Rodzaje umów:
zamiana (frymark) - obie strony świadczyły sobie wzajemnie przedmioty, stosowano ją w akcji scalania ziemi
darowizna - darczyńca dawał obdarowanemu rzecz ruchomą lub nieruchomą, powodowało to powstanie prawa własności obdarowanego do przedmiotu darowizny darowizna wzajemna - pierwotna forma darowizny, obdarowany musiał się odwdzięczyć czymś darczyńcy
kupno-sprzedaż - powstało z zamiany - jedna strona nie świadczyła rzeczy w naturze, lecz oznaczoną sumę forsy lub namiastek pieniądza (dawniej futro, sól, bydło itd.), jeśli do forsy jedna strona dołączała jakiś przedmiot niezamienny, to umowa miała charakter mieszany - kupno-sprzedaż połączone z zamianą umowa o usługi - odpłatna umowa o pracę
umowa zlecenia - otrzymujący zlecenie musiał wykonać pewne czynności za mocodawcę
najem rzeczy (arenda) - odpłatne oddanie rzeczy w używanie; dzierżawa - najem rzeczy przynoszącej pożytki upoważniający do ich pobierania pożyczka - umowa nieodpłatna, odsetki były tu zakazane, dlatego pobór odsetek ukrywano pod formą zastawu użytkowego i kupna renty - Statuty KW ograniczyły odpowiedzialność dłużnika tylko do wysokości długu
Zmiana i wygaśnięcie zobowiązania:
zmiana - zmieniano treść zobowiązania albo osoby - następowało to w drodze umowy lub bez niej - w wypadku śmierci osoby na jej miejsce wchodzili spadkobiercy wygaśnięcie - zobowiązanie gasło przez akt - sama zapłata nie powodowała jego wygaśnięcia - wierzyciel musiał odpowiednim aktem uwolnić dłużnika od odpowiedzialności (kwit)
Zastaw:
zastaw - prawo przysługujące wierzycielowi na rzeczy cudzej celem uzyskania z niej zabezpieczenia swoich wierzytelności,
zastawnik - wierzyciel, zastawca - dłużnik, osoba która ustanawia zastaw na jakimś przedmiocie
zastaw ruchomości - miał znaczenie głównie w stosunkach handlowych zastaw nieruchomości - był dogodną formą nabywania nieruchomości z ominięciem prawa bliższości, albo zastawca nie tracił prawa własności, bo zastawnik zaspokoił swoje wierzytelności pożytkami z danej rzeczy
zastaw z dzierżeniem - przenosił na wierzyciela prawo rzeczowe, posiadanie i użytkowanie rzeczy najczęściej ruchomej - pożytków wierzyciel nie zaliczał na poczet spłaty długu - był to zastaw użytkowy czysty, antychretyczny, antychreza przedmioty zastawu z dzierżeniem - nieruchomości i gospodarstwa, dochody z żup, ceł, uposażenia, dochody z urzędów