81651

Początki feminizmu pierwszej fali datowane są na koniec XVIII wieku. Jednak właściwy jego rozwój (szczególnie jako ruchu społecznego) następuje jednak w wieku XIX. Pierwsza fala feminizmu była szczególnie aktywna w krajach anglosaskich: w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych, choć była obecna także w innych krajach (np. w Polsce).

Za pierwszy tekst teoretyczny feminizmu uznaje się Wołanie o prawa kobiety (ang. A Vindicatior> of the Rights of Woman) Mary Wollstonecraft z 1792. Po śmierci autorki (1797) jej reputacja została zniszczona przez jej biografię autorstwa jej męża Williama Godwina. Spowodowało to kompromitację idei, łączonych z jej osobistym, uważanym za nieobyczajne, życiem. Ożywienie feminizmu przyszło dopiero w połowie XIX wieku, wraz z powstaniem masowych ruchów kobiecych.

W Stanach Zjednoczonych pierwsza fala feminizmu przyjęła postać szerokiego ruchu społecznego. Za jego początek uznaje się Zjazd Kobiet w Seneca Falls w 1848. Głównym postulatem zgromadzonych tam kobiet było zniesienie wszelkich form dyskryminacji ze względu na płeć. Ruch feministyczny wyrastał tam z ruchu abolicjonistycznego, dopiero z czasem przekształcając się w ruch na rzecz praw kobiet. Do jego liderek należały Lucretia Coffin Mott, Elizabeth Cady Stanton, Lucy Stone i Susan B. Anthony. Była to szeroka koalicja kobiet i różnych organizacji, zawierająca zarówno skrzydło konserwatywno-chrześcijańskie (Woman's Christian Temperance Union) jak i bardziej radykalne (Matilda Joslyn Gage z National Woman Suffrage Association).

W Wielkiej Brytanii szeroko dyskutowane było stanowisko Johna Stuarta Milla, który w Poddaństwie kobiet przeciwstawił się tradycyjnemu poglądowi o niższości kobiet, wskazując, że są one pod każdym względem równe mężczyznom i powinny być równe wobec prawa. W 1867, jako członek Parlamentu, Mili zaproponował przyznanie kobietom głosu. Wniosek ten jednak przepadł w Izbie Gmin (196 głosów przeciwko 73).

Druga połowa XIX wieku przyniosła kobietom prawną emancypację w wielu obszarach życia. W Stanach Zjednoczonych reformy prawa małżeńskiego przeprowadzono w latach 50. XIX w. Prowadziły one do uniezależnienia kobiet od męskich opiekunów. W latach 60. i 70. tego samego wieku przeprowadzono natomiast reformy systemu edukacji, umożliwiające dziewczynkom zdobywanie wykształcenia. Reformy te uznano za duży sukces ruchu kobiecego, objaw jego siły i potencjału. Kolejnym zadaniem jakie stawiał sobie ruch była walka o prawa wyborcze.

Walka o prawa wyborcze

Walka o prawa wyborcze dla kobiet była głównym celem ruchu feministycznego na przełomie XIX i XX wieku. Zaangażowane w nią aktywistki nazywano sufrażystkami od łacińskiego słowa suffragium oznaczającego głos wyborczy. Sufrażystki skupiały się w organizacje, np. w National American Woman Suffrage Association (Stany Zjednoczone), National Union of Women's Suffrage Societies czy Women's Social and Political Union (Wielka Brytania). Stosowały też różnorodne metody działania: pikiety, działalność edukacyjna, czy akty obywatelskiego nieposłuszeństwa. Działalność ta spotkała się ze sprzeciwem m.in. ze strony ruchu antysufrażystowskiego.

Koniec pierwszej fali feminizmu

Duże zmiany w sytuacji kobiet przyniosła I wojna światowa. W związku z powszechną mobilizacją, wiele kobiet poszło do pracy. Pozwoliło to przełamać wiele stereotypów płci i przyniosło znaczące zmiany w strukturze zatrudnienia. W latach 20. i 30. XX wieku większość krajów europejskich przyznała kobietom pełne prawa wyborcze. Jako, że był to główny punkt programu ruchu feministycznego, uznaje się to za koniec pierwszej fali feminizmu. Ruch znacząco osłabł, by stać się głośnym dopiero w latach 70. XX wieku (druga fala feminizmu).

Program