c) Sankcja nieważności (bezskuteczności) czynności konwencjonalnej - najczęściej prawo cywilne bądź kanoniczne. Gdy czynność została wykonana z naruszeniem prawa to sankcją jest odebranie im skuteczności prawnej
Leges perfecta - normy zabezpieczone sankcją nieważności; uznają wadliwą czynność prawną za niebyłą.
o Nieważność bezwzględna - następuje z mocy prawa (ex lege) od początku (ex tunc) czynność jest uznana za niedokonaną, a skutki muszą być unicestwione. Ma miejsce w wypadku, gdy:
■ Czynność wykonała osoba, która nie mogła jej dokonać (małżeństwo w trakcie trwania wcześniejszego)
■ Jest sprzeczna z bezwzględnie wiążącymi normami
■ Oświadczenie woli było swobodne lub świadome
■ Gdy nie została zachowana forma (akt sprzedaży bez aktu notarialnego)
o Nieważność względna. - gdy uprawniona osoba wystąpi z wnioskiem do odpowiedniego organu i stwierdzenie nieważności czynności już dokonanej. Do chwili orzeczenia czynność jest ważna, z momentem wydania orzeczenia powoduje unieważnienie czynności (ex tunc). Występuje, gdy np. czynność dokonana -od wpływem groźby czy podstępu.
o W nauce prawa administracyjnego najczęściej nieważność jest od chwili stwierdzenia (ex nunc)
o Bezskuteczność zawieszona - prawo uzależnia dokonanie czynności od zgody lub potwierdzenia danej osoby (do czasu nieuzyskania zgody czynność jest ważna, ale nie wywołuje skutków prawnych, gdy nie dotrzyma się terminu na wyrażenie zgody - nieważność bezwzględna czynności) o Bezskuteczność względna - stwierdzona przez sąd na wniosek osoby trzeciej (poszkodowanej). Nie powoduje zerwania więzi prawnej, ale uniemożliwia kształtowanie tych relacji tak, aby krzywdziły osobę trzecią (np. wyprzedaż majątku przez dłużnika przed ogłoszeniem upadłości)
d) lnne rodzaje sankcji
o Niektóre ciężko zakwalifikować do 3-elementowego podziału o Wielość funkcji kar (kompensacyjna, represyjna) o Posiłkowość sankcji - nie zawsze sankcja jest automatycznie i natychmiastowo zastosowana
Leges perfectae - normy chronione tylko sankcją nieważności Lex imperfecta- nie ma sankcji (prawo konstytucyjne, rodzinne, administracyjne), nie dopuszczają na ingerencję państwa ze wzgl. na treść stosunków, mają sankcje, ale w zbiorach norm moralnych, religijnych itd. Lex plus quam perfectae - prawo więcej niż doskonałe; gdy jest nieważność oraz inna sankcja
Lex minus quam perfectae - następstwo prawa doskonałego; gdy sankcja nieważności była, ale zanikła i pozostała tylko inna - karna