93834

Np. pierwszy polski triolet z 1816 r., podpisany kryptonimem J.D.M. [Józef Dioznizy Minasowicz]:

Strzec razem serca i trzody To na pasterkę za wiele;

Ileż to można m ieć szkody,

Strzegąc i serca, i trzody.

Wciska się wilk do zagrody,

Pasterz zasadzki jej ściele;

Strzec razem serca i trzody To na pasterkę za wiele.

Fabuła: koncepcje dawniejsze i nowsze.

Fabuła. Układ powiązanych ze sobą wątków w utworze, obejmuje wszystkie zdarzenia połączone w ciągi przyczynowo-skutkowe, rozwijające się w czasie. W zorganizowanym zespole motywów składających się na fabułę większość ma charakter dynamiczny, ale niekiedy statyczne (opisy) mogą być również dla niej istotne. Fabuła obejmuje akcję, ale także przedakcję i podakcję, prolog i epilog, epizody, niektóre dygresje.

Spośród typów fabuły najprostszym jest fabuła jednowątkowa, typowa dla noweli i tragedii. Charakteryzuje się ona spójnością i brakiem epizodów. Fabuła wielowątkowa jest typowa dla powieści, wyróżnia się w niej wątek główny i wątki poboczne. W fabule epizodycznej, relacje między zdarzeniami są luźne - zdarzenia układają się w samodzielne epizody.

Fabuła dramatyczna. Klasyczna fabuła dramatu europejskiego jest zwarta, jednowątkowa i prosta - występuje w niej jeden zasadniczy konflikt, a wszystkie zdarzenia biegną nieubłaganie do określonego punktu kulminacyjnego. Typowe dla klasycznej kompozycji dramatu jest także zdarzenie stanowiące zasadniczy zwrot w sytuacji wewnętrznej i zewnętrznej głównego bohatera. Jedynie dla tragedii typowa jest katastrofa jako zamykające akcję zdarzenie stanowiące ostateczną klęskę bohatera. Ze względu na oparcie fabuły na konflikcie, dzielącym bohaterów na dwie przeciwstawne grupy, można wyróżnić w akcji powstające za sprawą działania różnego rodzaju sił sprzecznych dwa odmienne ciągi zdarzeniowe - akcję i kontrakcję. Tego rodzaju układ akcji klasycystyczna poetyka utrwaliła w zasadzie jedności akcji. W przypadku dramatu elżbietańskiego czy barokowego dramatu liiszpańskiego rzadko występuje jeden punkt kulminacyjny. Poza tragediami w fabule nie ma też często wyraźnego zamknięcia. Tendencje tego rodzaju wystąpiły jeszcze silniej w dramacie romantycznym, obejmując nawet utwory w których dominuje zabarwienie tragiczne.

Fabuła w balladzie romantycznej jest ujmowana skrótowo, lapidarnie. Nie chodzi bowiem o dokładne relacjonowanie jakiejś historii, ale o wydobycie z niej tajemniczych treści. Przedstawiony w fabule świat jest podległy podmiotowi litycznemu, służy przekazowi jego emocji.