Zderzenie kuli 1 ze spoczywającą w położeniu równowagi kulą 2, można traktować jak zderzenie swobodne, ponieważ reakcja więzów równoważy w tym miejscu silę ciężkości.
Energie kinetyczne posiadane przez kule w chwili zderzenia zmieniają się w czasie dalszego ruchu w ich energie potencjalne, przy czym nici odchylają się odpowiednio o kąty ct\ i a2.
Sprawdzenia zasad zachowania energii i pędu możemy dokonać w oparciu
0 następujące zależności:
• przed zdeizeniem Kula 1:
Epocz=m i«/(l-c°sa)
Ppocz = m\ >/2g/(l-cosa)
gdzie: ;;/| = ///j + ///„., rnw - masa wieszaczka
• po zderzeniu Kula 1:
P\ko,K. = rn\ J 2 gl(\-cos cti)
Kula 2:
E2 konc. =r>i2gl(l-COSa2)
Plkottc. = m2j2gl(\-cosa2) gdzie: m2 =m2 + ///„. - masa wieszaczka
Energia po zderzeniu = Ey^^ + Ey^^
Pęd końcowy kul po zderzeniu ptonc wyliczamy jako siunę pikonc > Pikonc. z uwzględnieniem zwrotów tych wektorów.
III. Wykonanie ćwiczenia
1 Na nakrętki zawieszek wkręcić dwie kule wskazane przez prowadzącego zajęcia, zwrócić uwagę czy układ jest wypoziomowany.
2. Kręcąc pokrętłem 7 (rys. 2) umieszczonym na wsporniku górnym ustawić taką odległość między nitkami 10, aby kule stykały się ze sobą.
3. Poluzować śruby 9 i przesimąć uchwyty 8 do pozycji, w której ostrza zawieszek będą znajdować się w jednej płaszczyźnie z kątownikami ze stali 3; dokręcić śruby 9.
4. Skorygować centralne ustawienie bil doprowadzając do równości poziomów rys na bilach.
5. Ustawić kątownib tak, aby ostrza zawieszek, kiedy kule zajmują położenie spoczynkowe wskazywały zero (regulacja odpowiednimi śrubami na kątownibi).
6. Ustawić elektromagnes w odległości wskazanej przez prowadzącego i na takiej wysokości, aby jego oś była przedłużeniem rys na skali (regulacja śrubami 4 i 5).
7. Włączyć przyrząd do sieci IV l.
8. Nacisnąć przełącznik 113.
9. Pokrętłem 6 wryregulować silę elektromagnesu tak, aby elektromagnes trzymał kulę.
10. Prawą kulę odciągnąć w stronę elektromagnesu i zablokować w tym położeniu, lewą ustawić nieruchomą w położeniu spoczynkowym.
2