86119

poparcie ogółu poddanych; podstawą społeczną jego władzy jest lud - warstwy burżuazyjne. Burżuazyjne treści tej dyktatorskiej władzy zdradza troska o popieranie produkcji i wymiany, jako oszczędność i dbałość o nietykalność majątków. Podstawą wnioskowania jest doświadczenie, dla praktyki liczy się, co ludzie robią, a nie co powinni robić. Zachowanie człowieka poddane jest fortunie i Virtu. Fortuna jest jak rzeka i można ją choć trochę uregulować; ludzie są bardziej skłonni do czynienia złego niż dobrego; powinny być skomasowane akty łaski, zaś starannie rozkładane, zło powinno być pobierane ryczałtem, a dobro umieć rozkładać umiejętnie w czasie; powinien zachować pozory łaskawości, prawości, ludzkości. Niepopularne decyzje powinny być zrzucane na barki pomocników. Opanowywanie nowych księstw: księstwa dziedziczne -najłatwiej, bo jest tradycja i nawet średni książę je utrzyma; księstwa nowopowstające —władca musi być silny i zdecydowany, aby je utrzymać, musi pozbyć się swoich wrogów czym prędzej, a także sojuszników, bo ich nie zaspokoisz; osadzać kolonie w krajach zdobytych; księstwa, które wcześniej same się rządziły - albo zniszczyć, albo tam zamieszkać, albo poprzestać na rocznej daninie. Erazm z Rotterdamu - opowiadał się za uproszczeniem prawd religijnych, gdyż jedynie ich zrozumienie jest drogą do poznania prawdy, zrywając z napuszonymi, średniowiecznymi pseudo-liczonymi. Erazm zwraca się ku racjonalnym humanistom; krytyka ustroju feudalnego, tradycyjnych średniowiecznych monarchów (żądza zdobycia pieniędzy - głupota), brak umiejętności politycznych, alternatywą owego systemu jest nowoczesna wizja państwa republikańskiego, w którym praca i wiedza decyduje o wartości człowieka, przedstawienie postaci monarchy - humanisty (wcielenie rozsądku, sprawiedliwości, godności i dobra) - odwrotny do „Księcia” Machiavellego; występował w obronie pokoju religijnego, pełnej tolerancji, wyznanie według niego powinno być potwierdzeniem wolności. Wiara w jednostkę ludzką, uniwersalną receptą na poprawę świata jest uszlachetnienie władzy ludzkiej, tendencja do umoralniania, program poprawy świata przez oświeconego,