Podstawowym wyznacznikiem ogólnego podziału smektytów jest rodzaj dominującego kationu w przestrzeni między pakietowej. Według tego kryterium można wyróżnić:
- Na- smektyty,
- Ca- smektyty.
Spotykane są również smektyty magnezowe jednak w porównaniu z wcześniej wymienionymi występują stosunkowo rzadko i nie posiadają większego znaczenia technologicznego.
Na- smektyty stanowią główny składnik bentonitów sodowych zwanych również bentonitami pęczniejącymi. Obecność sodu umożliwia prawie nieograniczoną adsorpcję spolaryzowanych warstw molekuł wody. Zdolność do adsorpcji pozwala uzyskać wysoką plastyczność oraz odporność na przełamania i pęknięcia. Na- smektyty posiadają dodatkowo zdolności odbarwiające i pochłaniające. Ze względu na swoje cenne właściwości są szeroko stosowane w różnych dziedzinach przemysłu.
Ca- smektyty są podstawowym składnikiem bentonitów wapniowych i stanowią grupę bentonitów niepęczniejących. Mimo swojego rozległego występowania nie są pożądane w technologii ze względu na słabe właściwości adsorbujące.
Modyfikacja bentonitów
Dla zdecydowanej większości złóż bentonitowych podstawowy ich składnik stanowi smektyt wapniowy lub wapniowo- sodowy, co w dużej mierze ogranicza zastosowanie tych surowców. W celu poprawienia właściwości sorpcyjnych oraz katalitycznych bentonitów stosowane są różnego rodzaju metody aktywacji m.in.:
- wymiana jonowa - metoda opierająca się na zastąpieniu dominujących kationów wymiennych (najczęściej Ca 2* i Mg2ł) innymi kationami (np. Nał),
- aktywacja termiczna - surowiec ogrzewa się w różnych temperaturach, w wyniku czego następuje desorpcja wody zaadsorbowanej na powierzchni smektytów i udostępnienie ich