90501

182. OPIEKA NAD DZIEĆMI I NIEDOJRZAŁYMI.

Opiekę ustanawiano na podstawie testamentu (tutela testamentaria), ustawy (tutela legitima ) lub poprzez wyznaczenie przez pretora na ten urząd określonej osoby( tutela devita). Na podstawie tych trzech powołań ustanawiano opiekuna (tutor). Z zaznaczeniem jednak źe w pierwszych dwóch przypadkach władza ta mogła być odrzucona lub przeniesiona na kogoś innego co było zakazane w trzecim przypadku. Opieka ustanawiana była nad osobami sui iuris nie posiadającymi zdolności prawnej. Władza to była bardzo zbliżona do władzy ojcowskiej a więc opiekun przejmował władzę zarówno nad osobą mu oddaną jak i jej majątkiem. Władza nad majątkiem początkowo niczym nie ograniczona z biegiem lat została poddana kontroli przez urzędników państwowych. Aby ograniczyć nadużycia wynikające z tego tytułu wprowadzono liczne akty prawne które umożliwiały osobie podległej opiece lub stronie mu bliskiej dochodzić swych praw majątkowych od opiekuna na drodze sądowej. Były to : powództwa popularne wnoszone przez każdego obywatela w czasie trwania opieki, powództwo w sprawach rozdzielenia rachunków wnoszone przez osobę zainteresowaną po skończeniu opieki o zwrot podwójnej wysokości tego co opiekun mu rozmyślnie roztrwonił lub też actio tutelae jako środek procesowy na mocy którego można było dochodzić od opiekuna po zakończeniu opieki zwrotu pożytków i majątku jakie przysługiwały osobie nad którą on opiekę sprawował.