83892

konstytucji z 1791 r. kryją się tedy potępienia naduŚyći niesprawiedliwości,

często zresztą się nie kryją, bo wiele artykułów z satysfakcją konstatuje czego

juS nie ma (feudalizmu na wsi, szlachectwa, korporacji cechowych itd.). Jest

natomiast w tej konstytucji obecne społeczeństwo obywatelskie. Karty jej - jak i

innych konstytucji doby rewolucyjnej - zaludniają wielowymiarowe postaci ludzi

uwikłanych w całą sieć więzi społecznych, wtopionych w swe Środowisko (familijne, profesjonalne, lokalne, religijne) i konfrontowanych z problemami

ich codziennej egzystencji.

Konstytucja francuska z 1791 r. nie była tedy zwykłym kontraktem rządowym (za

taki moSe uchodzić amerykańska, z 1787 r.). Jej twórcy starali się określić na

nowo podstawowe wymiary całego Sycia społecznego, oddzielając nowe społeczeństwo

od ancien regime 'u jakby Selazną kurtyną. W konsekwencji była to ustawa bardzo

obszerna, złoSona z 255 artykułów. To nie rekord - liberalna konstytucjarepubliki ?dyrektorialnej? z 1795 r. liczyła 377 artykułów. Dla porównania: konstytucja amerykańska zawierała siedem artykułów (to prawda, Se pierwsze trzy są bardzo obszerne) i mieściła się na jednej karcie pergaminu (prawda, Se bardzoduSej).

Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela

Podstawowy dokument rewolucji, dający teoretyczną bazę dla większości przyszłych konstytucji. Została uchwalona 26 sierpnia 1789 r. przez Konstytuantę. W 17 attykułach zawarto cały program rewolucji, określono katalog podstawowych praw obywatelskich i wskazano podstawy ustroju demokratycznego państwa.

Dwie grupy zagadnień:

1. Zasady organizacji państwa:

•    suwerenność narodu francuskiego

"Żrodło wszelkiej suwerenności spoczywa całkowicie w Narodzie" (art.3). Lud sprawował władzę za pośrednictwem przedstawicieli (art. 6). Obywatele decydowali o nakładaniu podatków publicznych ustalaniu ich wysokości, sposobu ściągania (art. 14).

i    i    i

1) . powołanie parlamenm z deputowanymi, jako wybranymi reprezentantami narodu (ponosili pełną odpowiedzialnośd przed narodem)

2) . zgromadzenia pierwiastkowe lub plebiscyty (instytucje demokracji bezpośrediuej)

■    trójpodział władzy (wzorowana na podziale Monteskiusza) (art. 16)

Wyodrębnienia władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej, oraz określenia wzajemnych relacji między mmi. („Społeczeostwo, w którym nie ma należytej gwarancji praw ani określonego z góry podziału konstytucyjnego władz, nie ma ustroju konstytucyjnego” )

2 Wolności i prawa obywatelskie (fundamentalne i nienaruszalne):

■    wolność fizyczna i duchowa (wolność słowa i wyznania)

• bez piecz eństwo

■    opór przeciwko wszelkim formom ucisku

■    równość wobec prawa i sądu

■    nietykalność osobistą

■    równy dostęp do urzędów i stanowisk

" szereg gwarancji procesowych takich jak zasada domiuemania niewinności czy zakaz pozbawiama wolności inaczej, niż tylko w przypadkach określonych przez ustawę

■    prawo własności - art. 17 deklaracji, który’ nadawał własności charakter prawa świętego i nietykalnego, dopuszczając wywłaszczenie tylko w przypadkach wskazanych w tej ustawie i za słusznym z góry wypłaconym odszkodowaniem