80772

centrum uwagi znajdują się tu „prawa” podmiotów, dlatego mówi się o „prawach podmiotowych".

Prawo podmiotowe a uprawnienie:

1.    Prawami podmiotowymi nazywane są uprawnienia o szczególnej doniosłości dla obywateli. W tym ujęciu nie każde uprawnienie zyskuje miano prawa podmiotowego. To historycznie (czasu Oświecenia) ukształtowany sposób użycia tej nazwy i występujący przede wszystkim w nauce prawa państwowego. Prawa te, to prawa człowieka i obywatela, inaczej mówiąc wolności obywatelskie. Takie podmiotowe prawa to np. wolność osobista, własność, nietykalność mieszkania, wolność sumienia i wyznania, wolność zgromadzeń i wolność prasy, wolność stowarzyszeń, czynne i bierne prawo wyborcze itp.

2.    W opracowaniach cywilistycznych - prawo podmiotowo to suma bądź zespół uprawnień. Mówi się, że na treść prawa podmiotowego składają się uprawnienia, albo że z prawa podmiotowego wypływają poszczególne uprawnia. Uprawnienie traktuje się pojedynczą emanację prawa podmiotowego.

3.    Trzecie stanowisko sprowadza się do zamiennego posługiwania się obydwoma określeniami.

4.    Ostatnie stanowisko głosi postulaty całkowitego wyeliminowaniu pojęcia „prawa podmiotowego" i używania tylko „uprawnienia”. Argumenty:

-    ogólność i szczególność nie są cechami pozwalającymi odróżnić prawo podmiotowe od uprawnienia

-    nie można dopatrzyć się różnic w pojmowaniu uprawnienia i prawa podmiotowego

-    jedynie oceny i tradycja stanowią podstawę odróżnienia prawa podmiotowego jako szczególnie ważne uprawnienie.

Teorie praw podmiotowych:

•    Teoria woli - prawo podmiotowe charakteryzowane, jako „przyznane przez porządek prawny władztwo woli". Podmiot w granicach zakreślonych przez prawo może swobodnie działać wg wrfasnej woli, kształtować zachowanie wrtasne i innych podmiotów. Generalny zarzut odnosi się do tego, że pewne podmioty prawa mają te szczególne uprawnienia (prawo podmiotowe), ale woli swojej wyrazić nie mogą (np. dzieci, obłąkani).

•    Teoria interesu - sprowadza się do tego, że „prawo podmiotowe to po prostu prawnie chroniony interes jednostki". Każdy podmiot prawa ma określone interesy i zmierza do ich realizacji, a prawo określa które z nich zyskują ochronę prawną. Zarzut: czasami posiadanie prawa