• Wymóg trwałości przy służebnościach gruntowych, ograniczenia czasowe przy osobistych
• Serviius in faciendo consisłere neguit - służebność nie może polegać na działaniu (znoszenie czyjegoś działania)
• Servi1us servitutis esse non połest - nie może istnieć służebność na służebności
• Servitus civiliter utendum est - należy je wykonywać jak najmniej uciążliwie.
• Nemini res sua sen/it - nie można mieć służebności na własnej rzeczy.
Powstanie i zgaśnięcie służebności:
• Powstawały najczęściej z woli zainteresowanych przez czynności prawne (gruntów wiejskich - mancypacja, lub in iure cessio, inne -in iurecessio, osobiste - w testamencie)
• Przenoszenie własności - wyłączenie z zakresu zbywalnego prawa
• Grunty prowincjonalne - umowy obligacyjne
• Ustanawiano je odpłatnie, chyba że wola stron była odmienna
• Ustanowienie przez sędziego
• Lex Scribonia - zniosła możliwość zasiedzenia, odżyło na prowincjach
• Zgaśnięcie:
o Zniszczenie rzeczy o Zbieg z prawem własności o Zrzeczenie się o Non usus
o Śmierć i capitus deminułio uprawnionego
• Ochrona: vindicatio servitutis actio confessaria (przeciwne actio negotaria)
Dzierżawa wieczysta. Prawo powierzchni:
• Potrzeby i środki zaradcze: trudności eksploatowania, przeżycie się ustroju niewolniczego, grunty opuszczone. Zwykła dzierżawa - proletariusze.
• Emfiteuza:
o Dziedziczna i zbywalna dzierżawa cudzych gruntów, prawo rzeczowe o treści zbliżonej do prawa własności, o Praktyka gmin rzymskich - dzierżawa wieczysta - vectigal o Zeno (480) - kontrakt emfituetyczny
o Powstanie na podstawie nieformalnej umowy, lub testamentu, o Dziedziczna i niezbywalna - w przypadku zbycia emfiteuzy właściciel miał prawo pierwokupu, lub otrzymania 2% ceny sprzedaży (laudemium)
o Emfiteuta - pożytki, zmiany w uprawach, nie mógł tylko pogarszać rzeczy -> subemfitueci, lub koloni.
o Środki ochrony prawa rzeczowego: powództwa petytoryjne i interdykty posesoryjne.