 69 IQ ),

-    pogranicze upośledzenia ( 70- 84 IQ ).

Te kategorie upośledzenia wyeliminowały możliwość posługiwania się nimi z intencją obrażenia, zmiana terminologii osiągnęła więc swój czyn.

Psychopatia- nie jest chorobą psychiczną ani upośledzeniem umysłowym. Może ona być badana na gruncie innych zakłóceń czynności psychicznych. Inne zakłócenia czynności psychicznych to anomalie osobowości. Psychopatia dotyka sfery emocjonalnej. Nie dotyka sfery inteligencji. Psychopata ma pełną możliwość rozpoznania znaczenia czynu natomiast może zachodzić ograniczenie zdolności kierowania swym postępowaniem ze względu na głębokie zakłócenie sfery emocjonalnej, woli lub poglądów. W skrajnych przypadkach przyjmuje się wyłączenie poczytalności ze względu na psychopatię, ale jednak przyjmuje się, że sprawca psychopata miał zdolność kierowania sw^fym postępowaniem.

c)    INNE ZAKŁÓCENIA CZYNNOŚCI PSYCHICZNYCH

-    choroba wieku starczego,

-    nowotwory mózgu,

-    cukrzyca,

-    mogą być związane z przełomami biologicznymi w życiu człowieka czy stanami takimi jak ciąża,

-    hipnoza- uznaje się że nie wyłącza poczytalności,

2) PSYCHOLOGICZNO- PRAWNE- skutki stanu patologicznego,

a)    NIEMOŻNOŚĆ ROZPOZNANIA ZNACZENIA CZYNU ZABRONIONEGO

b)    NIEMOŻNOŚĆ POKIEROWANIA SWOIM POSTĘPOWANIEM PRZEZ SPRAWCĘ CZYNU ZABRONIONEGO.