2) Postęp nauki, pojawienie się nowych teorii i nowych koncepcji, które dotyczą badania rzeczywistości społecznej.
3) Zmiany polityczne i ustrojowe, które zaszły w Polsce. Zmiany te dokonały istotnych zmian społecznych.
III. Środowiskiem wychowawczym człowieka jest nie tylko to, co się dzieje w jego bezpośrednim otoczeniu, ale wszystko to, co dociera dzięki przekazowi pośredniemu
IV. Środowisko wychowawcze:
- tradycyjne, które cechuje jednolitość;
- współczesne, które cechuje różnorodność i wielość.
V. Pedagogika społeczna skupia się na problematyce środowiskowych uwarunkowań procesów wychowawczych oraz na analizie warunków umożliwiających zaspokajanie potrzeb człowieka. Ta analiza warunków odbywa się w różnych fazach rozwojowych człowieka i w różnorodnych sytuacjach życiowych.
Pedagogika społeczna koncentruje się na środowisku życia jednostek i gwp, na instytucjach celowo powołanych do realizacji zadań wychowawczych, a obszar środowiska nieukierunkowany wychowawczo postrzega jako elementy, które w miarę potrzeb i możliwości należy przekształcić w intencjonalną pracę wychowawczą.
W ujęciu pedagogiki społecznej skutki oddziaływania wychowawczego można rozpatrywać na różnych płaszczyznach ludzkiej aktywności:
1) Skutki wynikają z wpływów środowiska na człowieka oraz aktywnej lub pasywnej postawy jednostki wobec tego środowiska.
2) Skutki zaznaczają się w wyniku oddziaływania różnych sił środowiska.
3) Obecność skutków oddziaływania wychowawczego uwidacznia się w złożoności lub rozbieżności między poszczególnymi składnikami środowiska, a zachowaniem jednostek i grup społecznych.
W związku z tym pedagogika społeczna ustaliła dwa podstawowe zadania:
1) Dokonywanie opisu i oceny postępowania społeczno-wychowawczego w środowisku glowme poprzez analizę rzeczywistych faktów.
2) Projektowanie działalności społeczno - pedagogicznej, kulturalnej i socjalnej w drodze wypracowania wzorów rzeczywistości pożądanej.
Trzy okresy rozwoju pedagogiki społecznej:
1) 1908-1939
♦ Okres, w którym pojawia się pedagogika społeczna. Rozpoczynają się naukowe rozważania o pojęciu środowiska. Tworzenie podstaw teoretycznych pedagogiki społecznej, sformułowanie przedmiotu i zadań pedagogiki społecznej.
♦ Pierwszym ośrodkiem naukowym zajmującym się badaniem pedagogiki społecznej jest Warszawa (Helena Radlińska).
♦ Badanie środowiska związane było w tym tmdnym okresie z: dążeniami niepodległościowymi (wychowanie aktywnego człowieka, ponieważ tylko aktywny człowiek może zmieniać środowisko)
i edukacją (edukacja miała służyć zmianie środowiska).
2) 1945-1980
♦ Po roku '45 zmiana systemu politycznego na socjalizm (równość, brak dysproporcji). Likwidowano subdyscyplinę pedagogiki społecznej, ponieważ w nowym ustroju była zbędna - władze socjalistyczne uznały, iż w środowisku nie ma patologii, a wiec nie ma czego badać.
♦ Pierwsza próba przywrócenia pedagogiki społecznej do nauczania akademickiego - początek lat ’60 (Łódź, Warszawa, a potem inne miasta).
♦ Lata ’60 i ’ 70 to kontynuacja podstaw teoretycznych spized I wojny światowej.
♦ W latach '70 pojawił się wątek różnicowania środowiska społecznego w Polsce ze względu na miasto i wieś. Wówczas pojawiły się programy wyrównywania szans dla dzieci wiejskich (np. dzieci ze wsi dostawały dodatkowe 5 pkt ptzy egzaminach na studia za swoje pochodzenie).
3) Po 1980-dodziś
♦ Po roku '80 zmiana ustroju na demokratyczny, co oznacza większą swobodę, otwartość na nowe koncepcje naukowe. Pedagogika społeczna ma możliwość nie tylko badania, ale też wzmacniania.
Idee, na których tworzyły się podstawy teoretyczne pedagogiki społecznej (klasycznej i współczesnej):
2