64494

Zakaz rozporządzania udziałem w majątku wspólnym 9Z godnie z art. 863 § 1 k.c. wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku wspólników ani udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku.

Jest to przepis o charakterze bezwzględnie obowiązującym. Niekiedy twierdzi się jednak, że dotyczy on tylko zakazu rozporządzania udziałem w majątku wspólnym bez przeniesienia członkostwa w spółce. W tym ujęciu członkostwo w spółce jest traktowane jako prawo majątkowe związane z udziałem w tym majątku. Taki pogląd nie zasługuje na aprobatę. Ten wniosek odnosi się także do kwestii dopuszczalności przeniesienia udziału lub członkostwa w spółce cywilnej, rozumianego jako wstąpienie osoby trzeciej do spółki cywilnej, które prowadzi do zmiany osoby wspólnika bez zmiany samej umowy spółki i przy jednoczesnym całkowitym zachowaniu jej tożsamości (tzw. translatywne nabycie członkostwa)[21I. Takie przeniesienie udziału na nabywcę wymagałoby bowiem wprowadzenia go także w osobisty stosunek spółki, a to z kolei prowadziłoby już do konieczności zmiany umowy spółki, ponieważ nie jest możliwe nabycie członkostwa w inny sposób, w szczególności tylko na podstawie czynności prawnej między wspólnikiem - zbywcą, a osobą trzecią - nabywcą, skutkującej generalnym następstwem prawnym nabywcy w spółce cywilnej w miejsce zbywcy. Wynika to z opisanego wcześniej charakteru członkostwa w spółce, opierającego się na umowie z pozostałymi wspólnikami, a nie wprost ze spółką jako taką.

Ponadto akceptacja przenoszalilości członkostwa w spółce, powodującego wejście nowego wspólnika w stosunek spółki w miejsce ustępującego wspólnika ze skutkiem na przyszłość, rodziłoby także poważne komplikacje w sferze stosunków majątkowych (zwłaszcza uprawnień nowego wspólnika do majątku wspólnego spółki, przysługującego dotychczasowemu wspólnikowi) i odpowiedzialności za długi spółki, gdyż konieczne byłoby ponadto przejęcie przez nowego wspólnika na ogólnych zasadach (art. 519 i nast. k.c.) długów swego poprzednika związanych ze spółką. Poza tym pogląd o dopuszczalności zbywania członkostwa w spółce cywilnej pomijał wzgląd na charakter majątku spółki jako wspólności łącznej oraz w dowolny sposób traktował rozdzielenie uprawnień majątkowych od korporacyjnych (osobistych), mimo że są one ze sobą ściśle i nierozerwalnie powiązane, gdyż posiadanie uprawnień do majątku wspólnego spółki może wynikać tylko z faktu bycia jej wspólnikiem.

Korzyści z takiej postaci zmiany członkostwa są więc dyskusyjne, a w związku z tym bardziej uzasadnione jest przyjęcie stanowiska, iż nie jest możliwa zmiana członkostwa w spółce cywilnej bez zmiany jej treści.