81745

II wojnie światowej nastąpił zasadniczo odwrót od izolacjonizmu ku otwartości państw. Obecnie bardzo modna jest doktryna globalizmu. Wywodzi się ona z poglądów A.T. Mahana, H. Mackindera i N.J. Spykmana, a niektórzy upatrują jej źródeł także w niemieckiej szkole geopolityki okresu międzywojennego.

Otwartość państw świata można określić na podstaw ie:

1) Przynależności do organizacji międzynarodowych

2) Liczby ratyfikowanych konwencji międzynarodowych

3) Liczby przedstawicielstw dyplomatycznych

4) Wizyt dyplomatycznych w roku badanym

5)    U dział u eksportu w tworzeniu dochodu narodowego

6) Liczby turystów zagranicznych w stosunku do liczby mieszkańców

Do określenia stopnia otwartości politycznej, gospodarczej i społecznej można stosować wskaźniki syntetyczne (SI), natomiast do oceny rozkładu przestrzennego państwa o zbliżonej wartości SI wskaźnik autokorelacji przestrzennej.

Charakterystyka i rozkład przestrzenny wskaźników otwartości

Przynależność do organizacji międzynarodowych uważa się za jeden z przejawów aktywności politycznej państw na forum międzynarodowym. Państwa majace aspiracje do pełnienia roli znaczącego członka społeczności międzynarodowej, dbające o prestiż, a zarazem o korzyści, jakie z tego mogą wpływać dla własnego kraju, uczestniczą w wielu organizacjach, zarówno o zasięgu regionalnym, jak i ogólnoświatowym. Z państw przynależnych do ponad 1000 organizacji międzynarodowych należy wymienić: Francje, Niemcy, USA, Wileka Brytanie, Belgie, Włochy, Holandie, Kanadę, Szwajcarie. W mniej niż 100 organizacjach międzynarodowych znajduje się 5 państw europejskich Watykan, Andora, Albania, San Marino i Liechtenstein. Udział w organizacjach międzynarodowych wiąże się z wysokimi opłatami członkowskimi.

Żadnych konwencji międzynarodowych nie ratyfikowały Maledywy i Vanuatu, najwięcej -240 ratyfikowała Francja. Przejawem utrzymania kontaktów miedzy państwami jest posiadanie placówek przedstawicielskich na ich obszarach. Państwa sa reprezentowane przez ambasady i konsulaty lub misje oraz wysokie komisje. Do grupy państw o największej liczbie przedstawicielstw dyplomatycznych należą: USA, Wielka Brytania, Belgia, Niemcy, Japonia, Chiny, Włochy i Egipt.

Liczba wizyt dyplomatycznych świadczy o aktywności państw tylko w obrębię badanym. Badając stopień otwartości państwa za pomocą liczby wizyt na najwyższym szczeblu można wziąć pod uwagę zarówno wizytujące osobistości, jak i wizytowane państwa.

Udział handlu zagranicznego w tworzeniu dochodu narodowego zalezy od rozwoju gospodarczego poszczególnych państw. Struktura obrotów towarowych państwa, nasilenie i kierunki handlu oraz udział w ogólnej produkcji daja obraz o sile gospodarki i stopniu otwartości państw. Wskaźnikiem oceniającym znaczenie handlu zagranicznego dla gospodarki danego państwa jest najczęściej wielkość eksportu i importu w przeliczeniu na 1 mieszkańca.

O atrakcyjności turystycznej państwa decyduje wiele czynników, jak położenie geograficzne, atrakcyjność krajobrazowa, walory kulturowe oraz dostępność turystyczna (baza hotelowa, transport, restauracje zróżnicowane cenowo). Nie bez znaczenia jest również nastawienie ludności zamieszkujące poszczególne kraje i ich otwartość na turystykę oraz polityka rządów, która może zachęcać lub odstręczać turystów. Dużą role odgrywa tu także moda i utarte opinie oraz reklama. Największe wartości współczynnika turystyki zagranicznej odnotowują w Europie: Monako, Szwajcaria, Austria, Hiszpania, Francja, Włochy; w Ameryce: Bahama, Jamajka, Kanada; kraje Bliskiego Wschodu: Singapur, Samoa, Tonga, Fidżi.