73619

10. SANKCJE I ICH RODZAJE. SANKCJA A PRZYMUS.

Sankcja określa jakie negatywne następstwa zastosuje państwo wobec adresata nonny o ile nie zachowa się on zgodnie z treścią dyspozycji w okolicznośćiacli pizewidzianych w liipotezie. Są trzy rodzaje:

•    sankcja karna - państwo posługuje się nią w tych sferach życia, w których naruszenie obowiązków prawnych ocenia jako szczególnie szkodliwe albo mebezpieczne społecznie. Na ogół wyróżnia się następujące cele kar:

a)    zaspokojenie społecznego poczucia sprawiedliwości

b)    korzystne oddziaływanie na społeczeństwo (cele ogólnoprewencyjne)

c)    społecziue korzystne oddziaływanie na sprawcę (cele szczególnoprewencyjne)

d)    naprawienie lub zmniejszenie społecznego zła wyrządzonego czynem zabronionym (cel kompensacyjny)

•    sankcja egzekucyjna - występuje w dwóch odmianach:

e)    w postaci tzw. wykonania bezpośredniego - wówczas gdy przepisy prawne przewidują przywrócenie stanu rzeczy wymaganego przez dyspozycję nonny (np. eksmisja z lokalu bezprawnie zajętego).

0 w postaci tzw. wykonania zastępczego - wtedy gdy wykonanie bezpośrednie nie jest z jakicliś względów możliwe (np. zasądzenie odszkodowania cywilnego za nieodwracalne szkody w majątku).

Egzekucję ze względu na przedmiot można podzielić na:

•    egzekucję świadczeń pieniężnych

•    egzekucję świadczeń niepieniężnych (wydanie rzeczy, spełnienie pewnych czynności lub tell zaniechanie)

•    egzekucję szczególnego rodzaju

•    sankcja nieważności - polega na odmowie nadania mocy prawnej czynności konwencjonalnej dokonanej w^rbrew dyspozycji normy. Z punktu widzenia prawa czyrmość taką uważa się za niebyłą. Nie rodzi ona żadnych skutków prawnych Czynność może być nieważna z mocy prawa tj. ex lege. (sprzedaż nieruchomości poza aktem notarialnym) albo też może nastąpić w wyniku decyzji właściwego organu państwowego podjętej na wniosek osoby zainteresowanej.

Sankcja prawna a przymus prawny - relacje :

1)    przymus prawny ma cliarakler sankcji, gdy nastąpi naruszenie dóbr materialnych i niematerialnych (życia, zdrowia, czci) albo naruszerue wartości formalnych (np. porządku rozprawy).

2)    przymus prawny może nie mieć cliarakteru sankcji, choć dobro prawnie clironione zostało naruszone (np. umieszczenie chorego psychicznie zabójcy w zakładzie psyclriatrycznyrn).

3)    przymus prawny jest stosowuny choć nie ma charakteru sankcji, a dobra prawnie cluonione nie zostały naruszone (np. przymusowa wywłaszczenie lub przymusowe szczepienie).