91597

symbolicznym oderwanym od rzeczywistości oddzielając kieskami znaki graficzne, z drugiej zaś starano się wiązać znaki z mową.

W przypadku pisma klinowego wykształcił się system obrazków o-sylabowy, w którym było ok. 500 znaków w postaci kresek. Dalsza ewolucja pisma charakteryzowała się coraz mocniejszym związaniem z mową i w ten sposób zaczęto używać pisma sylabowego. Najstarsze zabytki pochodzą z 2800 r. p. n. e. i znaleziono je w istotnym dla państwa sumeryjskiego mieście Ur. Ponieważ to pismo sylabowe zawiera znała fonetyczne i widoczne są w nim elementy gramatyki można na podstawie sądzić, że zostały zapisane w języku sumeryjskim. W tej postaci sylabowej pismo klinowe było używane do XXIV-XXIII w. p. n. e. Zmiany nastąpiły w nim w momencie podbicia Sumerów przez Akadów (2295-2284 r. p. n. e ). Związane jest to z objęciem władzy przez Sargona z Akadu. Podbiwszy Sumerów Akadowie przejęli ich pismo. Przejmując system Akadowie dostosowali go do swojego języka - do znaków pisma sumeryjskie dodali swoje znaki fonetyczne związane z mową oraz sylaby. W ten sposób powstało pismo zwane rebusowym, które trudno odczytać.

Składało się z 3 rodzajów znaków:

-wyrazowych (ideogramów),

-zgłoskowych,

-uściślających icli znaczenie.

Bywało tak, że przy piśmie ideograficznym znaki mogły mieć różne znaczenie (podobnie było z liieroglifami w Egipcie). Pismo klinowe Akadów miało charakter pisma syłabowo-zgloskowego(?) przechodząc do uproszczonej formy sylabowej. Akadowie jak i inne cywilizacje przejęły pismo klinowe dostosowując do swoich języków (np Syryjczycy, Persowie). Ten system pisma rozpowszechnił się na prawie całym Bliskim Wschodzie. Pismo obejmowało zarówno władzę (archiwa egipskie -> tabliczki), ale też dziedzinę handlu i religii. Tym pismem zapisane są jednak z pierwszych tekstów o charakterze naukowym, jak i literackim.

Schyłek pisma związany jest z podbojem Aleksandra Macedońskiego w IV w. p. n. e. W tym momencie bazę stanowi zwój papirusowy, ale ciągle znajdowane są zabytki pisma klinowego między IV w. p. n. e. a I w. n. e. Najpóźniejszy zabytek pisma klinowego to tekst o cliaiakterze astrologiczno-astronomicznym (75 r. n. e ). Podstawową formą pisma klinowego była tabliczka. Sam fakt, że Smnerowie i ich następcy korzystali z gliny wpłynął na rozwój pisma od obrazków do klinów. Z pismem klinowym związane są najstarsze zabytki świadczące o tworzeniu uporządkowanych zbiorów^r piśmiennictwa zarówno archwiwów, księgozbiorów prywatnych jak i zbiorów, które można nazwać bibliotekami.

Z tych odnalezionych zabytków sformułowano hipotezę na temat funkcjonowania Biblioteki Królewskiej w Niniwie, stolicy państwa asyryjskiego. Owa biblioteka była własnością władcy asyryjskiego żyjącego w VII w. p. n. e. Assurbanipala. Składały się na to różne teksty od naukowych poprzez teksty o charakterze państwow^rym, administracyjnym Są w nich reprezentowane różne dyscypliny wiedzy, m. iii.: astrologia, matematyka, nauki przyrodnicze, prawodawstwu i teksty o cliaiakterze religijnym. Zbiór Assurbanipala musiał być dosyć duży, bowiem odkryto 20 tys. tabliczek glinianych. Byl to zbiór uporządkowany dostosow^rany do szerszego udostępniania, o czym może świadczyć, ze byl skatalogowany w cliaiakterze działow^rym.

Oprócz biblioteki Assurbanipala świadczy działalność przy dworach królewskich i bilioteki organizowane przy innych instytucjach, zwłaszcza biblioteki prz>świątynne, które mają różny charakter. Pełniły funkcje religijne i były bibliotekami szkolnymi (szkoły przy świątyniach -> zikkuraty). Umiejętność czytania i pisania była domeną duchowieństwa (kapłanów'), które pełniło w starożytności funkcje nie tylko religijne, ale też państwowo-administracyjne. Przykładem biblioteki przyświątymiej z czasów asyryjskich jest biblioteka w Nip-Ur przy świątyni boga Baala. Była