80559

2

—    w okresie przed klasycznym posługiwano się in iure cessio (dla służebności gruntowych wiejskich - też mancipadó)

—    można było w ustanowić w legacie windykacyjnym

—    na gruntach prowincjonalnych ustanawiano poprzez nieformalne umowy z zastrzeżeniem kary w razie niemożności wykonania

—    służebności można było zasiedzieć, ale lex Scribonia pod koniec republiki zakazała tego. Odżyło jednak w prawie poklasycznym i potwierdzone w prawie justyniańskim.

Wygaśnięcie służebności

—    w wyniku zniszczenia rzeczy obciążonej

—    przez zbieg z prawem własności

—    przez zrzeczenie się

—    długie nie wykonania (non usuś)

Ochrona służebności

— Yindicatio seiritutis lub actio confessoria —* actio in rem, skuteczna ergu onines kierowana przeciwko osobie uniemożliwiającej wykonanie służebności (najczęściej przeciwko właścicielowi)

Zasady dotyczące służebności

—    Służebność nie może polegać na działaniu —> wyjątek — utrzymanie ściany, o którą opierał się budynek sąsiedni.

—    Nie może istnieć służebność na służebności —* przedmiotem tylko rzeczy materialne

—    Służebność należy wykonywać oględnie

—    Nie można mieć służebności na własnej rzeczy

—    Powinna przynosić gruntowi władnącemu trwałe korzyści —► np. me można ustanowić służebności zbiornika wysychającego latem

ZASTAW

—    realne zabezpieczenie wierzytelności Fiducia

—    nie było prawem na rzeczy cudzej

—    dłużnik za pomocą Gducia cum creditore contructa przenosił własność rzeczy na wierzyciela

—    by zabezpieczyć dłużnika wprowadzono pastum Gduciae - nieformalne porozumienie, zobowiązujące zastawnika do remancypacji rzeczy, po wypełnieniu świadczenia. W razie niewypełnienia skarga o charakterze deliktowym. W końcu republiki powstało powództwo cywilne infamujące - actio Gduciae directa

—    zanikła w okresie poklasycznym, a justyniańskim zastąpiona słowem pignuslub hipotlieca.

Zastaw ręczny (pignus)

—    powstał w okresie wczesnej republiki

—    za skutek kontraktu realnego, zastawca przenosił na zastawnika detencję

—    niewygodne dla obu stron

—    wierzyciel nie mógł używać rzeczy (fiirtum usuś), a jako detentor miał jedynie ochronę mterdyktalną

—    dłużnik był pozbawiony rzeczy (fiirtum rei suae)

Zastaw umowny (pignus conrentum. hipotlieca)

—    powstała od II w p.ae.

—    początkowo miała zastosowanie w przypadku inwentarza, należącego do dzierżyciela ziemi.

—    z biegiem czasu rozszerzono na inne stosunki obligacyjne

—    hipoteka powstała w Grecji i przez Egipt została recypowana ze zmianami do systemu rzymskiego prawa: * zastaw jawny w Grecji —+ zastaw niejawny — Rzym