86208

-    Geopolityka Związku Radzieckiego: teoria geopolityki nie występowała. Dopiero w latach współczesnych się pojawia. Ta myśl rozwijana była w ramach nauki nazywanej „komunizmu” - objęcie wszystkich sfer badawczych. Polityka radziecka za czasów Stalina po II wojnie światowej to nic innego jak budowanie swoistego pasa buforowego, clironiącego związek radziecki poprzez odsunięcie granic bezpieczeństwa.

-    Geopolityka Polska

Geopolityka Polska nigdy nie aspirowała do tego, aby przedmiotem analizy czynić zjawiska w skali światowej. Umieszczali ją zatem w nurcie tak zwanej geopolityki regionalnej, która aspirowała do analizy zjawisk naszego regionu (europy środkowej w sensie geograficznym), ale jej narodziny przypadają na okres kiedy państwa polskiego na mapie świata nie ma. Ten najbardziej znaczący etap rozwoju przypada na przełom 19 i 20 wieku.

W tym czasie nasi geopolitycy zastanawiali się nad tym, co było przyczyną upadku państwa, jakie czynniki zadecydowały o jego upadku, i co czynić aby to państwo się odrodziło. Również interesował problem kształtu terytorialnego państwa, czy może być taki jak przed rozbiorem polski, czy powrót jest nie możliwy. Jeżeli jest nie możliwy to jaki kształt terytorialny byłby kształtem optymalnym. Podejmując te kwestie oczywiście polscy geopolitycy formułują różne odpowiedzi na pierwsze i drugie pytanie.

Próbując uporządkować te podejścia geopolityków polskich wyodrębniono 2 nurty rozważań w polskiej geopolityce.

1 nurt zyskał miano podejścia przejściowości, a 2 nurt jest koncepcja pomostowości.

1 kształtuje się historycznie wcześniej, natomiast 2 powstaje na gruncie krytyki tej pierwszej.

Teoria przejściowości formułowana była przez polskich uczonych, pracujących na uniwersytecie jagiellońskim (szkoła krakowska). Sztandarowymi nazwiskami tego podejścia są: Wincenty Pol (1807-1872), Wacław Nałkowski (1851-1911), Ludomir Sawicki (1884-1928).

Podstawowa teza jaką formułowali odnosząca się do przyczyny upadku państwa polskiego byłą: państwo polskie upadło dlatego, że nigdy nie potrafiło stworzyć naturalnych granic a zatem państwow ość polska skazana jest na przejść iowość. Będzie się tak działo dlatego, że żyjemy i żyć będziemy między 2 narodami które wobec polaków zawsze reprezentowały tendencje ekspansjonistyczne. Zatem mamy do czynienia z bardzo pesymistycznym ujęciem historii polskiej państwowości. Ta teoria zostanie wykorzystana przez wrogów polski, wbrew intencjom jej twórców.

Kiedy Ribbentrow i Mołotow podpisywali pakt dzielący Polskę to Mołotow powiedział, że to jest konsekwencją tego, że polska jest państwem sezonowym.

Na bazie kiytyki tego ujęcia pojawia się teoria pomostowości. Tutaj jej reprezentantami są ludzie ze Lwowa: Antoni Rehman (1840-1917), Eugeniusz Romer (1871-1954). To co zwolennicy teorii przejściowości uważali za fatalizm historyczny (położenie między Rosją a Niemcami) to uznali za potencjalny atut, w tym sensie, że odrodzona Polska mogłaby odgrywać rolę pośrednika, pomostu w kontaktach między Rosją a Niemcami. Zatem mogłaby stać się bardzo atrakcyjnym partnerem jednych i drugich, a atuty ku temu posiadano: z jednej strony jesteśmy państwem chrześcijańskim, z drugiej strony jesteśmy narodem słowiańskim. Wskazywali, że aktywność w polityce zagranicznej na obu azymutach mogłaby uczynić Polskę niepodległą atrakcyjnym graczem na scenie europejskiej. Teoria ta jest nacechowana optymizmem.