94609

327. WINA JAKO PODSTAWA ODPOWIEDZIALNOŚCI DŁUŻNIKA.

Odpowiedzialność w zobowiązaniach była w znacznej mierze uzależniona od rodzaju winy za niewypełnione zobowiązanie. W związku z powyższym można mówić o odpowiedzialności na podstawie dolus i culpa z czego pierwsza oparta była na najwyższym stopniem winy i oznaczała działanie nieuczciwe sprzeczne dobrym obyczajom a druga szeroko pojętą winę a w szczególności niedbalstwo dzieliła się w związku z tym na culpa lata czyli winę zawinioną i culpa levis jako winę niezawinioną. W obu tych przypadkach odpowiedzialność była obustronna i nie można jej było w żaden sposób wyłączyć gdyż było by to sprzeczne z dobrymi obyczajami. Odmienna sytuacja miała miejsce w zobowiązaniach opartych na dobrej wierze gdyż tutaj odpowiedzialność wyznaczana była na podstawie utytitas czyli zasadzie korzyści w myśl której osoba której była korzyść odpowiadała za całość zobowiązania natomiast osoba która nie miała korzyści z kontraktu odpowiadała tylko za winę swoją zawinioną lub własne niedbalstwo. W zobowiązaniach prawo wykonania świadczenia zagwarantowana było przymusem państwowym.