93822

•    eksponowanie osoby narratora, jego punkt widzenia decyduje o zakresie przedstawionych treści

•    Opowiadanie to najstarsza, elementarna forma przekazu ustnego, ale nigdy nie osiągnęła wyraźnego konturu gatunkowego, zawsze rozwijała się na marginesie innych form epickich

•    Opowiadanie zyskało swój literacki kształt dzięki antycznym epikom i liistoriografom

•    Autonomię gatunkową zyskało w XIX w.

•    Przykładowi twórcy; B. Prus (Antek), M. Konopnicka (Nasza szkapa), H. Sienkiewicz (Wspomnienia z Maripozy)

ZESTAWIENIE PRZECIWSTAWNYCH CECH

NOWELA	OPOWIADANIE
Epika	Epika
Pisana prozą lub wierszem	Raczej pisane prozą
Rygorystyczna kompozycja, nie dopuszcza dygresji, szczegółowych charakterystyk itp.	Luźna kompozycja, dygresje, epizody, opisy
Wyraźna puenta, odsłania w zakończeniu to, co niewidoczne w ogólnym sensie	Brak wyraźnej puenty, ukryta w ogólnym sensie
Rozwinęła się w Staropol. XVI-XVII w.	Rozwinęło się już w antyku
W XX w. traci wyraźne rysy gatunkowe	W XIX w. zyskuje autonomię gatunkową

(punkty 1., 2. n/p Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny, pod red J. Krzyżanowskiego i Cz. Hemasa)

3. Sylabizm - Zarys poetyki, Ewa Miodońska-Brookes, Adam Kulaw ik,

Marian Tatara

Sylabizm jest najdłużej trwającym i najbardziej rozpowszechnionym systemem wiersza polskiego i polega on na traktowaniu zgłoski jako miary wierszowej. To Jan Kochanowski doprowadził sylabizm do rozkwitu i to dzięki niemu wiersz sylabiczny stał się podstawowym polskim systemem wersyfikacyjnym. Przeważa w epice, liryce i dramacie, nawet w poezji ludowej. Za najbardziej reprezentatywnego poetę dla rozwoju sylabizmu uchodzi Biernat z Lublina (Opisanie krótkiego żywota Ezopowego) - w stosunku do dawnego wiersza rzadko występowały wersy o odmiennej liczbie sylab, ale nie naruszał poczucia rytmu

SYLABIZM

Sylabizm względny

Mniej ścisły system, od czasu do czasu wśród

Sylabizm ścisły (nazywany po prostu sylabizmem)

Rozmiar zgłosek jest rygorystycznie