• systemy organizacyjne kształcenia: system klasowo - lekcyjny,
mannheimski, progresywizm i nowe wychowanie, inne systemy;
1. System Manheimski: Anton Sickinger zorganizował szkołę. Różnice w rozwoju umysłowym, a nie wiek ucznia stały się podstawą przydziału ucznia do klasy. Funkcjonowały klasy dla uczniów: przeciętnych, mało zdolnych, opóźnionych w rozwoju i wybitnie zdolnych. W polskim szkolnictwie zwolennikiem tego systemu był Nawroczyński. Sugerował on dobór segregujący. Respektowanie indywidualnych możliwości ucznia było zaletą, ale selekcja etykietowanie ucznia od samego początku było zdecydowanie wadą systemu.
2. Systemy progresywne i systemy nowego wychowania:
• Szkoła eksperymentalna Deweya:
- kompletna rezygnacja z zajęć klasowo - lekcyjnych swobodnie organizowane zadania wytwórcze
• Killpartick i jego metoda projektów:
- w miejsce tradycyjnych przedmiotów nauczania wprowadzono projekty
- projekty miały się wiązać z zainteresow'aniami ucznia
• Plan daltoński - Helena Pakulska - USA:
- uczniowie pracowali swabodnic przez dłuższy czas, zazwyczaj przez miesiąc, korzystając z materiałów znajdujących się w pracowniach szkolnych, do szkoły przychodzili na konsultacje
• Amerykańska szkoła bez klas - Brown (Floryda):
- grupowanie uczniów według rzeczywistych zainteresowań i postępów w nauce danego przedmiotu
• System Trumpa „team teaching”:
- grupa nauczycieli była zespołem i ten zespół obsługiwral większe skupiska uczniów'
- każdy z nauczycieli reprezentował dział, z którego był najlepszy
• Metoda ośrodków' pracy O. Decrolego (Bruksela, Belgia):
■ wykorzystywana często w nauczaniu specjalnym
• Nauczanie łączne K. Linke (Austria, w' Polsoe - Maćkowiakowie)
- szkoła dla żyda, dziecko poznawało świat przez pryzmat doświadczeń życiowrych
• System C. Freinetta.