83158

A

C    F

I

D

Osoby A, B, C, D są ze sobą spokrewnione w linii prostej (linea recta), ponieważ wszystkie pochodzą bezpośrednio lub pośrednio jedna po drugiej. Osoby C i D są spokrewnione z osobami E i F w linii bocznej (linea obliąua), ponieważ nie pochodzą jedna od drugiej, ale mają wspólnego przodka A.

W linii prostej występują krewni wstępni - ascendenci np. osoba B w stosunku do osoby C; a także krewni zstępni - descendenci np. osoba D w stosunku do osoby C.

Stopnie pokrewieństwa oblicza się w obydwu liniach według liczby urodzeń, w oparciu o zasadę: „quod generationes, tot gradus” - „ile urodzeń, tyle stopni". I tak: osoba D w stosunku do ascendenta A jest spokrewniona w 3 stopniu linii prostej; osoba B i E w 2 stopniu linii bocznej; D i F w 5 stopniu linii bocznej.

3.ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH

-    Zdolność do czynności prawnych - zdolność do samodzielnego składania i przyjmowania oświadczeń woli wywołujących skutki prawne.

-    Ograniczenia ze względu na:

•Wiek

-    infantes - dzieci do 7 roku życia - pozbawione całkowicie zdolności do czynności prawnych;

-    imbuperes - osoby powyżej 7 roku życia do 14 chłopcy/12 dziewczynki, mogły dokonywać tylko czynności przysparzających, a do ważności innych czynności potrzebna była zgoda tutora. Ograniczona zdolność do czynności prawnych.

i Negotium claudicans - czynność kulejąca - jeśli dokonana czynność miała podwójny charakter (przysporzenie i uszczuplenie), a tutor nie wyraził zgody skuteczna była tylko w zakresie przysporzenia. Czynność mogła być zatwierdzona (retihabitatio) przez pupila po dojściu do pełnoletniości.

-    puberes / minores - mężczyźni powyżej 14 lat mieli pełną zdolność do czynności prawnych, ale ze względu na niedojrzałość dla minores ustanawiano kuratora.

*    Stan umysłowy - osoby chore umysłowo (furiosi) pozbawione byty całkowicie zdolności do czynności prawnych. W czasie przerw w chorobie odzyskiwały pełna zdolność do czynności prawnych.

*    Płeć - kobiety nawet po osiągnięciu pełnoletniości musiały mieć tutora, ale stopniowa ta opieka zanikała. W zasadzie od II w n.e. wolnourodzone rzymianki nie podlegały tuteli.

*    Marnotrawstwo - uważano za sytuację podobną do choroby umysłowej. Taka osobą trwoniąca majątek ( szczególnie rodowy) mogła być uznana przez cenzora za

2