80611

—    Kształtowanie się feudalnej własności ziemi poprzez:

*    stopniowe popadanie w zależność wolnych chłopów od możnych i rycerstwa z powodu wzrastających ciężarów na rzecz państwa, obowiązku służby woiskowei, braku bezpieczeństwa —* komendacja, oddanie gruntu na własność panu, prekanum, renta feudalna. Też poprzez utrzymanie kolonatu, z powodu długów.

*    postępujące zróżnicowanie w ramach samej własności feudalnej oraz jej warunkowy charakter —> nadania władcy powodowały zróżnicowanie wśród feudałów, co powodowało komendację zubożałych rycerzy w zamian za nadanie ziemi - początkowo beneficja (nadania czasowe), stopniowo dziedziczne (lenna) —» forma własności podzielonej.

—► inaczej w Polsce - nie doszło do powstania hierarchii lennej, a do przekształcenia się we własność bezwarunkową (alodialną).

Cechy feudalnej własności ziemi.

—    związana ze stanową strukturą społeczeństwa —► szlachta jako główny właściciel.

—    wiązała się z władztwem o charakterze publicznoprawnym (renta, administracja, sądownictwo).

—    własność podzielona co do treści między kilka podmiotów (senior zachowuje własność zwierzchnią, wasal-lennik - własność podległa (użytkowa), czasem też wykształcał się stosunek między właścicielami ziemskimi a bezpośrednimi jej użytkownikami, np. mający lepsze prawo do ziemi). —* konstrukcja (nazwa) dziełem glosatorów

—    utrzymanie niedziałów rodzinnych, tak wśród feudałów jak i wśród chłopów —► rozwój gospodarki towarowo-pieniężnej sprzyjał indywidualizacji własności ziemskiej.

—    związanie własności feudalnej licznymi ograniczenia i zależnościami między jej podmiotami (najważniejsze — ograniczenia alienacji ziemi).

Własność w^r doktrynie wieków średnich.

—► W doktrynie Kościoła krytyka własności pod kątem nauk o przyszłym królestwie ubogich —> potem, choć łagodzona krytyka własności (rzeczami należy się posługiwać, me delektować — św. Augustyn), pozostała wśród duchownych.

—* Z czasem (wraz z bogaceniem się wyższych warstw duchowieństwa) następuje podział w patrzeniu na własność — wyższe warstwy mają do niej stosunek pozytywny, niższe warstwy (często jako ruchy heretyckie - albigensów, waldensów) krytykowały bogactwo, nawołując do życia z jałmużny, własnej pracy, wspólnoty dóbr.

—► Sw. Tomasz z Akwinu — kompromis —* własność prywatna jest prawem wynikającym z praw natury (Bóg dał władzę nad tworami przyrody człowiekowi), pod warunkiem uwzględnienia potrzeb innych członków społeczeństwa - czyli własność tak, ale z obowiązkami względem biednych —♦ uzasadnienie pomnażania bogactwa w szczytnym celu pomagania biednym w przyszłości sformułowano na tej bazie teorię własności jako funkcji społecznej (doktryna Kościoła w XIX w.)

Ograniczenia alienacji nieruchomości.

—    przyzwolenie najbliższych krewnych na alienację dóbr nieruchomych (czynność nieważna bez tej zgody, możliwość odebrania ziemi bez oddania ceny kupna, wyjątki - np. alienacja z powodu nędzy) i prawo wyczekiwania - zakaz uszczuplania możliwości spadkowych najbliższych krewnych —* z czasem łagodzono te ograniczenia (tylko dobra rodowe).

—    prawo bliższości: