68681

Specyfika etyki zawodowej

Etyki zawodowe nie kształtują się w sposób autonomiczny jedynie w granicach grup zawodowych i w izolacji od całokształtu warunków społeczno- ustrojowych oraz panującej w danym społeczeństwie moralności. Toteż wyodrębnianie i rozwijanie wielu etyk zawodowych nie prowadzi do swoistej atomizacji społeczeństwa, do powstania partykularnych i sprzecznych systemów wartości i wzorów postępowama odnoszących się przede wszystkim do konkretnych zawodów. Etyka zawodowa natomiast to przede wszystkim zastosowania ogólnych dyrektyw moralnych występujących w danym społeczeństwie do konkretnych syniacji zawodowych, to konkretyzacja morabiości ogólnospołecznych.

Rdzeń etyki zawodowej- przynajmniej w przypadkach tuektórych grup zawodowych- stanowią dyrektywy elementarne i ogólnoludzkie. Te właśnie reguły są trwałym elementem poszczególnych systemów moralności zawodowej, występują w całej historii danego zawodu. Jednakże moralność zawodowa jest również konkretyzacją i swoistym przejawem moralności określonej klasy społecznej. W systemach etyki zawodowej występujących w określonych wamnkach ustrojowych dominują bowiem poglądy odpowiadające charakterowi i potrzebom klas zajmujących w danym społeczeństwie kluczowe pozycje ekonomiczno- polityczne.

Swoistości etyki zawodowej nie można jednak sprowadzić do tego. jednak stanowi ona przykład ogólnych reguł moralnych na język reguł bardziej konkretnych, dotyczących zachowania się przedstawicieli poszczególnych zawodów w charakterystycznych dla ich pracy syniacji. Swoistość etyki zawodowej polega również na tym, że w każdym systemie moralności zawodowej uznawane społeczne wartości i postulaty moralne znajdują odrębną hierarchizację, że następuje tu zmiana w hierarchii ważności poszczególnych dyrektyw, przemieszczenie akcentów, wysunięcie jakichś dyrektyw na czoło punktu widzenia danego zawodu.

Specyfika poszczególnych systemów moralności zawodowej może wyrażać się także w tym. że w jej obrębie występuje niekiedy mniej hib bardziej dostrzegalna modyfikacja poglądów moralnych, funkcjonujących społecznie, że obowiązujące tutaj reguły nieobowiązujące w innych systemach takiej moralności (lub w społeczeństwie w ogólności), bądź też niektóre reguły odbiegające od uznawanych przez resztę społeczeństwa, a nawet sprzecznych z nimi.

Oczywiście nie chodzi tutaj o przypadki naruszania norm moralnych uznawanych w społeczeństwie i we wszystkich grupach zawodowych, a więc np. o przypadki nieuczciwości zawodowej, lecz o modyfikacje wyrażających się w aprobowanych społecznie dla określonego zawodu regułach moralnych, uchodzących w odniesieniu do mego za dodatnie, choć pozbawione mocy wiążącej wobec reszty społeczeństwa. Chodzi tu również o zawody ze społecznego punktu widzenia . zajmujące określone miejsce w tabeli z zawodów ocenianych dodatnio.

O konkretnej treści etyki zawodowej, ojej strukturze, układzie hierarc tucznym, brzmieniu jej poszczególnych zasad decyduje wiele czynników. Należą do nich: założenia naczelne określonego systemu etycznego, który w danym ustroju społecznym jest lub staje się dominujący, ewenmalne tradycje danego zawodu, wątłości moralne zrośnięte w sposób trwały z jego funkcjonowaniem niezależnie od zmian zachodzących w strukturze społecznej, czy technicznych warunkach wykonywania zawodu; wartuiki zewnętrzne funkcjonowania zawodu Należą do nich:

*    ustrój społeczny i konkretne warunki życia i potrzeby społeczeństwa oraz techniczne warunki wykonywania zawodu

*    charakter zadali spełnionych przez przedstawicieli danego zawodu i ich społeczna ranga, miejsce, jakie ten zawód zajmuje w społecznym poziomie prac

*    uprawnienia danego zawodu, które są pochodnymi spełnionych funkcji.