80548

2

-    podczas formalnego aktu zawierano nieformalną umowę (pactum fiduciae), w której dłużnik zobowiązywał się do przeniesienia z powrotem rzeczy na wierzyciela.

-    W prawie klasycznym użyczenie to oddanie we władanie faktyczne (posiadanie) przez komodanta (commodanś) rzeczy oznaczonej indywidualnie konodatar nisz owi (commodataris).

-    Dłużnik był zobowiązany do strzeżenia rzeczy z zachowaniem pełnej staranności (odpowiadał za oninis culpa). Odpowiadała za przypadkową utratę, ze względu na zobowiązanie do szczególnego strzeżenia (custodia).

-    Mógł używać rzeczy zgodnie z umową lub naturalnym przeznaczeniem rzeczy, ale nie mógł pobierać pożytków (furtiun usus). Komodant nie mógł zabrać rzeczy wcześniej, bo popełniał furtum rei suae.

-    Zobowiązanie dwustronne nierówno czesne oparte na dobrej wierze.

-    fComodantowi przysługiwała actio commodati directa, a komodantainiszowi actio connnodati contraria za szkody lub nakłady konieczne, ale pod warunkiem, że wierzyciel o niech wiedział (dolus i culpa lata).

Przechowywani e ( depositum)

-    Wywodziło się od fidicia cum atnico contracta.

-    W prawie klasycznym przekazanie przez deponenta {deponent) w faktyczne władztwo rzeczy oznaczonej indywidualnie depozytariuszowi (depositariś) w celu nieodpłatnego strzeżenia z obowiązkiem zwrotu na każde żądanie.

-    Depozytariusz zobowiązany był do zwykłej staranności (odpowiadał za dolus \ culpa lata). Nie miał prawa do używania rzeczy (furtum usus).

-    Deponent - z tytułu szkód wyrządzonych przez depozytariusza i niezwrocenia rzeczy - actio depositi directa - skarga m tamując a. Depozytariusz - z tytułu nakładów i strat, jeśli powstały z winy deponenta -actio depositi contraria. Można domagać się odsetek za zwłokę.

-    Zobowiązanie dwustronne merównoczesne oparte na dobrej wierze.

-    Szczególne formy depozytu:

*    Depositum irregulare (depozyt nieprawidłowy) - polegał na przeniesieniu własności rzeczy oznaczonych gatunkowo (np. pieniędzy) na depozytariusza. Np. złożenie pieniędzy u bankiera. Depozytariusz zobowiązany był do oddania tej samej ilości rzeczy tego samego gatunku, czyli mógł używać rzeczy. Ryzyko przypadkowej straty na depozytariuszu. Można było żądać odsetek (za pomocą mfamującej actio depositi directa), jeśli były zastrzeżone (za Justyniana w dowolnej formie).

*    Depositum miserabile (depozyt konieczny) — był przyjmowany w sytuacji przymusowej, w jakiej znalazł się deponent, np. w wyniku pożaru lub powodzL Zaostrzona odpowiedzialność depozytariusza, na podwójną wartość poniesionej szkody.

*    Depositum seęuestrum (depozyt sekwestrowy) — przyjmowany przez osobę trzecią w sytuacji sporu między stronami. Sekwester po zakończeniu sporu oddawał rzecz wygrywającemu. Przysługiwała mu ochrona inter dyktalna.

Zastaw ręczny (pignus)

-    Wywodziło się od Gdicia cum amico contracta. —> W prawie archaicznym dłużnik przenosił za pomocą mancipatio lub in iure cessio własność rzeczy. Wierzyciel zobowiązywał się zwrócić tę rzecz w przypadku zwrotu długu za pomocąpactiun fiduciae Od III w p.n.e. wystarczyła nieformalna umowa.

-    W prawie klasycznym wykształcił się pignus Przeniesienie władztwa faktycznego rzeczy przez zastawcę na zastawnika w celu zabezpieczenia wierzytelności za pomocą porozumienia.

-    Zastawnik miał obowiązek utrzymać przedmiot w należytym stanie oraz zwrócić rzecz po spłaceniu długu. Nie mógł używać rzeczy (furtum usus). Zobowiązany był do szczególnego strzeżenia rzeczy (custodia). Zastawca zabierając rzecz przed spłatą długu popełniał furtum rei suae.

-    Zobowiązanie dwustronne merównoczesne.