89825

zapach rumu, chociaż w rzeczywistości daleko mu aromatu prawdziwego rumu. Ester metylowy kwasu antranilowego ma zapach winogron, a octan 3-metylobutylu bananów.

Stwierdzono, że często głównymi składnikami zapachowymi lotnych produktów fermentacji są estry. W aromacie piwa znaleziono 94 estry.

Wiele estrów produkuje się przemysłowo. Niektóre służą jako składniki syntetycznych aromatów. Octan etylu jest powszechnie stosowanym rozpuszczalnikiem. Ftalany alkilowe. np. ftalan dibutylu. znalazły zastosowanie jako plastyfikatory (zmiękczacze) w przemyśle tworzyw syntetycznych. Ostatnio ftalany zostały uznane za substancje powodujące uczulenia i pojawiły się głosy nawołujące do wycofania ich z codziennego użytku.

ftalan dibutylu

p^CO(CH₂)₃CH₃

^CO(CH₂)₃CH₃

o

Nomenklatura 1. Systematyczna

Nazwy estrów są złożone i przypominają nazwy soli. Składają się z części pochodzącej od kwasu, która jest identyczna z nazwą odpowiedniego anionu (mrówczan, octan, benzoesan, itp.) oraz części pochodzącej od alkoholu. enolu lub fenolu, która odpowiada nazwie alkilu lub arylu (metylu, etylu, fenylu, itp.); w przypadku kilku grup, wymienia się je alfabetycznie i przedziela myślnikiem.

CH₃CO-OCH₂CH₃ .CO-CH3

octan etylu (etunian etylu) „CO-OBu

CH_?

ⁿco-och₂ch₃

nulonun Hylu-mrty hi

Cr

cy kloh rksano karboks > lan butylu

aCO~O Et

wodoru ftalan etylu

COOH

EtO-OC(CH₂).CO-OiPr «*yptahnetylu-bopr^lu

(heksadian etyl u-izopropyl u)

2. Nazewnictwo opisowe

Nazewnictwo opisowe stosuje się dla ułatwienia. Polega ono na podaniu następującego zestawu słów: ester alkilowy (aryIowy) kwasu + nazwa kwasu, np.:

aCO~O Me

ester metylowy kwasu salicylowego

HOOCCH₂CH₂CO-OEt ester monoetylowy kwasu bursztynowego

2