IMAG0791 (3)

LIX

kształcące i zawodowe. Zawodowymi nie zajmował się zupełnie, ponieważ mniemał, iż ©ne „w założeniu przyjmują, iż wychowanie już się skończyło’' (§ 88). Wśród szkół ogólnokształcących rozróżniał szkoły niższe, czyli elementarne (nazwa przejęta od Pestalozziego), szkoły mieszczańskie i gimnazja z łaciną i greką.

Szkoły niższe „powołane są do wychowywania obywateli" (§ 88), szkoły mieszczańskie powinny dawać, jak gimnazja, wielostronne wykształcenia, ale skrócone, bez łaciny i greki. Wobec tego nie otwierają one drogi do uniwersytetu, lecz przygotowują do. praktyki zawodowej. Dopiero gimnazja z łaciną i greką dają pełne wykształcenie i wychowanie oraz przygotowują do uniwersytetów. Dla niehf-też Herbart opracował i te metody dydaktyczne, i ten plan nauczania, który zawderg^się w Zarysie.

Tyle o szkołach można znaleźć w głównym dziele pedagogicznym Berbarta. Bardzo to niewiele, skoro się zważy, że Herbart pisał Zarys w pół wieku po wspaniałych projektach reformy szkolneji^^wypraeowanych we Francji za czasów wielkiej rewolucji, ^ak to się;^fg$b stać, że po Raporcie o nauczaniu publicznym Talleyranda !(Jlf§)ł>t po Projekcie organizacji wychowania publicznego    czołowy pedagog nie

miecki miał wlftBil r. tylko. tyle. do powiedzenia o szkolnictwie swojej, ojczyzny?

Sytuację poprawia o wiele wcześniejsza praca naszego Autora.' Mam na myśli ogłoszoną jeszcze w 1818 r. rzecz pt. Opinia pedagogiczna ó: Mimach szkolnych oraz ich przekształceniu W tej rozprawie wypowiedział się Herbart najpełniej i najcie-kawiej o szkolnictwie. Zajmijmy się na zakończenie niniejszego rozdziału tą pracą.

Opinia miała być wypowiedzią okolicznościową, jednak w -trakcie pisania urosła, pogłębiła się i stała się rozprawą o dużym ciężarze gatunkowym. Powód do jej napisania dał pruski radca szkolny Graff, który wezwał Herbarta do wypowiedzenia

« Padagogisch.es Gutachten uber Schulklassen und dereń Umwandlung nach der Idee des Herm Regierungsrat Graff, B., t. XI, s. 274—320.