Środki dowodowe art. 76-80 kpa - domniemania
Wszystko może być dowodem jeśli jest zgodne z przepisami prawa
1. dokument urzędowy:
to co jest napisane jest zgodne ze stanem oczywistym pochodzi od organu, który przedstawiciel podpisał
2. świadkowie:
a. zakazy dowodowe:
- ze względów zawinionych lub nie zawinionych ma brak możliwości postrzegania (duże ilości narkotyków, alkoholu - osoba praktycznie nieprzytomna)
- potrzeba ochrony tajemnicy służbowej lub zawodowej
b. przesłuchiwanie świadka:
odmowa odpowiedzi na pytanie (tajemnica zawodowa, tajemnica rodzinna) prawo odmowy zeznań (małżonek, rodzina)
- odpowiedzialność za składanie fałszywych zeznań (art. 283 kk)
Kto może odmówić składania całkowicie zeznań?: małżonkowie, dzieci małżonków, dziadkowie, powinowaci pierwszego stopnia, lub w przypadku tajemnicy zawodowej.
Jeśli świadek w środku przesłuchania stwierdza, że nie chce składać zeznań, w przypadkach wyżej wymienionych, zeznania automatycznie są nie ważne. Jeśli później stwierdza, że jednak chce zeznawać, musi powtórzyć to co do tej pory powiedział
- liańba (zobiektyzowany stan reguł moralnych np. w społeczności romańskiej swatanie i doprowadzanie do związków małżeńskich w wieku 15 lat - dla nich to nie będzie liańba i przestępstwo, a dla nas to będzie przestępstwo)
bezpośrednia szkoda majątkowa.